Bratislava

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:Xeografía políticaBratislava
Bratislava (sk)
Pozsony (hu)
Pressburg (de)
Prešporok (sk)
Bratislava (cs) Editar o valor em Wikidata
Fotomontaxe
Imaxe

Localización
Mapa
 48°08′41″N 17°06′46″L / 48.1447, 17.1128Coordenadas: 48°08′41″N 17°06′46″L / 48.1447, 17.1128
EstadoEslovaquia
Regiões da Eslováquia (pt) TraducirBratislava (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Capital de
Contén a división administrativa
Poboación
Poboación475.503 (2021) Editar o valor em Wikidata (1.293,53 hab./km²)
Xeografía
Superficie367,6 km² Editar o valor em Wikidata
Bañado porRío Danubio Editar o valor em Wikidata
Altitude152 m Editar o valor em Wikidata
Creación907 Editar o valor em Wikidata
Organización política
• Xefe do gobernoMatúš Vallo (pt) Traducir (2018–) Editar o valor em Wikidata
Identificador descritivo
Código postal8XX XX Editar o valor em Wikidata
Fuso horario
Prefixo telefónico2 Editar o valor em Wikidata
Outro
Irmandado con
Kíiv (1969–) Editar o valor em Wikidata

Páxina webbratislava.sk Editar o valor em Wikidata

Bratislava[1][2] (ata 1919: Prešporok en eslovaco, Pressburg en alemán, Pozsony en húngaro, Požun en croata) é a capital e maior cidade de Eslovaquia. Ten 432.864 habitantes (2018) e queda á beira do Danubio, preto das fronteiras con Austria e Hungría. Áchase a uns 60 km de Viena, o que converte a estas cidades nas capitais de país máis próximas do mundo.

A cidade ten a maior densidade de poboación de Europa central. Os montes Cárpatos comezan no territorio ocupado pola cidade (Malé Karpaty, "Pequenos Cárpatos"). Bratislava é a sede do parlamento e goberno eslovacos e conta cunha grande oferta artística, cultural e educativa. Nos últimos anos está sufrindo unha gran transformación, tanto a un nivel de recuperación de edificios emblemáticos, como é a mellora das deterioradas infraestruturas herdadas do antigo réxime comunista. A zona máis interesante dende o punto de vista monumental e artístico é a cidade vella, colorista e acolledora, onde se pode gozar dunha gran variedade de comercios e servizos, aínda que os prezos son sensiblemente superiores a outras zonas da cidade, e por suposto duplican ou triplican os do interior do país. Mención especial merece tamén o porto fluvial, onde se poden ver barcos mercantes e unha grande actividade.

O Castelo de Bratislava foi erixido no século XV durante o reino de Sexismundo de Luxemburgo. En 1811, un incendio destruíu o castelo, así como gran parte do casarío contiguo, logo do cal se realizou unha reconstrución gradual. Actualmente, o castelo alberga o Museo Nacional Eslovaco, que abrangue exhibicións arqueolóxicas, históricas e artísticas.

Tradicionalmente, a cidade foi influída por varias nacións e como é común en antigas cidades do Imperio Austrohúngaro, tivo o nome Pozsony (Presburgo ) ata a fin da primeira guerra mundial. (Pressburg en alemán e Prešporok en eslovaco son aínda nomes oficiais recoñecidos)

Historia[editar | editar a fonte]

Castelo de Bratislava

Fundada antes do século X, antigamente era coñecida como Posonium. No século XII foi fortificada, co que gañou importancia estratéxica, e entre 1541 e 1784 converteuse na capital de Hungría.

En 1805, no transcurso das Guerras Napoleónicas, despois do triunfo na batalla de Austerlitz, Napoleón obrigou ó emperador austríaco Francisco II a asina-lo Tratado de Presburgo, polo que Venecia pasaba a mans francesas. O Congreso de Veña, en 1815, deixaba a cidade dentro do Imperio Austríaco. Tralo compromiso de 1867, Bratislava, xunto ó resto de Eslovaquia, formaría parte do Reino de Hungría, dentro do Imperio Austrohúngaro ata 1918.

Coa creación de Checoslovaquia en 1919, ó termo de primeira guerra mundial, pasou a chamarse Bratislava e converteuse na capital da provincia de Eslovaquia. Dita provincia, xunto coas restantes de Checoslovaquia, foron suprimidas en xaneiro de 1949, polo que a cidade pasou a ser unicamente a capital da recentemente creada rexión de Bratislava.

