ملک‌تاج‌الدین دهلوی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

ملک‌تاج‌الدین دهلوی متخلص به «ریزه» متوفی بعد از ۶۶۴ هجری قمری شاعر پارسی‌گوی هند در سدهٔ هفتم هجری است.

در سدهٔ هفتم شاعری به نام ملک تاج الدین دهلوی متخلص به «ریزه» متوفی بعد از ۶۶۴ هجری قمری ظهور کرد که در عهد سلطان التمش و فرزندش رکن‌الدین، شاعر دربار و دبیر مملکت بود. بیشتر قصایدش به زبان شیرین و ساده و روان و از تصنع و تکلف عاری است.[۱]

نمونه شعر[ویرایش]

چه زلف است آن ببین بر روی جانانکزو گردد پریشانی پریشان
به مهر و ماه می‌خواهد کند جنگرخش پوشیده‌است از زلف خفتان
چو شمشیرش بخندد، خصم گریدبلی، از برق پیدا گشت باران
کند مهرش بنات النعش را جمعکند قهرش ثریا را پریشان
***
ساکنان خاک را زین پس نباشد خشکسالچون من از اشعارِ تر آب روان آورده‌ام
***
می اشک چشم دختر تاکست یا مگرخون پسر چکیدهٔ شمشیر رستم است
ساقی بیا که دور می لعل روشن استمیدان خاک تیره کنون سبز گلشن است
از تیغ آفتاب همهٔ جوشن غدیرشد رخنه چون ترا هوس تیغ و جوشن است
هرچیز در خیال من از گل به بوستانگویی که کارگاه حریر ملون است
سوری گرفت باع ز دور فلک و لیکقمری نگر که شیوهٔ او باز شیون است
شاخ درخت عود مطرا شد از صبازان باده‌ای که طره‌گر بوی چندن است
خیز از می قدیم مرا سیر کن به رطلبگذر از این حدیث که یک سیر و یک من است
رو، دوستان بیار علی‌رغم دشمنانکان دوست را که می نخورد عقل دشمن است
***
این راستی که در دل لیل و نهار یافتمانا که اعتدال مزاج بهار یافت
باشد خیال قد تو در چشم من مقیمزیرا که سرو تازگی از جویبار یافت
پر شد دلم ز خون جگر چون انار، لیکپیوسته دستم از تو تهی چون چنار یافت
***
افزود باز رونق هر مرغزار گلچون زیر یافت نالهٔ هر مرغ زار گل
رو راه خسروانی بلبل بزن از آنکشیرین لقا نمود ز هر مرغ زار گل
چون گشت از نسیم سحرگه عبیر بارهیچ از گلاب گر نگرفت اعتبار گل
چون عرض کرد عارض کافور دام خویشافکنده چین بر ابروی مشک تتار گل
نوباوهٔ حیات شمر بادهٔ کهنکافشاند بر جهان کهن نو بهار گل
زان می دماغ خشک مرا مایه ده نخستپس بر سماع این غزل تر بیار گل
***
ای بلا شوری که کویت کربلائی دیگر استاز شهیدانت درو هر جای مشهد کرده‌اند
قامتت را گر الف خوانم بران مقصود نیستنیز ممدودست کابروی تو چون مد کرده‌اند
هم به معبودی که جایش نیست لیکن کعبه راخانهٔ او خوانده و محراب و معبد کرده‌اند

[۲]

جستارهای وابسته[ویرایش]

پی‌نوشت[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  • سدارنگانی، هرومل (۱۳۴۵). پارسی‌گویان هند و سند. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)