Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 140.029 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Месечина — единствен природен сателит на планетата Земја и најблиско небесно тело до неа. Со околу една четвртина од пречникот на Земјата (споредливо со ширината на Австралија), таа е најголемиот природен сателит во Сончевиот Систем во однос на големината на неговата планета, петти по големина сателит во Сончевиот Систем, и е поголема од која било позната џуџеста планета. Месечината е објект со планетарна маса кој формирал диференцирано карпесто тело, што ја прави сателитска планета според геофизичките дефиниции на терминот. На Месечината ѝ недостасува значајна атмосфера, хидросфера или магнетно поле. Нејзината површинска гравитација е околу една шестина од Земјината (0,1654 g); Јупитеровата месечина Ија е единствениот сателит во Сончевиот Систем за која се знае дека има повисока гравитација и густина.

Кружи околу Земјата на просечно растојание од 384.400 км или околу 30 пати поголемо од пречникот на Земјата, нејзиното гравитациско влијание малку го продолжува денот на Земјата и е главниот двигател на плимата и осеката на Земјата. Орбитата на Месечината околу Земјата има орбитален период од 27,3 денови. За време на секој период од 29,5 денови, количината на видлива површина осветлена од Сонцето варира од 0 до 100%, што резултира со месечеви мени кои ја формираат основата за месеците од месечевиот календар. Месечината е плимно заклучена за Земјата, што значи дека должината на целосната ротација на Месечината околу сопствената оска предизвикува нејзината иста страна (блиската страна) секогаш да биде свртена кон Земјата, а нешто подолгиот месечев ден е ист како орбиталниот период. Според тоа, 59% од вкупната површина на Месечината може да се види од Земјата преку поместувања на поради либрација. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Фахвершка куќа во селото Меленбах-Гласбах, Тирингија, Германија.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

... дека баобабот во своето стебло складира до 120.000 литри вода?
... дека Турку останал најголем град во Финска дури и кога три четвртини од него изгореле во пожар?
... дека половината сојузни држави на САД носат имиња добиени од домородните американски јазици?
... дека името „Шпанија“ потекнува од феникиското Спанија, што значи „земја на зајците“?
... дека првата електрична пегла е измислена во 1882 година?
... дека Малајскиот Архипелаг е најголемата островска група на светот?
... дека Српско-бугарската војна траела само две седмици?
... дека онкологот Анастас Коцарев, кој соработувал со Марија Кири, е единствениот Македонец кој со своето дело бил многу блиску до добивање на Нобеловата награда?
... дека Бенедикт IX станал папа додека сè уште бил тинејџер?
... дека највисоката планина во Холандија не е во Европа?
... дека машкото пеење „гласоечко“ од Долни Полог е прогласено за нематеријално културно наследство на УНЕСКО?
... дека огромен дел од Унгарија некогаш бил под вода?
... дека првата фотографија во историјата е направена во 1826 г. од прозорецот на нејзиниот пронаоѓач Жозеф Нисефор Ниепс во Ле Гра?
... дека Хум е најмалиот град во светот и има само 30 жители.
... дека цариградскиот патријарх Кирил I Лукарис (1572-1638) се обидел да го реформира православието во духот на протестантскиот калвинизам?

архива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 8 декември 2023 г.

Настани:

883	Свети Климент Охридски, родоначалник на словенската литература и црковно беседништво, прв оригнален словенски и македонски поет, говорник, преведувач, заштитник на Охрид е назначен за прв словенски епископ на Балканот.
1914	Германските воени бродови по враќањето од Тихиот Океан требаше, според планот на адмирал Шпе, да ја уништи англиската база на Фокландските Острови. Кога Англичаните отворија оган Шпе сфати дека наишол на многу голем отпор од очекуваниот. Во оваа поморска битка Германците претрпеа големи загуби во бродови и во луѓе.
1925	По неуспешниот пуч на нацистите во Минхен во 1923 година, нивниот водач Адолф Хитлер ја објави книгата „Мојата борба“, во која ја разработува националистичката фашистичко - расистичка идеологија на агресивниот германски национализам.
1948	Во Лерин три жени Македонки од селото Екши - Су, Леринско беа обвинети за соработка со НОФ и со партизаните, за што беа осудени на смрт и стрелани.
1949	Во околината на градот Панаѓуриште (Бугарија) е пронајдено познатото Панаѓуришко богатство од златни предмети од стара Тракија (IV-III век п.н.е.).
1991	Во Токио, „Црвена ѕвезда“ го освоила Интерконтиненталниот куп, победувајќи го во финалето тимот на „Коло Коло“ со 3:0.
1994	Белгискиот министер за одбрана Лео Делкроа поднесе оставка поради обвинувањето околу финансирањето на една куќа што ја купил во јужниот дел на Франција.
1997	Двете најголеми швајцарски банки соопштиле дека се интегрираат, со што се основала во тоа време најголемата банка на светот со вкупна актива од еден билиони (10¹²) долари.

Родени:

65 п.н.е.	Хорациј — римски поет.
1542	Марија Стјуарт — кралица на Шкотска и Франција.
1626	Кристина — кралица на Шведска.
1886	Диего Ривера — мексикански сликар.
1922	Лусиен Фројд — британски сликар.
1926	Стево Жигон — југословенски и српски глумец.
1928	Џими Смит — американски џез-музичар.
1933	Леав Борисов — руски глумец.
1939	Фахрудин Јусуфи — југословенски фудбалер.
1943	Џим Морисон — американски пејач и текстописец на рок групата Дорс.
1946	Џон Тејлор — американски економист.
1947	Грег Алман — американски рок-музичар, член на групата Алман брадерс бенд.
1948	Виктор Габер — македонски дипломат.
1953	Владислав Козакиевич — полски атлетичар.
1958	Виталиј Мутко — руски политичар.
1961	Ермис Лафазановски — македонски писател.
1962	Џеват Адеми — македонски политичар.
1964	Тери Хачер — американска глумица.
1965	Ибрахим Муртезани — поранешен член на ОНА.
1966	Лес Фердинанд — англиски фудбалер и тренер.
1966	Шинејд О'Конор — ирска пејачка.
1980	Ќемал Аломеровиќ — македонски фудбалер.
1981	Азра Акин — турско-холандска глумица и манекенка.
1982	Хамит Алтинтоп — турски фудбалер.
1982	Хулен Агинагалде — шпански ракометар.
1983	Елена Дембо — руска шахистка.
1983	Павел Погребњак — руски фудбалер.
1984	Златко Даскаловски — македонски ракометар.
1982	Ники Минаж — американска пејачка.
1991	Лиан Пеиксинг — кинеска кануистка-спринтер.
1994	Рахим Стерлинг — англиски фудбалер.
1995	Алекс Ринс — шпански мотоциклист.
1999	Рис Џејмс — англиски фудбалер.
1999	Халил Дервишоглу — турски фудбалер.

Починале:

1638	Иван Гундулиќ — хрватски поет и драмски писател.
1894	Пафнутиј Чебишов — руски математичар.
1896	Ернст Енгел — германски статистичар и економист.
1980	Џон Ленон — англиски музичар, член на групата „Битлси“.
2001	Мирза Делибашиќ — босански и југословенски кошаркар.
2014	Благоје Пауновиќ — српски и југословенски фудбалер.
2015	Бони Лу — американска пејачка.
2020	Георги Константиновски — македонски архитект.

Празници:

*	Свети Климент Охридски — државен празник во Република Македонија
*	Студентски празник во Македонија и Бугарија

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика · логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Азија · Африка · Антарктик · Европа · Јужна Америка · Океанија · Северна Америка

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич

најгоре · превчитај ја страницава · статистики · односи со јавноста · пријавете неправилност · village pump