Արտարժույթային ճգնաժամ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Արտարժույթային ճգնաժամ, դրամավարկային համակարգի իրավիճակ, որի դեպքում առկա են լուրջ կասկածներ այն մասին, որ երկրի կենտրոնական բանկը կարող է չունենալ արտարժույթի բավարար պահուստներ` երկրի ֆիքսված փոխարժեքը պահպանելու համար։ Կարող է արտահայտվել ոսկու ստանդարտի վերացման, ինֆլյացիոն թղթադրամային շրջանառությանն անցնելու ձևով և ընդգրկել ինչպես առանձին երկրների ներքին շրջանառութան ոլորտը, այնպես էլ միջազգային հաշվարկները։

Տարբերում են ընդհանուր և մասնակի Վարկային ճգնաժամ։ Ընդհանուր Վարկային ճգնաժամը ունի անընդհատ բնույթ։ Դրա կարևոր հատկանիշներն են՝ ոսկու «ապաստակացումը» (որպես դրամամետաղ ոսկու օգտագործման սահմանափակումն ու վալյուտաների արժեզրկումը), երկրների վճարային հաշվեկշիռների շարունակական ճեղքվածքը, ոսկու վալյուտային ռեզերվների բաշխման անհամաչափության, միջազգային հաշվարկների ու ներքին դրամաշրջանառության ոլորտում պետության միջամտության, արտատնտեսական գործոնների՝ դիվանագիտական ճնշման, քաղաղաքական ցնցումների ուժեղացումը, համաշխարհային արժութային շուկայի տրոհումը՝ կապված համաշխարհային շուկայի՝ շուկաների բաժանվելու հետ և այլն։ Մասնակի Վարկային ճգնաժամը առանձին երկրների արժույթի ճգնաժամն է, որն առաջանում է կապված ընդհանուր տնտեսական ճգնաժամերի, պատերազմների, ինֆյացիայի և այլ գործոնների հետ և կրում ժամանակավոր բնույթ (չնայած կարող է լինել նաև շատ տևական)։

Մասնակի արտարժույթային ճգնաժամի հիմքում ինֆլյացիոն պրոցեսներն են, ներքին շուկայում արժույթի արժեզրկումը, վճարային հաշվեկշիռների ճեղքվածքի աճը։


Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 11, էջ 234