هنرمندان بازداشت‌شده خیزش ۱۴۰۱ ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
خیزش ۱۴۰۱ ایران
از بالا به پایین: جوانان معترض در بلوار کشاورز - تجمع حمایتی معترضان ایرانی در ملبورن - تجمع اعتراضی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر
تاریخاز ۲۵ شهریور ۱۴۰۱[۱]
به‌مدت ۴ ماه[۲]
موقعیت
علت(ها)کشته‌شدن مهسا امینی
اهدافبراندازی نظام جمهوری اسلامی
روش‌ها
طرف‌های مدنی درگیر
شخصیت‌های پیشرو
مردمی، خودجوش و بدون ساختار رهبری سید علی خامنه‌ای
و دیگر مقامات نظام جمهوری اسلامی
تلفات و کشته‌ها

کشته‌شدگان: دست‌کم ۵۲۹ نفر (هرانا[۷]
۵۳۷ تن (صدای آمریکا[۸]
دست‌کم ۵۷۰ تن (رادیو فردا)[۹][۱۰]
دست‌کم ۶۳۲ نفر (کانون حقوق بشر ایران)،[۱۱]
بیش از ۱٫۵۰۰ تن (طبق بولتن محرمانه سپاه)[۱۲]
از جمله ۷۱ کودک و نوجوان[۱۳] (غیر از اعدام‌شدگان)

کشته‌شده بر اثر شکنجه یا نرسیدن دارو: دست‌کم ۱۵ تن[۱۴]

در خطر اعدام: دست‌کم ۱۰۹ تن[۱۵]

زخمی‌شدگان: در کردستان، بیش از ۸٫۰۰۰ هزار نفر[۱۶] (آمار سایر نقاط در دسترس نیست)

بازداشت‌شدگان: دست‌کم ۱۹٫۷۰۰ تن (هرانا)،[۱۷]
دست‌کم ۲۲٫۰۰۰ تن (قوه قضاییه[۱۸]
دست‌کم ۶۰٫۰۰۰ تن (صدای آمریکا)[۱۹]
کشته‌شدگان: ۶۸ نفر (هرانا)،[۲۰]

بیش از ۹۰ نفر (ایرنا)[۲۱]

زخمی‌شدگان: بیش از ۲٫۰۰۰ نفر[۲۲]

هنرمندان بازداشت‌شده خیزش ۱۴۰۱ ایران به هنرمندان بازداشت‌شده در پی خیزش ۱۴۰۱ ایران اشاره دارد.

برخی از بازداشت‌شدگان[ویرایش]

