1886

1886. urtea
Kronologia
Mendeak	XVIII.a • XIX.a • XX.a
Hamarkadak	1860(e)koa • 1870(e)koa • 1880(e)koa • 1890(e)koa • 1900(e)koa
Urteak	1883  • 1884  • 1885 • 1886 • 1887 • 1888 • 1889
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1886 MDCCCLXXXVI
Ab urbe condita	2639
Armeniar egutegia	1335 ԹՎ ՌՅԼԵ
Bahá'í egutegia	42 – 43
Bengaliar egutegia	1293
Berber egutegia	2836
Egutegi budista	2430
Myanmarko egutegia	1248
Bizantziar egutegia	7394 – 7395
Koptoen egutegia	1602 – 1603
Etiopiar egutegia	1878 – 1879
Hebrear egutegia	5646 – 5647
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1942 – 1943
Shaka Samvat	1808 – 1809
Kali Yuga	4987 – 4988
Iraniar egutegia	1264 – 1265
Islamiar egutegia	1303 – 1304
Japoniar egutegia	Meiji 19 (明治19年)
Korear egutegia	4219
Thailandiar eguzki egutegia	2429
Holozeniar egutegia	11886

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

Euskal Herria

• Uztailaren 11a – Euskal Herriko lehen elkarte sozialista sortu zuten Bilbon. Facundo Perezagua izan zen bultzatzailea.

Mundua

• Urtarrilaren 2a – Frantziak Madagaskarren kontrola hartu zuen, 1960 arte luzatuko zuena.
• Martxoaren 17a – Carrolltongo sarraskia: Arraza beltzeko 20 pertsona erail zituzten Mississippin.
• Maiatzaren 8a – John Styth Pemberton farmazialari estatubatuarrak Coca-Cola edari karbonoduna asmatu zuen.
• Maiatzaren 12a – Tornado batek 47 lagun hil zituen Carabanchel inguruan.
• Irailaren 4a – Geronimo, apatxe buruzagia, errenditu egin zen. AEBko armadak guda-preso izendatu eta Floridara eraman zuten.
• Azaroaren 7a – Kuban esklabotzari amaiera jarri zioten.

Arte eta kultura

• Urtarrilaren 16a – Los Angelesen Escualdun gazeta aldizkariaren azkena izango zen hirugarren zenbakia atera zen.
• Urriaren 28a – New Yorken Askatasunaren Estatua inauguratu zuten.

Kirolak

• Martxoaren 13a – 1886ko Home Nations Txapelketa: Aurreko edizioko istiluak alde batera utzita txapelketa berrekin ondoren, Eskoziak eta Ingalaterrak lehen postuan berdindu egin zuten eta biei eman zitzaien garaipena.

Jaiotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 2a – Apsley Cherry-Garrard, Antartikako esploratzaile ingelesa, Terra Nova espedizioan bizirik atera zena (h. 1959).
• Urtarrilaren 9a – Txomin San Sebastian, gipuzkoar idazlea eta pentsalari herrikoia, Astigarragako "seme kuttuna" (h. 1964).
• Urtarrilaren 10a – Nadezhda Udaltsova, errusiar abangoardiako artista, margolari eta irakaslea (h. 1961).
• Urtarrilaren 10a – Roman von Ungern-Sternberg, errusiar jeneral antikomunista (h. 1921).
• Urtarrilaren 10a – Jose Gonzalo Zulaika, Aita Donostia, gipuzkoar apaiz, idazle eta musikari ospetsua (h. 1956).
• Urtarrilaren 14a – Hugh Lofting, ingeles idazlea (h. 1947).
• Urtarrilaren 17a – Luis Antón del Olmet, Bilbon jaiotako galiziar kazetari eta politikaria (h. 1923).
• Urtarrilaren 21a – Pablo Yanguas, nafar politikaria (h. 1936).
• Urtarrilaren 24a – Henry King, estatubatuar zinema zuzendaria (h. 1982).
• Urtarrilaren 25a – Wilhelm Furtwängler, alemaniar orkestra-zuzendari eta musikagilea (h. 1954).
• Urtarrilaren 26a – Fidel Pagés, espainiar mediku militarra, anestesia epiduralaren asmatzailea (h. 1923).
• Urtarrilaren 25a – Morgan Russell, estatubatuar margolaria (h. 1953).
• Urtarrilaren 30a – Antoine Pevsner, errusiar eskultorea eta margolaria (h. 1962).
• Urtarrilaren 30a – Alfonso Rodríguez Castelao, galizierazko idazle handia, politikaria eta marrazkigilea (h. 1950).

