سنجر کاشانی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محمدهاشم سنجر کاشانی
زادهٔ۹۸۱ق
کاشان، عصر صفوی
درگذشت۱۰۲۱ق
بیجاپور، گورکانیان
پیشهشاعر

میر محمدهاشم بن حیدر کاشانی متخلص به سنجر (۹۸۱-۱۰۲۱ق) شاعر فارسی‌زبان ایرانی در دربار گورکانیان هند بود.[۱][۲]

دیوان سنجر کاشانی، با تصحیح و و تحقیق حسن عاطفی و عباس بهنیا

زندگی[ویرایش]

میر محمدهاشم بن میر حیدر معمایی کاشی در سال ۹۸۱ق در کاشان زاده شد و در آنجا به تحصیلات پرداخت. پدرش شاعر بود و هنگامی که در سال ۹۹۹ق به هند مهاجرت کرد، او هجده ساله بود. وی در سال بعد همانند پدر به هند کوچید و در آگره، نزد جلال‌الدین اکبر در دربار پذیرفته شد.[۱]
سنجر در سال ۱۰۲۱ق در بیجاپور درگذشت.[۲]

شاعری[ویرایش]

«سنجر شاعری زبردست بود»، پس از عرفی شیرازی در استعاره‌پردازی «کسی از وی بهتر نبود و او برخلاف پدر که قریحهٔ تنوع‌پسندی نداشت، در انواع شعر طبع‌آزمایی نمود.» کاشانی در قالب‌های قصیده، غزل و مثنوی شعر سرود. نسخه‌ای از دیوان او را ذبیح‌الله صفا در کتابخانهٔ موزهٔ بریتانیا دیده که بیش از ۴۸۰۰ بیت بوده‌است.[۱]
وی قصایدی در مدح جلال‌الدین اکبر و ابراهیم عادل‌شاه و میرزا جانی‌بیگ دارد. «شعرش بسیار روان و پر احساس و بر شیوهٔ شاعران پیش او خاصه گویندگان سدهٔ نهم و دهم و با کلامی پخته و منتخب است و غزل را بهتر از اقسام دیگر می‌سراید.»[۱]

آثار[ویرایش]

  • دیوان اشعار
  • خسرو و شیرین: مثنوی ناتمامی در ششصد بیت به بحر هزج مسدس مقصور و محذوف
  • فرخ‌نامه: ساقی‌نامه‌ای به بحر متقارب در حدود پانصد بیت.[۱]
برگی از مثنوی خسرو و شیرین از کاشانی، موزهٔ ملک


نمونهٔ شعر[ویرایش]

ای کُشته باد دامن حسنت چراغهاآشفته بوی سنبل زلفت دماغها
حال دلم ز چاک گریبان قیاس کنبتوان شنید بوی گل از کوچه‌باغها
دانم که آفتاب نیاید برون به شباز دیده چند در رهت آرم چراغها
خونین ز زخم خار، پر و بال بلبلاندر پای گلبن است گل‌افشان زاغها[۳]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ذبیح‌الله صفا (۱۳۷۲). تاریخ ادبیات در ایران. ج. پنجم. تهران: انتشارات فردوس. صص. ۹۳۱–۹۳۷. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۲۰۴۷۵۴.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ دیوان سنجر کاشانی. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. ۱۳۸۷. صص. ۳۹–۸۸. شابک ۹۷۸۹۶۴۶۶۹۰۷۳۸. از پارامتر ناشناخته |مصصح= صرف‌نظر شد (کمک)
  3. افشین عاطفی (۱۳۸۹). بزرگان کاشان. ج. دوم. کاشان: مرسل. صص. ۱۰۵. شابک ۹۷۸۹۶۴۸۲۸۸۱۰۰.