  • نوید افقه، موسیقی‌دان، در ۲۸ آبان ۱۴۰۱ در شیراز بازداشت شد. از نهاد بازداشت‌کننده، دلیل بازداشت و محل نگهداری او اطلاعی در دست نیست.[۲۳]
  • شروین حاجی‌پور، خواننده و ترانه‌نویس، پس از خواندن آهنگ «برای…»، که متن این آهنگ از توئیت‌های مردم الهام گرفته بود و در ۲۴ ساعت اول پخش شدن از این موزیک در اینستاگرام حدود ۴۰ میلیون بازدید شد و به همین دلیل، شروین حاجی‌پور به اتهام «تشویق به اغتشاش»، در ۷ مهر ۱۴۰۱ بازداشت شد.[۲۴]
  • کتایون ریاحی، بازیگر و نویسنده، در ۲۹ آبان توسط مأموران امنیتی در ویلای خود در یکی از مناطق اطراف قزوین بازداشت شد. وی یکی از نخستین چهره‌های سرشناسی بود که در آغاز اعتراضات سراسری حجاب از سر برداشت.[۲۵]
  • محمود شهریاری، مجری سابق صدا و سیما توسط نهادهای امنیتی بازداشت و به مکانی نامعلوم منتقل شده‌است. علت بازداشت وی مشخص نیست. او ویدیویی منتشر و به مردم دربارهٔ «به انحراف کشیده شدن اعتراضات‌شان توسط عده‌ای خاص با اهداف مشخص» هشدار داده بود.[۲۶]
  • توماج صالحی، خواننده رپ اعتراضی، در روز ۸ آبان ۱۴۰۱ در استان چهارمحال و بختیاری دستگیر شد. وضعیت او نامشخص بوده و از محل نگهداری او اطلاعاتی در دسترس نیست.[۲۷][۲۸] دایی توماج به سی‌ان‌ان گفته‌است که وی در زندانی در اصفهان محبوس بوده و مورد شکنجه قرار گرفته‌است.[۲۹]
  • هنگامه قاضیانی، بازیگر، در روز یکشنبه ۲۹ آبان با «حکم قضایی» توسط مأموران امنیتی بازداشت شد. دستگیری این بازیگر کمتر از ۲۴ ساعت از زمانی صورت گرفت که او با انتشار ویدئویی بدون حجاب حمایت خود را از مردم ایران اعلام کرده و پیش از آن نیز در یادداشتی در اینستاگرام جمهوری اسلامی را «حکومت بچه‌کش» خطاب نموده بود.[۳۰]
  • عماد قویدل، خوانندهٔ رپ سیاسی و اجتماعی، در ۴ آبان ۱۴۰۱ توسط نیروهای امنیتی در محل کارش در رشت بازداشت شد.[۳۱] وی در ۱۴ آبان با انتشار پستی در صفحهٔ رسمی‌اش در اینستاگرام از آزادی خود با با قید وثیقه خبرداد.[۳۲]
  • سیده زینب موسوی، استندآپ کمدین اهل قم و خالق شخصیت «امپراتور کوزکو»، در روز چهارشنبه ۲۰ مهر ۱۴۰۱ در شهر قم بازداشت شد.[۳۳][۳۴]
  • محمود میرزایی، آهنگساز و رهبر ارکستر، در ۱۲ مهرماه در خانه‌اش بازداشت شد و در زندان تهران بزرگ زندانی است. وی یکی از امضاکنندگان «بیانیه جمعی از موسیقی‌دانان مستقل ایران در همبستگی با جنبش آزادی‌خواهی ایران» بود که در ۸ مهر ماه منتشر شد.[۳۵] طبق گزارش‌های رسیده میرزایی در شرایط بسیار بد جسمی و روحی به سر می‌برد. او در طول مدت بازداشت خود به دلیل شرایط بسیار سخت زندان چندین بار به بیماری‌های مختلفی مثل آنفلوانزا مبتلا شده‌است. وی در مدت بازداشت به دلیل عدم دسترسی به لباس گرم دچار سینوزیت شده و ریه‌های او به شدت عفونت کرده‌است. سرفه‌های دردناک، به دلیل شکستگی دنده، و عدم دسترسی به امکانات پزشکی حداقلی شرایط را برای این هنرمند زندانی غیرقابل تحمل کرده‌است. این موسیقی‌دان همچنین به‌دلیل بیماری، شرایط ناگوار حبس در زندان تهران بزرگ و فشار بازجویی‌های طولانی در شرایط روانی سختی قرار گرفته‌است.[۳۶]
  • حمید نیکخواه، هنرمند و گرافیست کرد، در ۲۸ آبان بدون برگه قضایی و عنوان اتهام توسط نیروهای امنیتی در تهران دستگیر و به مکان نامعلومی منتقل شد. تاکنون از علت بازداشت و اتهاماتی که به این شهروند مریوانی نسبت داده‌شده اطلاعی در دست نیست.[۳۷]
  • سامان یاسین (صیدی)، خوانندهٔ رپ اهل کرمانشاه در ۱۰ مهر به دست نیروهای امنیتی در منزلش بازداشت شد. خبرگزاری قوه قضائیه در روز ۷ آبان از برگزاری جلسه دادگاه شماری از معترضان بازداشت‌شده از جمله یاسین خبر داد و اعلام کرد که وی به «محاربه» متهم شده‌است. در همان روز رسانه‌های حکومتی تصاویری از اعترافات اجباری وی منتشر کرده و اتهام او را «محاربه» و «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور» عنوان کردند. شبکه حقوق بشر کردستان تأکید کرد که منتسب کردن اتهام «محاربه» و پخش اعترافات اجباری، نگرانی خانواده و نهادهای حقوق بشری در خصوص احتمال صدور «حکم اعدام» برای این خواننده رپ و دیگر معترضان بازداشت شده در دادگاه را در پی داشته‌است.[۳۸]
  • نیک یوسفی عکاس، فیلمساز و تدوینگر در شب یکشنبه ۲۴ مهر ۱۴۰۱ توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد. او از زمان بازداشت خود تنها یک بار امکان تماس کوتاه با پدر خود را داشته‌است و اطلاع دقیقی از محل نگهداری و اتهامات مطرح شده علیه وی در دسترس نیست.[۳۹]
  • میترا حجار، بازیگر سینما و تلویزیون بنا به گفته مهدی کوهیان بازداشت شده‌است.[۴۰] که سپس با قید وثیقه آزاد گردید.[۴۱]
  • ترانه علی‌دوستی، بازیگر سینما در ۲۶ آذر ۱۴۰۱ پس از یورش مأموران به خانه‌اش توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد او در تماس تلفنی با پدرش گفته در بند ۲۰۹ زندان اوین است.[۴۲]
  • سهیلا گلستانی و حمید پورآذری به علت انتشار ویدیویی که در آن به همراه برخی دیگر از بازیگران بدون حجاب اجباری، حمایت خود از اعتراضات اخیر در ایران را اعلام کرده بودند. در آذر ۱۴۰۱ بازداشت شدند.[۴۳][۴۴] که در ۲۰ آذر با قید وثیقه آزاد شدند.[۴۵]