Otsaila

• Otsailaren 2a – Frank Lloyd, eskoziar zinema zuzendaria (h.1960).
• Otsailaren 10a – Raichō Hiratsuka, idazlea, kazetaria, ekintzaile politikoa, anarkista eta feminismoaren aitzindaria Japonian (h. 1971).
• Otsailaren 12a – Eva Mameli Calvino, italiar botanikari, naturalista, eta irakaslea (h. 1978).
• Otsailaren 13a – Léon Dongaitz, lapurtar pilotaria (h. 1979).
• Otsailaren 13a – Ricardo Güiraldes, argentinar idazlea (h. 1927).
• Otsailaren 20a – Bela Kun, hungariar politikaria (h. c. 1939).
• Otsailaren 22a – Hugo Ball, alemaniar egile eta olerkaria, Dada mugimendu artistikoaren sortzailea (h. 1927).
• Otsailaren 28a – José Gutiérrez Solana, espainiar margolaria eta idazlea (h. 1945).

Martxoa

• Martxoaren 1a – Oskar Kokoschka, austriar margolaria, marrazkilaria, grabatzailea, poeta eta antzerkigilea (h. 1980).
• Martxoaren 3a – José Isbert, espainiar aktorea (h. 1966).
• Martxoaren 8a – Edward Calvin Kendall, estatubatuar kimikaria, 1950eko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1972).
• Martxoaren 11 – Edward Rydz-Śmigły, poloniar mariskala (h. 1941).
• Martxoaren 14a – Firmin Lambot, belgikar txirrindularia (h. 1964).
• Martxoaren 18a – Kurt Koffka, alemaniar psikologoa, Gestalt psikologiaren sortzaileetako bat (h. 1941).
• Martxoaren 23a – José Martínez Berasain, nafar politikari karlista eta bankaria (h. 1960).
• Martxoaren 24a – Gabriel Castagnet, lapurtar politikaria, Baionako alkatea (h. 1960).
• Martxoaren 24a – Pieter Johannes van Rhijn, holandar astronomoa, 26 urtez IAUko burua (h. 1960).
• Martxoaren 24a – Edward Weston, estatubatuar argazkilaria (h. 1958).
• Martxoaren 27a – Ludwig Mies van der Rohe, alemaniar arkitektoa (h. 1969).
• Martxoaren 27a – Sergei Kirov, sobietar poltikaria (h. 1934).
• Martxoaren 28a – Gloria Giner de los Ríos García, Maistren Eskola Normal Nagusiko eta Irakaskuntza Erakunde Libreko irakaslea (h. 1970).
• Martxoaren 28a - Clara Lemlich, New Yorkeko ehungintzako langileen grebaren buruzagietako bat (h. 1982).
• Martxoaren 29a – Bertha Krupp, alemaniar industria-emakumea (h. 1957).
• Martxoaren 30a – Stanisław Leśniewski, poloniar logikari eta matematikaria (h. 1939).
• Martxoaren 30a – Mikhail Terestxenko, ukrainar enpresari, bankari, lurjabe eta politikari liberala (h. 1956).
• Martxoaren 31 – Amadeo Gartzia de Salazar, arabar mediku eta futbol entrenatzailea, Deportivo Alavéseko entrenatzailea (h. 1947).

