Գլխավոր էջ

Վիքիպեդիա

Ազատ հանրագիտարան, որը կարող է խմբագրել յուրաքանչյուր ոք։

Շաբաթվա հոդված

Բիզոնների որս, ամերիկյան բիզոնի (որը նաև հայտնի է որպես ամերիկյան բիզոն) որսորդություն, Հյուսիսային Ամերիկայի Ներքին հարթավայրերի ընդարձակ խոտհարքներում բնակվող հարթավայրային հնդկացի ժողովուրդների տնտեսության և հասարակության հիմնական գործունեություն, որը շարունակվել է 19-րդ դարի վերջին Միացյալ Նահանգների դեպի Արևմուտք ընդլայնումից հետո մինչև կենդանու գրեթե անհետացումը։

Բիզոնների որսը կարևոր հոգևոր սովորույթ և նյութական աղբյուր է եղել հնդկացի ցեղերի համար, հատկապես 16-19-րդ դարերում Եվրոպայից ձիու ներմուծումից հետո, երբ տեղաբնիկները սկսել են կիրառել որսորդության նոր մեթոդներ։ Բիզոնների տեսակի կտրուկ անկումը պայմանավորվել է բնական ռեսուրսների շահագործման, շրջակա միջավայրի բնականոն պայմանների կորստով, ինչպես նաև հակամարտության ժամանակ գաղութաբնակների կառավարությունների վարած՝ բնիկ ժողովուրդների սննդի աղբյուրը ոչնչացնելու միտումնավոր քաղաքականության դեպքերով։

Ամերիկաներում մարդկանց ժամանումից շատ առաջ բիզոնների որսով են զբաղվել Եվրասիայի հնագույն մարդիկ, ինչպես օրինակ՝ նեանդերթալցիները: Բիզոնների որսը Հյուսիսային Ամերիկայում սկսվել է դեպի այդ տարածաշրջան մարդկանց առաջին ժամանումից կարճ ժամանակ անց։

Հյուսիսային Օկլահոմայի Ջեյք Բլաֆ հնավայրում, Քլովիս մշակույթի գտածո սայրերը կապվում են բազմաթիվ ոսկորների հետ, որոնք վերագրվում են անհետացած բիզոնների Bison antiquus տեսակին, որն առնվազն 22 առանձնյակից բաղկացած բիզոնների հոտ է եղել, որը թվագրվում է մոտ մեզանից 12,838 տարի առաջ (մ.թ.ա. 10,888): Գտածոների վրա նստվածքի առաջացումից առաջ վայրը սեզոնային հեղեղատով (իսպաներեն՝ arroyo, արոյո, չորացած ջրհոսք) ձևավորված զառիթափ է եղել, որը ծառայել է որպես փակուղի բիզոնների համարː Ինչը ենթադրում է, որ Քլովիս ժամանակների որսորդները բիզոնների հոտը քշել են արոյոյի մեջ, նախքան նրանց սպանելը, ինչը հաստատում է Ֆոլսոմի՝ ավելի ուշ շրջանի մշակույթում բիզոններ որսալու մարտավարության շարունակականությունը... Ավելին⇒

Նորություններ

Շարունակվող իրադարձություններ՝ Իրանա-իսրայելական պատերազմ • Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմ (2023-2024) • Ռուսաստանի ներխուժում Ուկրաինա

հունիսի 22-ին Սիրիայի Դամասկոս քաղաքի հույն ուղղափառ Սուրբ Եղիա եկեղեցում պատարագի ժամանակ ակահաբեկիչը կրակ է բացել և գործարկել պայթուցիկ սարք, որի հետևանքով զոհվել է առնվազն 22 և վիրավորվել 63 մարդ։
հունիսի 22-ին ԱՄՆ-ը «GBU-57» ռումբերով (լուսանկարում) հարվածներ է հասցրել Իրանի միջուկային օբյեկտներին։
հունիսի 13-ին Իսրայելը սկսել է «Առյուծի վերելք» գործողությունը Իրանի դեմ, որի ընթացքում թիրախային հարվածներ է հասցրել Իրանի կառավարության բարձրաստիճան պաշտոնյաներին, Իրանի ռազմական ղեկավարությանը և միջուկային ոլորտի ավագ գիտնականներին: Նույն օրը, երեկոյան՝ Իրանը հակադարձել է «Իրական խոստում III» գործողությամբ, ինչից հետո սկսվել է Իրանա-իսրայելական պատերազմը։
հունիսի 6-ին Դոնալդ Թրամփի վարչակազմի իրականացրած արտաքսման ռազմավարություն դեմ Լոս Անջելեսում սկսվել են բողոքի ցույցեր (լուսանկարում), որոնք վերածվել են փողոցային անկարգությունների։
հունիսի 1-ին կայացած ընտրություններում Լեհաստանի նոր նախագահ է ընտրվել Կարոլ Նավրոցկին։
հունիսի 1-ին ուկրաինական անօդաչու թռչող սարքերը թիրախավորել են ռուսական Բելայա, Դյագիլևո, Իվանովո Սևեռնի և Օլենյա ավիաբազաները։ Ըստ նախնական տվյալների՝ վնասը կազմել է ավելի քան 2 միլիարդ ԱՄՆ դոլար։
մայիսի 26-ին Երևանում մեկնարկել է «Երևանյան երկխոսություն» 2-րդ միջազգային համաժողովը։
մայիսի 24-ին Կաննի կինոփառատոնի «Ոսկե արմավենու ճյուղը» շնորհվեց իրանցի ռեժիսոր Ջաֆար Փանահիի «Պարզ զուգադիպություն» կինոնկարին։