Eliminada tamén esta rexión en 1960, o 1 de xaneiro de 1993 converteuse na capital da independente República de Eslovaquia.

A cidade aínda hoxe conserva o seu espírito multicultural e nela teñen lugar numerosos festivais e mercadiños , tamén e coñecida pola súa vida nocturna. Andrej Ďurkovský é o seu alcalde.

Panorámica de Bratislava

Xeografía[editar | editar a fonte]

Imaxe do cumio máis alto de Bratislava, Devínska Kobyla

Bratislava atópase situada ó suroeste da Eslovaquia, na fronteira con Austria e Hungría, sendo a única capital do mundo que fai fronteira con dous países. A cidade atópase a media hora da República Checa e a 62 km de Viena, a capital austríaca.

A cidade ten unha área de 367.58 km², sendo a segunda cidade en superficie no país (despois de Vysoké Tatry). Bratislava esténdese arredor das dúas beiras do Danubio, o cal atravesa a cidade dende o oeste ata o sueste. Outros ríos importantes que pasan pola cidade ou preto dela son o río Morava, ó cal forma a fronteira noroeste da cidade e constitúe un dos afluentes do Danubio. Algunhas partes da cidade corren risco de sufrires inundacións.[3] New flood protection is being built on both banks.[4]

Os montes Cárpatos nacen preto dos "Pequenos Cárpatos" (Malé Karpaty) moi preto da cidade. O punto máis baixo da cidade atópase a 126 m sobre o nivel do mar. O punto máis alto é Devínska Kobyla a 514 m de altura. A altura media da cidade é ós 140 m.[5]

AS cidades e vilas que se atopan máis preto da cidade son: Stupava, Marianka, Borinka e Svätý Jur polo norte; Ivanka pri Dunaji e Most pri Bratislave polo leste; Rovinka, Hamuliakovo, Dunajská Lužná e Šamorín polo sueste; Rajka (Hungría) polo sur; e Kittsee (Austria), Hainburg an der Donau (Austria) e Marchegg (Austria) polo oeste.

Economía[editar | editar a fonte]

Edificios de oficinas en Nivy, o distrito financeiro da cidade.

A rexión de Bratislava é a máis rica e economicamente máis próspera de Eslovaquia, a pesar de ser a menor canto a territorio e de ter a segunda menor poboación das oito rexións eslovacas.

Bratislava posúe arredor do 26 % do produto interior bruto de Eslovaquia. O PIB per cápita, valorado en 28702 , está ó 129,3 da media europea, sendo o segundo maior de tódalas rexións dos novos países membros da Unión Europea tralo de Praga. A taxa de desemprego da cidade é do 2.13%. Moitas institucións do goberno e empresas privadas teñen as súas sedes na cidade.

Máis do 75% da poboación de Bratislava traballa no sector servizos, principalmente composto polo comercio, a banca, a industria das telecomunicacións, o turismo entre outros.

División territorial[editar | editar a fonte]

Distritos de Bratislava

Bratislava divídese en:

  • 5 distritos:
  • 17 barrios, e
  • 20 "áreas catastrais", que coinciden cos barrios, agás:
    • Novei Mesto, que se subdivide en Novei Mesto + Vinohrady, e
    • Ružinov, que se subdivide en Ružinov + Nivy + Trnávka.

Cultura[editar | editar a fonte]

Edificio vello do Teatro Nacional Eslovaco na Praza Hviezdoslav

Bratislava é o centro histórico cultural de Eslovaquia. Debido a este carácter multicultural, a cultura local está influenciada por varios grupos étnicos, incluíndo alemáns, eslovacos, húngaros, e xudeus[6][7] Bratislava posúe moitos teatros, museos, galerías, salas de concertos, cines, clubs de cine e institucións culturais[8]

Artes escénicas[editar | editar a fonte]

Bratislava é a sede do Teatro Nacional Eslovaco, situado en dous edificios. O primeiro é un edificio neorrenacentista situado na zona antiga ao final da Praza Hviezdoslav. O novo edificio, aberto ao público dende 2007, atópase na ribeira. O edificio ten tres conxuntos: a ópera, o ballet e o teatro. Teatros máis pequenos inclúen o Teatro de Marionetas de Bratislava, a Astorka Korzo'90 teatro, o Teatro de Area, L S Studio, e o Teatro de Radošina Inxenuo.