Apirila

• Apirilaren 8a – Alberto Alcocer Ribacoba, bizkaitar abokatu eta politikaria (h. 1957).
• Apirilaren 8a – Margaret Ayer Barnes, estatubatuar eleberrigile eta antzerkigilea (h. 1967).
• Apirilaren 8a – Dolores García-Negrete Ruiz Zarco, espainiar politikaria (h. 1940).
• Apirilaren 14a – Leah Manning, Espainiako Gerra zibilean ia 4.000 haur Santurtzitik Ingalaterrara eraman zituen britainiar politikaria (h. 1977).
• Apirilaren 15a – Nikolai Gumilev, errusiar idazlea (h. 1921).
• Apirilaren 15a – Amédée Ozenfant, frantziar margolaria (h. 1966).
• Apirilaren 16a – Ernst Thälmann, alemaniar politikaria (h. 1944).
• Apirilaren 16a – Margaret Woodrow Wilson, AEBetako lehen dama (h. 1944).
• Apirilaren 29a – Jose Zinkunegi, euskal sendagile, idazle eta itzultzailea (h. 1964).

Maiatza

• Maiatzaren 2a – Gottfried Benn, alemaniar idazlea (h. 1956).
• Maiatzaren 3a – Marcel Dupré, frantziar organo-jotzaile eta musikagilea (h. 1971).
• Maiatzaren 10a – Karl Barth, suitzar teologo protestantea (h. 1968).
• Maiatzaren 10a – Richard Mulcahy, irlandar errepublikarra (h. 1971).
• Maiatzaren 10a – Olaf Stapledon, ingeles eleberrigilea (h. 1950).
• Maiatzaren 16a – Ernest Burgess, kanadar jatorriko estatubatuar hiri soziologoa (h. 1966).
• Maiatzaren 17a – Alfontso XIII.a Espainiakoa, Espainiako erregea (h. 1941).
• Maiatzaren 17a – Teodora Zuloaga, espainiar zeramikaria (h. 1976).
• Maiatzaren 26a – Al Jolson, lituaniar-estatubatuar abeslari, aktore eta umorista (h. 1950).

Ekaina

• Ekainaren 2a – Louis Lafitte, euskal arraunlaria.
• Ekainaren 18a – Luis Araquistáin, espainiar politikari sozialista (h. 1959).
• Ekainaren 18a – George Leigh Mallory, ingeles mendizalea, agian Everest mendia eskalatzen lehena (h. 1924).
• Ekainaren 28a – Hitoshi Imamura, japoniar jenerala (h. 1968).
• Ekainaren 29a – Robert Schuman, Europako Legebiltzarreko presidentea eta Frantziako lehen ministroa (h. 1963).

Uztaila

• Uztailaren 3a – Francis Carco, frantziar idazlea (h. 1958).
• Uztailaren 3a – Olga Rozanova, errusiar abangoardiako artista (h. 1918).
• Uztailaren 3a – Elsie Maud Wakefield, ingeles naturalista, irakasle, mikologo eta fitopatologoa (h. 1972).
• Uztailaren 5a – Evaristo Bozas, gipuzkoar kazetari eta gaztelerazko idazlea (h. 1929).
• Uztailaren 5a – Willem Drees, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1988).
• Uztailaren 5a – Felix Timmermans, flandriar eleberrigilea (h. 1947).
• Uztailaren 9a – Pierre Prüm, Luxenburgoko lehen ministroa (h. 1950).
• Uztailaren 12a – Raoul Hausmann, austriar artista eta idazlea (h. 1971).
• Uztailaren 15a – Jacques Rivière, frantziar idazle, kritikari eta argitaratzailea (h. 1825).
• Uztailaren 16a – Pierre Benoit, frantses idazlea eta Frantziako Akademiako kidea (h. 1962).
• Uztailaren 18a – Francisco Basterretxea, euskal herritar politikari eta abokatua (h. 1975).
• Uztailaren 19a – Ana Carrique, argentinar musikagilea eta irakaslea (h. 1978).
• Uztailaren 23a – Salvador de Madariaga, euskal jatorriko espainiar idazle eta diplomatikoa (h. 1978).
• Uztailaren 23a – Walter Schottky, alemaniar fisikaria (h. 1976).
• Uztailaren 24a – Jun'ichirō Tanizaki, japoniar eleberrigilea (h. 1965).
• Uztailaren 25a – Bror von Blixen-Finecke, suediar baroia, idazlea eta afrikar ehiza larriko kirol-ehiztaria (h. 1946).
• Uztailaren 31 – Constant Permeke, belgikar margolari eta eskultorea (h. 1952).