Վերջերս մահացածներ՝ Վահան Շիրխանյան • Սերգեյ Վարդանյան • Էլվիրա Ուզունյան • Սեբաստյան Սալգադու • Յուրի Գրիգորովիչ

Հաջորդ թողարկում | Պահոց | Խմբագրել

Գիտե՞ք, որ․․․

․․․Կոպակաբանա լողափում ֆուտբոլ խաղալու արգելքի պատճառով առաջացել է նոր մարզաձև (լուսանկարում)։
․․․մերձավորին օգնելու ցանկությունը կարող է «սարեր շուռ տալ»։
․․․սոցիալական ցանցերում «լայքելու» հնարավորությունը հայտնվել է 1998 թվականին։
․․․աշակերտական սեղանը կարող է պատրաստված լինել ոչ միայն փայտից, այլև բրոնզից (լուսանկարում)։
․․․համաշխարհային գեղարվեստի պատմության ամենասարսափելի կտավներից մեկի համար մի քանի տարի գնորդ չէր գտնվում, և այն նվիրաբերվեց թանգարանին։
․․․մարդկանց պատկերող ամենահին արձանների թվում եղել են երկգլխանիներ (լուսանկարում)։

Հաջորդ թողարկում | Արխիվ | Խմբագրել

Ներկայացում

Վիքիպեդիան առցանց, բազմալեզու, խմբակային հանրագիտարանային նախագիծ է, որն աշխատում է վիքի ձևաչափով։ Նախագիծը նպատակ ունի տրամադրել ազատ, հավաստի և ստուգելի բովանդակություն, որը յուրաքանչյուրը կարող է փոփոխել և բարելավել։

Վիքիպեդիան առաջնորդվում է հիմնարար սկզբունքներով, իսկ բովանդակությունը հրապարակվում է Creative Commons BY-SA արտոնագրի ներքո։ Այն կարելի է պատճենել և օգտագործել՝ պահպանելով սույն արտոնագրի պայմանները։ Վիքիպեդիայում ողջ տեղեկատվությունը ներկայացված է ազատ, առանց գովազդի և իր օգտագործողների անձնական տվյալների օգտագործման։

Վիքիպեդիայի հոդվածների հեղինակները կամավորներն են։ Նրանք կոորդինացնում են իրենց ջանքերը համաձայն համայնքում ընդունված կանոնների և ուղեցույցների ու առանց առաջնորդների։

Այս պահին Հայերեն Վիքիպեդիայում կա՝
319 900 հոդված	436 ակտիվ խմբագիր

Համագործակցություն

Վիքիպեդիան հանրագիտարան է, որն ստեղծվել և զարգանում է քեզ նման այցելուների կողմից։ Այստեղ գործում է «մեկը բոլորի համար, բոլորը՝ մեկի համար» սկզբունքը։

Առաջին անգա՞մ ես փորձում. օգտվի՛ր օգնության դասընթացից։ Չգիտես՝ ինչի՞ց սկսել. ահա մի քանի խորհուրդ։

Մասնակցի՛ր այս ամիս կազմակերպվող նախագծերին։

Նախագծի էջ | Հաջորդ թողարկում

Այս օրը պատմության մեջ

1846 թ. – բելգիացի Ադոլֆ Սաքսը իր պատրաստած սաքսոֆոնի համար ստացավ արտոնագիր։
1868 թ. – ամերիկացի Քրիստոֆեր Լետեմ Շոուլզը արտոնագիր ստացավ տպագրական մեքենայի համար։
1894 թ. – ստեղծվեց Միջազգային Օլիմպիական Կոմիտեն։
1912 թ. – ծնվել է Ալան Թյուրինգը, անգլիացի մաթեմատիկոս, տրամաբան, գաղտնավերլուծող և ինֆորմատիկայի մասնագետ (մահ. 1954 թ.)։
1852 թ. – մահացել է Կառլ Բրյուլովը, ռուս նկարիչ, «Պոմպեյի վերջին օրը» հայտնի կտավի հեղինակ (ծն. 1799 թ.)։
1936 թ. – ծնվել է Ռիչարդ Բախը, ամերիկացի գրող, արձակագիր, («Ջոնաթան Լիվիգստոն ճայը», «Պատրանքներ»)։
1956 թ. – մահացել է Մայքլ Արլենը, սփյուռքահայ նշանավոր գրող (ծն. 1895 թ.)։
1972 թ. – ծնվել է Զինեդին Զիդանը, ֆրանսիացի հանրահայտ ֆուտբոլիստ, բոլոր ժամանակների լավագույն ֆուտբոլիստներից մեկը։
2011 թ. – Նյու Ջերսի նահանգի Նյուարկ քաղաքի «Փրուդենշալ Սենթր» մարզապալատում տեղի ունեցավ բասկետբոլի 2011 թ. NBA դրաֆթը։