انسان‌محوری

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

انسان‌محوری یا انسان‌مداری[۱][۲] یا انسان‌مرکزی (به انگلیسی: Anthropocentrism)، نوعی جهان‌بینی است که بر اساس آن انسان سرچشمهٔ همهٔ ارزش‌هاست، زیرا مفهوم ارزش ساختهٔ انسان است و برای طبیعت به‌صرف اینکه در خدمت انسان است ارزش قائل است. بر اساس این نگرش، انسان مرکز کائنات است و محیط‌زیست تنها در خدمت منافع انسان است و هیچ حقی برای طبیعت به خودی خود در نظر گرفته نمی‌شود.[۳]

این اصطلاح می‌تواند برابر humanocentrism استفاده شود، درحالی‌که اصطلاح اول بیشتر به برتری انسان اشاره دارد. انسان‌محوری مفهومی عمده در اخلاق زیست‌محیطی و فلسفه زیست‌محیطی است، که در آنها دیدگاه انسان‌محور، ریشهٔ مشکلات ایجادشده به علت تعامل بشر با محیط زیست انگاشته شده‌است. هرچند، دیدگاه انسان‌محور، به‌طور عمیق در فرهنگ‌های مدرن بشری و اعمال آگاهانه آنها گنجانده شده‌است.

خاستگاه[ویرایش]

برخی از طرفداران استثنایی انسان به شواهدی از پیشرفت سریع نامعمول مغز و ظهور توانایی‌های استثنایی اشاره دارند. همان‌طور که یکی از تفسیرگران آن را بیان می‌کند، «در طول تاریخ بشر، ما در پرورش توانمندی‌های خودمان موفق بوده‌ایم، شکل‌دادن به پیشرفت ما و تأثیر بر جهان به صورت عمدی، کاملاً متفاوت از فرایندهای تکاملی» است.[۴]

جستارهای وابسته[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

  1. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۳.
  2. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ اوت ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۳.
  3. واژه‌های مصوّب فرهنگستان تا پایان دفتر دوازدهم فرهنگ واژه‌های مصوّب
  4. «Anthropocentrism». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۷.

منابع[ویرایش]