A música en Bratislava floreceu no século XVIII e está estreitamente vencellada á vida musical vienesa. Mozart visitou a cidade con seis anos. Entre outros notables compositores que visitaron a cidade foron Haydn, Liszt, Bartók e Beethoven, que interpretou a súa Missa solemnis por primeira vez en Bratislava[9] A cidade tamén é o lugar de nacemento do compositor Johann Nepomuk Hummel. Bratislava é a sede da Orquestra Filharmónica Eslovaca. A capital eslovaca alberga varios festivais anuais, como o Festival de Música de Bratislava e Bratislava Jazz Days[6] O Festival Wilsonic celébrase cada ano desde 2000, leva cada ano decenas de actos musicais internacionais á cidade[10] Durante o verán, varios eventos musicais teñen lugar como parte do Verán Cultural de Bratislava. Á parte dos festivais de música, pódese escoitar dende músicos que clandestinos ata estrelas do pop internacionais[11]

Museos e galerías[editar | editar a fonte]

A "Casa do Bo Pastor", de estilo rococó, alberga o Museo de Reloxos

O Museo Nacional Eslovaco (Slovenské národné múzeum), fundado en 1961, ten a súa sede en Bratislava, na ribeira na zona antiga, xunto co Museo de Historia Natural, que é unha das súas subdivisións. É o museo máis grande e a institución cultural en Eslovaquia. O museo xestiona 16 museos especializados en Bratislava[12] O Museo da Cidade de Bratislava (Múzeum mesta Bratislavy), establecida en 1868, é o museo máis antigo en operación continua en Eslovaquia[13] O seu principal obxectivo é a crónica da historia de Bratislava en diversas formas desde os primeiros períodos de uso das coleccións históricas e arqueolóxicas. Ofrece exposicións permanentes en oito museos especializados.

A Galería Nacional Eslovaca, fundada en 1948, ofrece a máis ampla rede de galerías en Eslovaquia. Dúas pantallas en Bratislava están unha xunto á outra no Palacio de Esterházy (Esterházyho palác) e o Cuartel de Auga (Vodné kasárne) no Danubio na ribeira da cidade antiga. A galería da cidade de Bratislava, fundada en 1961, é a segunda maior galería de Eslovaquia do seu tipo. A galería ofrece exposicións permanentes no Palacio de Pálffy (Pálffyho palác) e Palacio Mirbach (Mirbachov palác), na Cidade Vella.[14] Museo de Arte Danubiana, un dos museos de arte máis nova en Europa, está preto de Čunovo de auga.[15]

Medios de comunicación[editar | editar a fonte]

Edificio sede da Radio Eslovaca
Estadio Tehelné pole en Nové Mesto, fogar do club de fútbol Slovan Bratislava

Como capital nacional, Bratislava é o fogar de moitos medios de comunicación nacionais e locais. Notables as estacións de televisión con sede na cidade inclúen a Televisión Eslovaca (televízia Eslovaca), Markíza, JOJ e TA3. A Radio Eslovaca (Slovenský rozhlas) ten a súa sede no centro, e moitas estacións de radio comerciais eslovacas baséanse na cidade. Xornais nacionais con sede en Bratislava inclúen PEME, Pravda, Nový hora, Hospodárske noviny e o diario en inglés e eslovaco O Espectador. Dous son as axencias de noticias con sede alí: a Axencia de Noticias da República Eslovaca (TASR) e a Axencia de Noticias Eslovaca (SITA).

Deporte[editar | editar a fonte]

Artigo principal: Deporte de Bratislava.

O fútbol está representado actualmente por dous clubs que xogan na Superliga de fútbol, a Corgoň Liga. O Slovan Bratislava, fundado en 1919, ten a súa sede no estadio Tehelné pole, é o club máis laureado do país (8 títulos) e é o único club da antiga Checoslovaquia e da actual Eslovaquia que posúe un título europeo nas súas vitrinas, a Recopa de Europa en 1969[16][17]. O FC Artmedia Bratislava fundado en 1898 é o club máis antigo de Bratislava e ten a súa sede en Štadión Petržalka en Petržalka. Outro coñecido club da cidade é o FK Inter Bratislava, fundado en 1945, ten a súa sede no terreo Štadión Pasienky e na actualidade desempeña na Segunda División eslovaca.