Abuztua

• Abuztuaren 2a – Ignacio Errandonea, nafar elizgizona eta idazlea (h. 1970).
• Abuztuaren 3a – Vera Fokina, errusiar dantzaria (h. 1958).
• Abuztuaren 5a – Óscar Esplá, espainiar musikagilea (h. 1976).
• Abuztuaren 10a – Harry Lowe, ingeles futbolari eta entrenatzailea (h. 1967).
• Abuztuaren 15a – Karl Korsch, alemaniar politikari eta filosofo marxista (h. 1961).
• Abuztuaren 18a – Joséphine Pencalet, bretainiar langilea, Udal kontseilu baterako hautatu zuten lehen emakume bretainiarra (h. 1972).
• Abuztuaren 19a – Antonio Juan Onieva Santamaría, nafar legegizona eta idazlea (h. 1977).
• Abuztuaren 31 – Ramón Biguri, euskal herritar politikaria.
• Abuztuaren 31 – Ramon Bikuña, bizkaitar politikari eta enpresaburua (h. 1935).

Iraila

• Irailaren 1a – Tarsila do Amaral, brasildar margolari modernista (h. 1973).
• Irailaren 3a – Jean Elitxagarai, euskal arraunlaria (h. 1987).
• Irailaren 8a – Siegfried Sassoon, ingeles olerkaria, Lehen Mundu Gerrako garrantzitsuenetakoa (h. 1967).
• Irailaren 10a – Giovanni Gronchi, Italiako presidentea (h. 1978).
• Irailaren 10a – H.D., estatubatuar olerkari, eleberrigile eta saiakeragilea (h. 1961).
• Irailaren 13a – Robert Robinson, ingeles kimikaria, 1947ko Kimikako Nobel Saria (h. 1975).
• Irailaren 14a – Jan Masaryk, txekoslovakiar politikari eta diplomazialaria (h. 1948).
• Irailaren 16a – Jean Arp, franko-alemaniar eskultore, margolari eta olerkaria (h. 1966).
• Irailaren 17a – Frank Griffin, zinema mutuaren garaiko estatubatuar zinema zuzendaria, gidoigilea eta aktorea (h. 1953).
• Irailaren 21a – Rakel Alda, Emakume Abertzale Batzaren bizkaitar kidea eta maistra.
• Irailaren 25a – Jesus Guridi, arabar musikaria, Euskal Herriak eman duen musikagilerik ospetsuenetakoa (h. 1961).
• Irailaren 25a – José Juan Bautista Merino Urrutia, euskal-errioxar historialari eta euskalaria (h. 1982).
• Irailaren 26a – Archibald Hill, britainiar fisiologoa, 1922ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1977).
• Irailaren 29a - Maria Matos, portugaldar aktore, zuzendari, dramagilea, idazlea, irakaslea eta enpresaria (h. 1952).

Urria

• Urriaren 3a – Alain-Fournier, frantziar eleberrigilea (h. 1914).
• Urriaren 5a – Alfonso Sena, gipuzkoar futbolaria (h. 1958).
• Urriaren 16a – David Ben-Gurion, Israelgo aurreneko lehen ministroa (h. 1973).
• Urriaren 16a – Boris Eijenbaum, errusiar literatura kritikaria (h. 1959).
• Urriaren 19a – Migel Olasagarre, aita Damaso Intza, euskal idazlea (h. 1986).
• Urriaren 22a – Juana Ontañón Valiente, espainiar maistra, Iruñeko Pablo Iglesias Ateneoaren sortzaileetako ba (h. 1972).
• Urriaren 24a – Emma Chacón i Lausaca, kataluniar-bizkaitar piano-jotzailea eta musikagilea (h. 1972).
• Urriaren 24a – Sergo Ordzonikidze, errusiar politikaria, Alderdi boltxebikeko kidea (h. 1937).
• Urriaren 25a – Karl Polanyi, ekonomiaren antropologo hungariarra (h. 1964).