آمار[ویرایش]

بیش از ۱۰۰ هنرمند سینما، تئاتر و موسیقی در پی اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ در ایران بازداشت شده یا ممنوعِ خروج شده‌اند.[۴۶] کمیته حمایت حقوقی و قضایی از سینماگران در خانه سینما فهرست «۱۰۰ تن» از هنرمندان موسیقی و تئاتر و سینما… را منتشر کرد که در جریان خیزش ۱۴۰۱ ایران، توسط جمهوری اسلامی بازداشت یا ممنوعِ خروج شده‌اند. بنا به گزارش این کمیته، «بیشتر بازیگران و کارگردان‌ها مشهور» ممنوعِ کار شده و نیز قراردادنامه برخی شان هم فسخ شده‌است.[۴۷]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. «ادامه اعتراضات در ایران؛ مأموران به تجمع اعتراضی دانشگاه کردستان حمله کردند». بخش فارسی صدای آمریکا.
  2. «شش ماه تلاش برای سرنگونی حکومت ایران؛ آیا جدال به پایان رسید؟». BBC NEWS فارسی.
  3. «نقش لباس‌شخصی‌ها در اعتراضات؛ از سال ۷۶ تا امروز». آفتاب‌نیوز. ۲۳ مهر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۲ آذر ۱۴۰۲.
  4. صادق امامی (۳۰ آبان ۱۴۰۱). «پیشمرگ‌های مسلمان کُرد علیه تجزیه‌طلبان». فرهیختگان (۳۷۳۹). دریافت‌شده در ۳۰ آبان ۱۴۰۱.
  5. «آمریکا: از همکاری روسیه و ایران در سرکوب معترضان نگرانیم». voanews.
  6. «ریزش و کمبود نیروی سرکوبگر، جمهوری اسلامی را مجبور به استفاده از مزدوران نیابتی و خارجی کرده‌است!». کیهان لندن. ۲۰۲۲-۱۰-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۲.
  7. "خبرگزاری هرانا | زن، زندگی، آزادی؛ گزارش تفصیلی از ۸۲ روز اعتراض در سراسر ایران - خبرگزاری هرانا" (به انگلیسی). Retrieved 2023-02-14.
  8. «ثبت هویت ۵۳۷ تن از کشته‌شدگان اعتراضات؛ ۱۰۵ معترض در خطر اعدام». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۰۶.
  9. رادیوفردا (۲۰۲۳-۰۷-۱۵). «فرماندهان سپاه: سرکوب باید تشدید شود؛ مقامات هم فکر کردند «کار نظام تمام» است». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۳۰.
  10. فردا، رادیو (۲۰۲۳-۰۹-۲۹). «اذعان حسین سلامی به «سازماندهی و استفاده از بازنشستگان سپاه پاسداران» در سرکوب اعتراضات». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۳۰.
  11. https://web.archive.org/web/20230404163757/https://iranhrs.org/%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%DB%B4%DB%B0-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B6%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D8%B1%D8%A7/
  12. https://web.archive.org/web/20221206085607/https://www.radiofarda.com/a/statistics-dead-protests-iran/32157075.html
  13. «صدور حکم ۱۰ سال زندان و ۷۴ ضربه شلاق برای یک مستندساز». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۸.
  14. «گزارش تحقیقی: دست‌کم ۱۵ معترض در بازداشت کشته شده‌اند؛ فشار و «شکنجه» برای گرفتن اعتراف». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۰۵.
  15. «هشدار نهاد حقوق بشری: ۱۰۹ معترض ایرانی در خطر اعدام هستند». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۰.
  16. «گزارش شماره ۱۱ هه‌نگاو از اعتراضات درشهرهای کُردستان، ۱۲۲ کشته و بیش از ۸ هزار مجروح». Hengaw (به کردی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۲۰.
  17. "خبرگزاری هرانا | زن، زندگی، آزادی؛ گزارش تفصیلی از ۸۲ روز اعتراض در سراسر ایران - خبرگزاری هرانا" (به انگلیسی). Retrieved 2023-02-14.
  18. «رئیس قوه قضاییه بازداشت دستکم ۲۲ هزار نفر در جریان اعتراضات را تأیید کرد». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۲۴.
  19. شیوا محبوبی: حداقل ۶۰ هزار نفر تا کنون در کل ایران دستگیر شده‌اند, retrieved 2022-11-29
  20. "خبرگزاری هرانا | زن، زندگی، آزادی؛ گزارش تفصیلی از ۸۲ روز اعتراض در سراسر ایران - خبرگزاری هرانا" (به انگلیسی). Retrieved 2023-01-20.
  21. «دادستان کل کشور: بیش از ۹۰ نیروی انتظامی و بسیج در فتنه اخیر شهید شدند». ایرنا. ۱۹ بهمن ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۹ بهمن ۱۴۰۱.