Bratislava é a sede de tres foros de deportes de inverno: Ondrej Nepela Deportes de Inverno Stadium, V. Dzurilla Deportes de Inverno Stadium, e Dúbravka Deportes de Inverno Estadio. O HC Slovan Bratislava equipo de hóckey sobre xeo representa Bratislava en Eslovaquia top liga de hóckey sobre xeo, o eslovaco Extraliga. Samsung Area, unha parte de Ondrej Nepela Deportes de Inverno Stadium, é o fogar de HC Slovan. Os Campionatos do Mundo de Hóckey sobre xeo en 1959 e 1992 desempeñouse en Bratislava, e o de 2011 da modalidade masculina celebrarase tamén en Bratislava, Košice e, dun novo escenario que se está planificando[18]

O Centro de Deportes Acuáticos Čunovo é un slálom brancas e rafting, nas inmediacións da represa Gabčíkovo. O Centro acolle varios concursos anuais nacionais e internacionais de canoa e kaiak.

O Centro Nacional de Tenis, que inclúe Sibamac Area, acolle diversas actividades culturais, deportivas e eventos sociais. Varios partidos da Copa Davis que se xogaron alí, incluída a final da Copa Davis 2005. A cidade está representada na parte superior de Eslovaquia nas ligas masculinas e femininas de baloncesto, feminina de balonmán e voleibol, e masculina de wáter-polo. O Devín de Bratislava correr Nacional é o evento deportivo máis antigo de Eslovaquia[19], o de Bratislava e o maratón celébrase anualmente desde o ano 2006. Unha pista atópase en Petržalka, onde se celebran regularmente carreiras de cabalos e de cans.

Transporte[editar | editar a fonte]

A posición xeográfica de Bratislava na Europa central fixo da cidade unha encrucillada para o comercio internacional[6][20] Antigas rutas comerciais, como a Ruta do ámbar e a vía fluvial do Danubio cruzaron o territorio da actual Bratislava. Hoxe en día Bratislava é un centro de estradas, ferrocarrís, e vías aéreas fluviais[6]

Tranvía en Bratislava
Autoestrada D1-Petržalka en Bratislava

Estradas[editar | editar a fonte]

A cidade é un gran cruzamento da autoestrada internacional: A autoestrada D1 Bratislava conecta a Trnava, Nitra, Trenčín, Žilina e fóra dela, mentres que a autoestrada D2, indo na dirección norte-sur, que conecta Praga, Brno e Budapest no dirección norte-sur. Estase planificando a construción da autoestrada D4 (circunvalación exterior), o que aliviaría a presión sobre a rede de estradas da cidade.

A autoestrada A6 a Viena conecta Eslovaquia directamente ao sistema de autoestrada de Austria e foi inaugurado o 19 de novembro de 2007[21]

Actualmente, hai cinco pontes sobre o Danubio (ordenados pola corrente do río): Ponte Lafranconi, Nový Most, Starý Most, Most Apollo e Prístavný Most.

A cidade do interior da rede de estradas fanse sobre a radial de forma circular. Hoxe en día, Bratislava experimenta un forte aumento no tráfico por estrada, o aumento da presión sobre a rede de estradas. Hai ao redor de 200.000 automóbiles rexistrados en Bratislava, o que é aproximadamente de 2 habitantes por un automóbil.

Ferrocarril[editar | editar a fonte]

En 1840 construíuse o primeiro ferrocarril tirado por cabalos de todo o Reino de Hungría, que comunicaba a cidade con Svätý Jur, estendéndose logo a Trnava e a Sereď en 1846 (a pista foi convertida polos trens de vapor na década de 1870)[22] A tracción a vapor introduciuse en 1848, cun enlace a Viena e en 1850 cun enlace a Budapest.

Hoxe, Bratislava é un eixo ferroviario, con 6 direcciones de ferrocarril (a Břeclav, Trnava, Galanta, Komárno, Hegyeshalom e Parndorf) vilas situadas preto á cidade. A principal estación de tren atópase no bordo da zona antigao, con liñas que conectan a través de Košice o norte de Eslovaquia, a República Checa, Austria, Hungría e o sur de Eslovaquia. Outra notable é a estación de tren de Bratislava-Petržalka, que conecta Bratislava con Austria. Tamén hai moitas estacións suburbanas: Devínske Jazero, Devínska Nová Ves, Lamač, Železná studienka, Vinohrady, Rača, Východ, Vajnory, Predmestie, Rusovce, Nové Mesto, Podunajské Biskupice, ÚNS e as estancións canceladas: Devínska Nová Ves zastávka, Filiálka, Slovany, Nivy, Vrakuňa, Kopčany, Jarovce, Čunovo e Petržalka-Most.

