Apollon

Apollon mit Lier (Fresko, vundage in’n Palatin, Antiquarium in Rom, ca. 50)

Apollon (greeksch Απόλλων; latiensch Apollo, (platt)düütsch Apoll is een Gott ut de greeksche Mythologie un een vun de twolf Olympiers.

Naams

Dat is nich klaar, wat de Naam bedüden deit. Kann angahn, de kümmt ut de greeksche Spraak un heet so veel, as De künnig maakt. Kann ober ok angahn, de Naam bedutt De, de kaputt maakt oder De, de Unheil afwehren deit. Ökelnaams sünd Phoibos (latiensch Phoebus) , Smintheus (so warrt he in Homer sien Ilias nömmt. Dor warrt he ok De, de vun wietweg drepen deit nömmt), Delian un Boedromios.

Öllern

Apoll is een Söhn vun den Göddervadder Zeus un Leto. He un siene Suster Artemis sünd Tweeschen. Verheiraat weer sien Vadder mit Hera. Leto weer een vun de veelen Froonslüde, wo Zeus warrt mit harrt hett. Baren is Apoll up de Insel Delos. Later wurr dat so ansehn, datt he un Helios een un desülbige Gott sünd. Dat Hilligdom in Delphi lööp up sienen Naam. Delphi weer dar best bekannte Orakel in de ganze Antike.

För wat he tostännig weer

Apollon mit Piel un Bogen(is hier afbraken) (Standbild, vundage in’n Ashmolean Museum, Oxford)

Apoll wurr as Gott vun dat Licht un vun dat Vörjahr, vun de Wickeree, man ok vun de goden Sidden un dat richtige Maat ankeken. Besunners gull he ok as de Künsten ehren Gott, vör allens as de Gott vun de Musik, vun de Dichtkunst un vun dat Singen.Hen un wenn is he ok as Gott vun de Heilkunst ansehn wurrn, man he hett ok eenmol de Pest in de Greken ehr Lager bi Troja henschickt. He konn Dood un Ünnergang bringen, just so, as de babyloonsche Gott Nergal, man ok redden, wenn dat gefährlich weer. As Apollon Smintheus hett he de Müse toschannen maakt un as Apollon Lykeios hett up dat Veeh passt, dat dor de Wülf nich rankunnen. De Gaav vun dat Wicken konn he ok an Minschen fuddergeven. So hett he dat bi Kassandra maakt, dat weer den Priamos sien Dochter. In den Krieg vun Troja stunn he up de Siet vun de Trojaners un hett mit Piel un Bogen in den Striet ingrepen. Vunwegen dat de Greken de Dochter vun eenen vun de Apollo-Preestern fungen harrn un harrn ehr as Slaav verköfft, hett he jem de Pest in’t Lager schickt.

Wat vun em vertellt warrt

Dat fallt up, dat Apoll nich bloß Musik maakt. In bannig veel Vertellen heet dat, he harr den Dood bröcht un torüchbetahlt, wat Lüde anstellt harrn. De Niobe ehr Kinner hett he just so ümbröcht, as Tityos. De harr siene Mudder an’t Lief gahn wullt. Ok Marsyas hett he an’e Siet maakt. Dat weer een Sartyr un Apoll hett em eerst ümbröcht un denn de Huut aftagen, bloß vunwegen datt he meent harr, sien Musik weer beter, as den Gott sien. Den Orest hett he den Updrag geven, he scholl sien egen Mudder Klytaimnestra dootslahn. Dor scholl he den Moord an sienen Vadder Agamemnon mit betahlen. De Erinnyen hefft dat aber nich hennahmen un hefft denn Orest denn verrückt maakt.