Azaroa

• Azaroaren 1a – Hermann Broch, austriar idazlea (h. 1951).
• Azaroaren 2a – Sylvia Baleztena Azkarate, nafar idazlea eta orientalista (h. 1978).
• Azaroaren 2a – Joseph Campot, lapurtar arraunlaria (h. 1970).
• Azaroaren 6a – Ida Barney, estatubatuar astronomoa, 150.000 izarren neurketa astrometrikoak egin zituelako ezaguna (h. 1982).
• Azaroaren 7a – Chester Barnard, estatubatuar ekonomialaria, kudeaketa eta antolakuntza arloetan berritzailea (h. 1961).
• Azaroaren 7a – Aron Nimzowitsch, errusiar-daniar xakelaria, hipermodernismoaren xakelari nabarmenetakoa (h. 1935).
• Azaroaren 13a – Mary Wigman, alemaniar dantzaria eta koreografoa (h. 1973).
• Azaroaren 15a – Pedro Sanjuan, gipuzkoar musikagile, musika irakasle eta orkestra zuzendaria (h. 1976).
• Azaroaren 16a – Leila Ross-Shier, kaimandar liburuzain, irakasle eta musikagilea (h. 1968).
• Azaroaren 17a – Elena Fortún, espainiar idazlea, haur eta gazte literaturakoa (h. 1952).
• Azaroaren 20a – Karl von Frisch, austriar zoologoa (h. 1982).
• Azaroaren 21a – Harold Nicolson, britainiar politikari, diplomazialari, historialari, biografo, eleberrigile eta kazetaria (h. 1968).
• Azaroaren 23a – José María Preciado, nafar apaiza (h. 1963).
• Azaroaren 27a – Tsuguharu Foujita, japoniar margolaria (h. 1968).

Abendua

• Abenduaren 1a – Jan Piarre Larralde, euskal bertsolaria (h. 1945).
• Abenduaren 1a – Rex Stout, estatubatuar eleberri beltz egilea (h. 1975).
• Abenduaren 1a – Zhu De, txinatar militarra eta politikaria (h. 1976).
• Abenduaren 3a – Manne Siegbahn, suediar fisikaria, 1924ko Fisikako Nobel Saria (h. 1978).
• Abenduaren 5a - Rose Wilder Lane, estatubatuar kazetaria, eleberrigilea, bidaia-idazlea eta teorialari politikoa (h. 1968).
• Abenduaren 4a – Ludwig Bieberbach, alemaniar matematikaria (h. 1982).
• Abenduaren 7a – Urbano Mantxobas, bizkaitar arkitekto eta marrazkilaria (h. 1968).
• Abenduaren 7a – Joakin Eugenio Perez de Senosiain, Buenabentura Oyeregi, nafar idazlea eta kaputxinoa (h. 1956).
• Abenduaren 8a – Diego Rivera, mexikar margolaria (h. 1957).
• Abenduaren 10a – Victor McLaglen, ingeles aktorea (h. 1959).
• Abenduaren 12a – Constantino Salinas, nafar sendagile eta politikari sozialista (h. 1966).
• Abenduaren 18a – Ty Cobb, estatubatuar beisbol jokalaria, bere garaiko beisboleko izarrik handientzat hartua (h. 1961).
• Abenduaren 24a – Michael Curtiz, hungariar-estatubatuar zinema zuzendaria (h. 1962).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Isolina Pliego, nafar maistra (h. 1968).
• Julia Iruretagoiena, Tomas Meaberen emaztea, ekintzaile soziala (h. 1954).
• Martin Minvielle, euskal medikua (h. 1948).
• Victor Zabala, Arteondo, gipuzkoar harrijasotzailea.
• Concepción Caceres, espainiar emagina, gerra zibilaren hasieran, fusilatua (h. 1936).
• Esperanza Abot Barge, espainiar margolaria (h. 1961).

