Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 140.060 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Месечина — единствен природен сателит на планетата Земја и најблиско небесно тело до неа. Со околу една четвртина од пречникот на Земјата (споредливо со ширината на Австралија), таа е најголемиот природен сателит во Сончевиот Систем во однос на големината на неговата планета, петти по големина сателит во Сончевиот Систем, и е поголема од која било позната џуџеста планета. Месечината е објект со планетарна маса кој формирал диференцирано карпесто тело, што ја прави сателитска планета според геофизичките дефиниции на терминот. На Месечината ѝ недостасува значајна атмосфера, хидросфера или магнетно поле. Нејзината површинска гравитација е околу една шестина од Земјината (0,1654 g); Јупитеровата месечина Ија е единствениот сателит во Сончевиот Систем за која се знае дека има повисока гравитација и густина.

Кружи околу Земјата на просечно растојание од 384.400 км или околу 30 пати поголемо од пречникот на Земјата, нејзиното гравитациско влијание малку го продолжува денот на Земјата и е главниот двигател на плимата и осеката на Земјата. Орбитата на Месечината околу Земјата има орбитален период од 27,3 денови. За време на секој период од 29,5 денови, количината на видлива површина осветлена од Сонцето варира од 0 до 100%, што резултира со месечеви мени кои ја формираат основата за месеците од месечевиот календар. Месечината е плимно заклучена за Земјата, што значи дека должината на целосната ротација на Месечината околу сопствената оска предизвикува нејзината иста страна (блиската страна) секогаш да биде свртена кон Земјата, а нешто подолгиот месечев ден е ист како орбиталниот период. Според тоа, 59% од вкупната површина на Месечината може да се види од Земјата преку поместувања на поради либрација. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Потврда за акции во вредност од 100 франци издадена во 1919 г. од Универзалното кинематографско претпријатие, Париз.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

... дека во делото „Математички начела“ (Principia Mathematica), Бертранд Расел и Алдред Н. Вајтхед даваат доказ дека 1+1=2?
... дека баобабот во своето стебло складира до 120.000 литри вода?
... дека Турку останал најголем град во Финска дури и кога три четвртини од него изгореле во пожар?
... дека половината сојузни држави на САД носат имиња добиени од домородните американски јазици?
... дека името „Шпанија“ потекнува од феникиското Спанија, што значи „земја на зајците“?
... дека првата електрична пегла е измислена во 1882 година?
... дека Малајскиот Архипелаг е најголемата островска група на светот?
... дека Српско-бугарската војна траела само две седмици?
... дека онкологот Анастас Коцарев, кој соработувал со Марија Кири, е единствениот Македонец кој со своето дело бил многу блиску до добивање на Нобеловата награда?
... дека Бенедикт IX станал папа додека сè уште бил тинејџер?
... дека највисоката планина во Холандија не е во Европа?
... дека машкото пеење „гласоечко“ од Долни Полог е прогласено за нематеријално културно наследство на УНЕСКО?
... дека огромен дел од Унгарија некогаш бил под вода?
... дека првата фотографија во историјата е направена во 1826 г. од прозорецот на нејзиниот пронаоѓач Жозеф Нисефор Ниепс во Ле Гра?
... дека Хум е најмалиот град во светот и има само 30 жители.
... дека цариградскиот патријарх Кирил I Лукарис (1572-1638) се обидел да го реформира православието во духот на протестантскиот калвинизам?

архива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 10 декември 2023 г.

Настани:

1868	Првите семафори биле поставени во Лондон. Ноќе биле осветлувани со зелена и црвена гасна ламба.
1901	Доделени се првите Нобелови награди.
1913	Познатата слика на Леонардо да Винчи „Мона Лиза“ е вратена во парискиот музеј Лувр, од каде што две години порано беше украдена.
1936	По само 325 дена на британскиот престол, Едвард VIII абдицирал за да може да се ожени со својата избраничка Волис Симпсон. Го наследил неговиот брат принцот Алберт, кој владеел како Џорџ VI, татко на кралицата Елизабета II.
1948	Генералното собрание на ОН ја усвоило Универзалната декларација за правата на човекот. По тој повод, овој ден се смета за Ден на човековите права.
1964	Познатиот црнечки политичар и борец за црнечките права во САД Мартин Лутер Кинг ја доби Нобеловата награда за мир.
1979	Мајка Тереза ја доби Нобеловата награда за мир.
1991	Одржан е референдум за независност на Нагорно-Карабах.
1992	Британскиот престолонаследник принцот Чарлс и неговата сопруга, принцезата Дајана се разведоа. Нивното венчавање во катедралата Сент Пол на 29 јули 1981 година беше светски медиумски настан.

Родени:

1822	Сесар Франк — француски композитор од белгиско потекло, оргулист.
1830	Емили Дикинсон — американска поетеса.
1843	Роберт Кох — германски лекар и бактериолог (†1910).
1912	Карло Понти — италијански филмски продуцент.
1920	Кларис Лиспектор — бразилска писателка.
1948	Душан Баевиќ — босански и југословенски фудбалер и тренер.
1950	Мирослав Илиќ — српски и југословенски фолк-пејач.
1954	Љубомир Михајловски — македонски политичар и правник.
1955	Горан Ивандиќ — српски и југословенски рок-музичар, член на групата „Бијело дугме“.
1955	Ким Мехмети — македонски писател.
1987	Серхио Енао — колумбиски велосипедист.
1987	Гонсало Игуаин — аргентински фудбалер.
1991	Кики Бертенс — холандска тенисерка.

Починале:

1041	Михаил IV — византиски цар.
1618	Аверој — арапски филозоф.
1618	Џулио Качини — италијански композитор.
1865	Леополд I — крал на Белгија.
1896	Алфред Нобел — шведски хемичар, пронаоѓач и индустријалец.
1926	Никола Пашиќ — српски политичар и државник.
1928	Чарлс Рени Мекинтош — шкотски архитект.
1936	Лујџи Пирандело — италијански писател.
1962	Василие Поповиќ - Цицо — македонски сликар, карикатурист и сценограф.
1967	Отис Рединг — американски соул-музичар.
1999	Рик Данко — канадски рок-музичар, член на групата „Бенд“.
1999	Фрањо Туѓман — југословенски генерал и претседател на Хрватска.
2005	Ричард Прајор — американски комичар и глумец.
2013	Џим Хол — американски џез-музичар.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика · логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Азија · Африка · Антарктик · Европа · Јужна Америка · Океанија · Северна Америка

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич

најгоре · превчитај ја страницава · статистики · односи со јавноста · пријавете неправилност · village pump