Jump to content

Գլխավոր էջ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Վիքիպեդիա

Ազատ հանրագիտարան, որը կարող է խմբագրել յուրաքանչյուր ոք։

Շաբաթվա հոդված

< «Շաբաթվա հոդված» նախագիծ

Բիզոնների որս, ամերիկյան բիզոնի (որը նաև հայտնի է որպես ամերիկյան բիզոն) որսորդություն, Հյուսիսային Ամերիկայի Ներքին հարթավայրերի ընդարձակ խոտհարքներում բնակվող հարթավայրային հնդկացի ժողովուրդների տնտեսության և հասարակության հիմնական գործունեություն, որը շարունակվել է 19-րդ դարի վերջին Միացյալ Նահանգների դեպի Արևմուտք ընդլայնումից հետո մինչև կենդանու գրեթե անհետացումը։

Բիզոնների որսը կարևոր հոգևոր սովորույթ և նյութական աղբյուր է եղել հնդկացի ցեղերի համար, հատկապես 16-19-րդ դարերում Եվրոպայից ձիու ներմուծումից հետո, երբ տեղաբնիկները սկսել են կիրառել որսորդության նոր մեթոդներ։ Բիզոնների տեսակի կտրուկ անկումը պայմանավորվել է բնական ռեսուրսների շահագործման, շրջակա միջավայրի բնականոն պայմանների կորստով, ինչպես նաև հակամարտության ժամանակ գաղութաբնակների կառավարությունների վարած՝ բնիկ ժողովուրդների սննդի աղբյուրը ոչնչացնելու միտումնավոր քաղաքականության դեպքերով։

Ամերիկաներում մարդկանց ժամանումից շատ առաջ բիզոնների որսով են զբաղվել Եվրասիայի հնագույն մարդիկ, ինչպես օրինակ՝ նեանդերթալցիները: Բիզոնների որսը Հյուսիսային Ամերիկայում սկսվել է դեպի այդ տարածաշրջան մարդկանց առաջին ժամանումից կարճ ժամանակ անց։

Հյուսիսային Օկլահոմայի Ջեյք Բլաֆ հնավայրում, Քլովիս մշակույթի գտածո սայրերը կապվում են բազմաթիվ ոսկորների հետ, որոնք վերագրվում են անհետացած բիզոնների Bison antiquus տեսակին, որն առնվազն 22 առանձնյակից բաղկացած բիզոնների հոտ է եղել, որը թվագրվում է մոտ մեզանից 12,838 տարի առաջ (մ.թ.ա. 10,888): Գտածոների վրա նստվածքի առաջացումից առաջ վայրը սեզոնային հեղեղատով (իսպաներեն՝ arroyo, արոյո, չորացած ջրհոսք) ձևավորված զառիթափ է եղել, որը ծառայել է որպես փակուղի բիզոնների համարː Ինչը ենթադրում է, որ Քլովիս ժամանակների որսորդները բիզոնների հոտը քշել են արոյոյի մեջ, նախքան նրանց սպանելը, ինչը հաստատում է Ֆոլսոմի՝ ավելի ուշ շրջանի մշակույթում բիզոններ որսալու մարտավարության շարունակականությունը... Ավելին

Նորություններ

Շարունակվող իրադարձություններ՝ Իրանա-իսրայելական պատերազմ  • Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմ (2023-2024)  • Ռուսաստանի ներխուժում Ուկրաինա

Վերջերս մահացածներ՝ Վահան Շիրխանյան  • Սերգեյ Վարդանյան  • Էլվիրա Ուզունյան  • Սեբաստյան Սալգադու  • Յուրի Գրիգորովիչ

Գիտե՞ք, որ․․․



Ներկայացում

Վիքիպեդիան առցանց, բազմալեզու, խմբակային հանրագիտարանային նախագիծ է, որն աշխատում է վիքի ձևաչափով։ Նախագիծը նպատակ ունի տրամադրել ազատ, հավաստի և ստուգելի բովանդակություն, որը յուրաքանչյուրը կարող է փոփոխել և բարելավել։

Վիքիպեդիան առաջնորդվում է հիմնարար սկզբունքներով, իսկ բովանդակությունը հրապարակվում է Creative Commons BY-SA արտոնագրի ներքո։ Այն կարելի է պատճենել և օգտագործել՝ պահպանելով սույն արտոնագրի պայմանները։ Վիքիպեդիայում ողջ տեղեկատվությունը ներկայացված է ազատ, առանց գովազդի և իր օգտագործողների անձնական տվյալների օգտագործման։

Վիքիպեդիայի հոդվածների հեղինակները կամավորներն են։ Նրանք կոորդինացնում են իրենց ջանքերը համաձայն համայնքում ընդունված կանոնների և ուղեցույցների ու առանց առաջնորդների։

Այս պահին Հայերեն Վիքիպեդիայում կա՝
319 900
հոդված
436
ակտիվ խմբագիր

Համագործակցություն

Վիքիպեդիան հանրագիտարան է, որն ստեղծվել և զարգանում է քեզ նման այցելուների կողմից։ Այստեղ գործում է «մեկը բոլորի համար, բոլորը՝ մեկի համար» սկզբունքը։


Առաջին անգա՞մ ես փորձում. օգտվի՛ր օգնության դասընթացից։ Չգիտես՝ ինչի՞ց սկսել. ահա մի քանի խորհուրդ։


Մասնակցի՛ր այս ամիս կազմակերպվող նախագծերին։


Այս օրը պատմության մեջ

Զինեդին Զիդան, 2016 թ․
Զինեդին Զիդան, 2016 թ․


Օրվա պատկեր

Կաղապար:Potd/2025-06-23 (hy)
Կաղապար:Potd/2025-06-23 (hy)