Heriotzak

Urtarriletik ekainera

• Urtarrilaren 8a – Juan María Gelbentzu, nafar organo-jotzaile eta pianista (j. 1819).
• Urtarrilaren 16a – Amilcare Ponchielli, italiar musikagilea (j. 1834).
• Urtarrilaren 17a – Paul Baudry, frantziar margolaria, akademizismoaren ordezkari ospetsuenetako bat (j. 1828).
• Martxoaren 8a – Paul Féval, frantziar eleberrigile eta antzerkigilea (j. 1816).
• Martxoaren 10a – Samuel Urrabieta, espainiar marrazkilari eta ilustratzailea (j. 1853).
• Martxoaren 17a – Pierre-Jules Hetzel, frantziar argitaratzailea (j. 1814).
• Apirilaren 25a – Eugène Isabey, frantziar margolaria (j. 1803).
• Maiatzaren 15a – Emily Dickinson, estatubatuar idazlea (j. 1830).
• Maiatzaren 17a – John Deere, estatubatuar errementari eta asmaitzalea (j. 1804).
• Maiatzaren 23a – Adriano Cecioni, italiar eskultore, margolari, karikaturagile eta arte-kritikaria (j. 1836).
• Maiatzaren 23a – Leopold von Ranke, alemaniar historialaria (j. 1795).
• Maiatzaren 29a – Damaso Etxeberria Iturralde, Bordelen jaiotako idazlea, Nafarroako Batzorde Karlistako kide eta Baztango alkatea (j. 1834).
• Maiatzaren 30a – Matias Mulumba, Ugandako martirietako bat (j. 1836).
• Maiatzaren 31a – Noe Mawaggali, Ugandako martirietako bat.
• Ekainaren 3a – Karlos Lwanga, Ugandako martirietako bat (j. 1860 inguru).
• Ekainaren 3a – Kizito, Ugandako martirietako bat (j. 1872).
• Ekainaren 13a – Luis II.a Bavariakoa, Bavariako erregea (j. 1845).
• Ekainaren 14a – Aleksandr Ostrovski, errusiar antzerkigilea (j. 1823).

Uztailetik abendura

• Uztailaren 11 – Jules Malou, Belgikako lehen ministroa (j. 1810).
• Uztailaren 21a – Karl von Piloty, alemaniar margolaria (j. 1826).
• Uztailaren 31a – Franz Liszt, hungariar konpositorea (j. 1811).
• Abuztuaren 16a – Ramakrishna, indiar yogia (j. 1836).
• Irailaren 15a – Blanche Feillet-Hennebutte, frantziar margolaria, marrazkilaria eta litografoa (j. 1815).
• Irailaren 17a – Asher Brown Durand, estatubatuar margolaria, Hudson Ibaiaren Eskolako kidea (j. 1796).
• Irailaren 20a – José Francisco Arroyo, gipuzkoar musikagilea (j. 1818).
• Urriaren 8a – José Casado del Alisal, espainiar margolaria (j. 1830).
• Urriaren 16a – Adolphe Daguenet, euskal politikaria (j. 1801).
• Urriaren 21a – Jose Hernandez, argentinar olerkari, politikari eta kazetaria (j. 1834).
• Azaroaren 18a – Chester Alan Arthur, Ameriketako Estatu Batuetako 21. Presidentea (j. 1829).
• Abenduaren 10a – Marco Minghetti, Italiako lehen ministroa (j. 1818).
• Abenduaren 22a – Adèle Esquiros, frantziar idazle eta kazetari feminista (j. 1819).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Agustín Goytisolo, bizkaitar esklabo-trafikatzailea, azukrearen industriaren sustatzailea Kuban (j. 1811).
• Simón de la Torre, bizkaitar militarra, mariskal karlista (j. 1804).

---

Kanpo estekak

• Datuak: Q7822
• Multimedia: 1886 / Q7822