Aire[editar | editar a fonte]

Aeroporto de Bratislava
Duobus (un trolebus combinado cun autobús)

O Aeroporto Milan Rastislav Štefánik, ten o nome do Xeneral Milan Rastislav Štefánik, tamén é chamado o aeroporto de Bratislava (Bratislava Letisko), é o principal aeroporto internacional de Eslovaquia. Atópase a 9 quilómetros ao nordeste da cidade. Ten voos nacionais e mais internacionais. Na actualidade o aeroporto está vivindo un gran crecemento, o tráfico nos últimos anos pasou de 279.028 pasaxeiros no 2000, a 1 937 642 no ano 2006 e 2 024 142 no ano 2007.[23].

Río[editar | editar a fonte]

O Porto de Bratislava é un dos dous portos fluviais internacionais en Eslovaquia. O porto conecta Bratislava ao tráfico de barcos internacional, en especial a interconexión dende o Mar do Norte ao Mar Negro a través da Canle Rin-Main-Danubio. Ademais, as liñas turísticas que operan no porto de Bratislava, inclúen rutas a Devín, Viena e outros lugares.

Transporte público[editar | editar a fonte]

O transporte público en Bratislava é administrado por Dopravný podnik Bratislava, a empresa de transporte público da cidade. O sistema de transporte coñécese como Mestská hromadná doprava (MHD, a "Tránsito Municipal Masivo). A historia do transporte público en Bratislava iniciouse en 1895, coa apertura da primeira ruta de tranvía[24].

O sistema emprega tres tipos principais de vehículos. Os autobuses cobren case toda a cidade e poden ir aos lugares máis remotos, distritos e zonas, con 60 rutas diarias. Os tranvías cobren en gran medida as liñas, agás Petržalka. Os trolebuses serven como complemento doutros medios de transporte, con 13 rutas[25][26] Un servizo adicional, é o Transporte Integrado de Bratislava (Bratislavská integrovaná doprava), enlaces das rutas de tren e autobuses na cidade con outros puntos afastados da cidade.

Cidades irmás[editar | editar a fonte]

As cidades irmás de Bratislava son:

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Goretti Sanmartín Rei et al. Servizo de Normalización Lingüística, Universidade da Coruña, ed. Criterios para o uso da lingua (PDF). p. 124. ISBN 84-9749-199-8. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 26 de setembro de 2013. Consultado o 14 de abril de 2014. 
  2. Benigno Fernández Salgado (edición) (2004). Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega. Editorial Galaxia. p. 1304. ISBN 9788482887524. 
  3. "Defences hold fast in Bratislava". Nick Thorpe, BBC. August 16, 2002. Consultado o 27 de abril de 2007. 
  4. "Začne sa budovať protipovodňový systém mesta (Construction starts for city's flood protection)" (en Slovak). Juraj Handzo, Bratislavské Noviny. January 24, 2007. Consultado o 28 de abril de 2007. 
  5. "Basic Information - Position". City of Bratislava. February 14, 2005. Arquivado dende o orixinal o 31 de xullo de 2007. Consultado o 1 de maio de 2007. 
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 "Bratislava - The City where you find real life". Visit Bratislava (en inglés). Consultado o 2020-01-15. 
  7. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 16 de marzo de 2008. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  8. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 23 de setembro de 2015. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  9. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 31 de xullo de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  10. "Wilsonic ako bratislavský hudobný festival". www.bratislavskenoviny.sk (en eslovaco). Consultado o 2020-01-15. 
  11. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 16 de marzo de 2008. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  12. "Slovenské národné múzeum". www.snm.sk. Consultado o 2020-01-15. 
  13. "PROFILE OF THE MUSEUM: BASIC INFORMATION: Múzeum mesta Bratislavy". www.muzeum.bratislava.sk. Arquivado dende o orixinal o 20 de setembro de 2007. Consultado o 2020-01-15. 
  14. "Bratislava City Gallery. Allowance organisation of the City of Bratislava, capital of the Slovak Republic". www.gmb.sk. Consultado o 2020-01-15. 
  15. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 08 de decembro de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  16. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 08 de xaneiro de 2008. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  17. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 24 de outubro de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  18. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 27 de setembro de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  19. "Copia arquivada" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 14 de xuño de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  20. "Bratislava". Encyclopedia Britannica (en inglés). Consultado o 2021-02-07. 
  21. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 05 de febreiro de 2008. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  22. "Technological Monuments - The Bratislava-Trnava Horse-drawn Railway". www.mindop.sk. Consultado o 2020-01-15. 
  23. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 03 de setembro de 2011. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  24. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  25. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 06 de maio de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 
  26. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 04 de agosto de 2007. Consultado o 24 de abril de 2008. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]