  22. «اعلام آمار رسمی تعداد مجروحان و شهدای پلیس در ناآرامی‌های اخیر». انصاف‌نیوز.
  23. ««نوید افقه» بازداشت شد». انتخاب. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ نوامبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۹ نوامبر ۲۰۲۲.
  24. «ترانه اعتراضی «برای…» در شبکه‌های اجتماعی رکورد زد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۳۰.
  25. «کتایون ریاحی، بازیگر سابق سینما و تلویزیون، بازداشت شد». رادیوفردا. ۲۹ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۳۰ آبان ۱۴۰۱.
  26. «حسین ماهینی بازیکن سابق پرسپولیس بازداشت شد». خبرگزاری برنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۹.
  27. «رسانه‌های سپاه: توماج صالحی دستگیر شد». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۳۰.
  28. «توماج صالحی «در چهارمحال و بختیاری بازداشت شد»». رادیوفردا. ۸ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۸ آبان ۱۴۰۱.
  29. «دایی توماج صالحی به سی‌ان‌ان: توماج شکنجه شده‌است». ایران اینترنشنال. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۱۶.
  30. «هنگامه قاضیانی، بازیگر سینما و تئاتر، توسط مأموران امنیتی بازداشت شد». رادیوفردا. ۲۹ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۳۰ آبان ۱۴۰۱.
  31. «عماد قویدل در رشت بازداشت شد». هرانا. ۲۷ آذر ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۴ آبان ۱۴۰۱.
  32. «سلام، عماد قویدل هستم، ممنونم که نگران حالم بودید، با قید وثیقه آزاد شدم و حالم خوب است». Instagram. ۱۴ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۴ آبان ۱۴۰۱.
  33. «بازداشت زینب موسوی، کمدین و خالق «امپراتور کوزکو»». رادیوفردا. ۲۰ مهر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۰ مهر ۱۴۰۱.
  34. «زینب موسوی و آرش صادقی دستگیر شدند». IranWire. ۲۰ مهر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۰ مهر ۱۴۰۱.
  35. «محمود میرزایی توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد». هرانا. ۳ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۲ آبان ۱۴۰۱.
  36. «ابراز نگرانی نسبت به وضعیت سلامتی محمود میرزایی، آهنگساز و رهبر ارکستر بازداشتی در زندان بزرگ تهران». رادیوزمانه. ۲۲ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۲ آبان ۱۴۰۱.
  37. «حمید نیکخواه، هنرمند کرد توسط نیروهای امنیتی در تهران بازداشت شد». ایران‌وایر. ۲ آذر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲ آذر ۱۴۰۱.
  38. «بی‌خبری از «وضعیت و محل نگهداری» سامان یاسین، خواننده رپ متهم به «محاربه»». رادیوفردا. ۱۵ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۸ آبان ۱۴۰۱.
  39. «نیک یوسفی توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد». هرانا. ۲۷ مهر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۹ مهر ۱۴۰۱.
  40. «میترا حجار دستگیر شد». خبرآنلاین. ۱۲ آذر ۱۴۰۱.
  41. «میترا حجار، بازیگر سرشناس سینما و تلویزیون، با قرار وثیقه «آزاد شد»». رادیو فردا. ۱۲ آذر ۱۴۰۱.
  42. «تماس تلفنی کوتاه ترانه علیدوستی یک روز پس از بازداشت؛ تجمع سینماگران پشت در زندان و واکنش‌های جهانی». BBC News فارسی. ۲۰۲۲-۱۲-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۳.
  43. ایران اینترنشنال (۹ آذر ۱۴۰۱). «تلاش برای سرکوب هنرمندان حامی خیزش انقلابی؛ سهیلا گلستانی و حمید پورآذری بازداشت شدند».
  44. «سهیلا گلستانی و حمید پورآذری، بازیگران تئاتر بازداشت شدند». خبرآنلاین. ۹ آذر ۱۴۰۱.
  45. «سهیلا گلستانی با قید وثیقه آزاد شد». دنیای اقتصاد. ۲۰ آذر ۱۴۰۱.
  46. «تحریم جشنواره‌های فجر از تئاتر تا موسیقی؛ حکومتی‌ترین جشنواره ۴۰ سال گذشته». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۲۱.
  47. «منیژه حکمت، کارگردان سینما از «ممنوع الخروجی و ممنوع الکار» بودن خود خبر داد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۲۵.