صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۹۵۰٬۳۶۸ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

کاروانسرای دِیرِ گچین، یکی از بزرگ‌ترین کاروانسراهای ایران، در مرکز پارک ملی کویر قرار دارد. ویژگی‌های منحصربه‌فرد این اثر باعث شده آن را «مادر کاروانسراهای ایران» بنامند. دیر گچین در بخش مرکزی شهرستان قم، ۸۰ کیلومتری شمال شرقی شهر قم (کیلومتر ۶۰ بزرگراه گرمسار)، و ۳۵ کیلومتری جنوب غربی ورامین واقع شده‌است. این بنا را به‌خاطر داشتنِ گنبدی از جنس گچ دیر گچین نامیده‌اند، اما اکنون چنین گنبدی در بنا وجود ندارد. بنای کاروانسرا مربوط به دوره ساسانی است و آن را در دوران سلجوقیان، صفویان، و قاجاریان مرمت و بازسازی کرده‌اند. شکل کنونی آن متعلق به دوران صفویه است. این کاروانسرا در راه باستانی ری به اصفهان مشهور به «راهِ دیر» قرار دارد. در پی تغییر جاده تهران به قم از راهِ دیر به مسیر حسن‌آباد در زمان امین‌السلطان، دیر گچین متروکه شد و افراد محلی از آن برای نگهداری دام استفاده بردند. ساختمان دیر گچین به‌صورت چهار ایوانیِ دورهٔ سلجوقی است و حدود ۱۲٫۰۰۰ متر مربع وسعت دارد. فضاهای موجود در آن را می‌توان به فضاهای انسانی، دامی و رفاهی تقسیم کرد. این بنا دارای چهار برج گرد در گوشه‌ها است و دو برج با قاعدهٔ نیم‌بیضی در دو سوی سردر اصلی قرار گرفته‌اند که سردر، خود در وسط دیوار جنوبی جای دارد. در دیر گچین همچنین ۴۴ اتاق مسکونی یا حجره، ۴ تالار (اصطبل) بزرگ، مسجد، شبستان خصوصی (دستگاه مستقل و بخش اعیانی)، انبار علوفه، آسیاب، حمام و ۶ چشمه توالت وجود دارد.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… جمهوری یاقوتستان در شمال‌شرقی روسیه، وسیع‌ترین زیرمجموعه تقسیمات کشوری دنیاست؟ (در تصویر)
… مارگارت ابوت، گلف‌باز آماتور اهل آمریکا، هرگز نفهمید که قهرمان المپیک شده‌است؟
… «زار» در یکای پول ایران، مثل دوزاری، مخفف هزار و معنای آن هزار دینار است؟
…فخرالدین اسعد گرگانی داستان ویس و رامین را در سدهٔ پنجم هجری، تحت تأثیر تاریخ اشکانیان سرود؟
...طوبی آزموده در شرایطی یکی از اولین مدرسه‌های دخترانه در ایران را در خانه خود دایر کرد که شیخ فضل‌الله نوری تأسیس مدارس دخترانه را حرام اعلام کرده بود؟
… تا قبل از اخراج ایران از کمیسیون مقام زن ملل متحد در سال ۲۰۲۲، هیچ کشوری از این کمیسیون اخراج نشده بود؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۱۸ بهمن ۱۴۰۱ خورشیدی) ۹۵۰٬۳۶۸ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

پرویز مشرف

زمین لرزه‌ای به بزرگی ۷٫۸ ریشتر در جنوب ترکیه دست‌کم ۲۳۰۰ نفر کشته و ۶٬۳۷۳ نفر زخمی و خسارات گسترده‌ای را در دو کشور ترکیه و سوریه برجای گذاشت.
پرویز مشرف (تصویر) رئیس‌جمهور سابق پاکستان، در سن ۷۹ سالگی درگذشت.
دنباله‌دار سی/۲۰۲۲ ئی۳ از نزدیکترین فاصله خود از زمین گذشت.
بمب‌گذاری مسجد در پیشاور پاکستان ۱۰۰ نفر را کشت و بیش از ۲۲۰ نفر را زخمی کرد.
پتر پاول به عنوان رئیس‌جمهور جمهوری چک انتخاب شد.

یادبودها

امروز: سه‌شنبه، ۷ فوریه ۲۰۲۳ میلادی برابر ۱۸ بهمن ۱۴۰۱ هجری خورشیدی و ۱۶ رجب ۱۴۴۴ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۱۲۸۶ - تصویب اولین قانون مطبوعات در ایران
۱۹۱۵ - آغاز نبردهای زمستانی مازوری در کنار دریاچه مازوری لهستان بین ارتش آلمان و ارتش روسیه.
۱۹۴۲ - آغاز فرمانروایی دیکتاتوری ویدکون کیسلینگ، سیاستمدار دست‌نشاندهٔ آلمان بر نروژ.
۱۹۶۴ - با ورود بیتل‌ها به ایالات متحده، پدیدهٔ تهاجم بریتانیا در عالم موسیقی آغاز شد.

زادروزها

۱۴۷۸ - زادروز تامس مور، حقوقدان، نویسنده، فیلسوف اجتماعی، سیاستمدار، و انسان‌گرای دوران نوزایش انگلیسی.
۱۸۱۲ - زادروز چارلز دیکنز (در تصویر) نویسندهٔ انگلیسی، خالق دیوید کاپرفیلد، آرزوهای بزرگ و الیور توئیست.
۱۸۷۷ - زادروز گادفری هارولد هاردی ریاضیدان انگلیسی، صاحب آثاری در زمینه آنالیز ریاضی و نظریه اعداد.
۱۹۷۸ - زادروز اشتون کوچر، بازیگر آمریکایی.

درگذشت‌ها

۱۷۹۹ - درگذشت امپراتور چیان‌لونگ ششمین امپراتور دودمان چینگ.
۱۹۷۹ - یوزف منگله، پزشک، انسان‌شناس و افسر آلمانی.
۱۹۹۹ - درگذشت ملک حسین، پادشاه اردن.
۲۰۰۷ - درگذشت آلن مک‌دایارمید، شیمیدان نیوزیلندی، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۲۰۰۰ به همراه آلن هیگر و هیدکی شیریکاوا.

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای فوریه – یادبودهای بیشتر…