Dat eerste, wat Apoll in sien Leven maakt hett, weer, dat he bi den Barg Parnass de Slang Python doot maak. Dat weer een Fiend vun sien Mudder Leto. Python weer een Heken un siene Froo weer Delphyne. Delphyne to Ehren harr de Stadt Delphi ehren Naam kregen. As Apoll den Python so swaar tosett hett, is he utneiht nah dat Orakel vun de Mudder Eer in Delphi. Apoll is achterher un hett em direktemang bi de hillige Kluft binnen in’t Hilligdom doot slahn. Vunwegen dat Python een Söhn vun Gaia ween weer, möss Apoll nah Tarrha up de Insel Kreta un möss sik dor in een besunnere Prozedur rein maken vun dat, wat he daan harr. De Barg Parnass höör jedenfalls to Apoll to.

Een mal hett Apollo dat dor up ankamen laten un is upsternaatsch wurrn gegen sienen egen Vadder Zeus. De harr Apoll sien Söhn Asklepios doot slahn. Apoll wull dat torüch betahlen un bröch de Kyklopen üm. Dor möss he as Straaf för in de Schaapställ vun König Admetos vun Pherai arbeiden un ok noch sien Keih höden. Vunwegen dat Admetos em fründlich upnahmen harr, ofschoonst he nix afwüss vun em, sorg Apoll dorför, dat Admetos sien Deerter all Tweeschen smeten hefft un hulp em dor ok bi, datt he dat Hart vun Alkestis, den Pelias sien Dochter, för sik innehmen konn. Amenn hett he em ok noch bistahn gegen Thanatos (dat is de Dood), as he starven scholl.

Wenn de Winter keem, denn flöög Apoll mit sienen Wagen in dat Land vun de Hyperboräers, dat is dat Land achter den Norden Wind. Swöne treckt sienen Wagen.

Froonslüde, mit de he wat harrt hett un Kinner

Apollon un Daphne (Antonio Pollaiuolo, Enn vun 15.Johrhunnert

Apollo un Kyparissos (Giulio Romano, 1596)

Mit Froonslüde un Mannslüde hett Apoll wat harrt un Kinner hett he ok tüügt:

• Akantha
  • Amphissos
  • Anios
  • Aristaios
• Arsinoe
  • Asklepios
• Chione
• Daphne
• Dryope
• Hekuba
  • Hyakinthos
• Kalliope
• Kassandra
  • Kinyras
• Koronis
  • Kyknos
  • Kyparissos
• Leukothea
  • Linos
• Manto
  • Mopsos
  • Orpheus
  • Phemonoe
  • Philammon
  • Polyxena
• Psamathe
  • Linus
• Rhoeo
• Terpsichore
  • Troilos
• Urania

Apollon in de moderne Welt

As een Godd, de Unheil afweert un Heil bringt, hebbt de Römers em den Binamen medicus (heilsaam) geven, so dat ook vundaag noch in den Eid vun Hippokrates besweert warrt. Friedrich Nietzsche maak de Begrepen apollinisch-dionysisch Gegensätz in den minschlichen Charakter to beschriven populär.

Missionsemblem von Apollo 17 (1972)

De Apollo Peak in de Antarktis un de Asteroid (1862) Apollo dregt sienen Naam.De Musikinstrumenten Apollon (ene Luut met 20 Sneren) un Apollogitarr sind na den Godd benöömt. Apollo weer ook Naamgever för dat Apollo-Programm.

Borns

• Aelian, Varia Historia
• Apollodorus I un III. Book
• Diodorus Siculus III. Book
• Homerisch Hymnus an Apollon
• Homer, Ilias
• Hyginus Mythographus, Fabelns

Böker

• Robert von Ranke-Graves, Griechische Mythologie, Reinbek bei Hamburg, 12. A., 1999, ISBN 3-499-55404-6
• Mircea Eliade, Schamanen, Götter und Mysterien, Freiburg 1992, ISBN 3-451-04108-1

Up Platt is nix öber Apoll rutkamen.

Weblenks

• Apoll un Dionysos bi Friedrich Nietzsche (hoochdüütsch)