Danza dos espíritos

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
A danza dos espíritos de 1889–1891 polos lakota oglala en Pine Ridge. Ilustración do artista occidental Frederic Remington, 1890.

A danza dos espíritos (en caddo: Nanissáanah,[1] tamén chamada a danza dos espíritos de 1890) foi unha cerimonia incorporada ao diverso sistema de crenzas dos nativos de América do Norte. De acordo coas ensinanzas do líder espiritual paiute Wovoka (ou Jack Wilson), a práctica axeitada da danza reuniría aos vivos cos espíritos dos mortos, levaría os espíritos a loitar, poñería fin á expansión americana cara ao oeste, e traería paz, prosperidade e unidade aos pobos nativos americanos da rexión.[2]

A base da danza dos espíritos é a danza circular, unha danza tradicional dos nativos americanos. A danza dos espíritos foi practicado por primeira vez polos paiute do norte de Nevada en 1889. A práctica estendeuse por gran parte do oeste dos Estados Unidos, chegando rapidamente a áreas de California e Oklahoma . A medida que a danza dos espíritos se estendeu desde a súa fonte orixinal, diferentes tribos sintetizaron aspectos selectivos do ritual coas súas propias crenzas.

A danza dos espíritos foi asociada coa profecía de Wovoka do remate da expansión colonial ao tempo que predicaba obxectivos dunha vida limpa, unha vida honesta e a cooperación intercultural dos nativos americanos. Crese que a práctica da danza dos espíritos contribuíu á resistencia lakota fronte á asimilación da lei Dawes. A variación lakota da danza dos espíritos tendeu cara ao milenarismo,[3] unha innovación que distinguiu a interpretación Lakota das ensinanzas orixinais de Wovoka. O pobo caddo aínda hoxe practica a danza dos espíritos.[4]

Historia[editar | editar a fonte]

Influencia paiute[editar | editar a fonte]

Cyperus esculentus, unha raíz que adoitaban comer os paiutes do norte.

Os paiutes do norte que vivían en Mason Valley, no que hoxe é o estado de Nevada, eran coñecidos colectivamente como Tövusi-dökadö (Tövusi-: "bulbo de Cyperus" e dökadö: "comedores") na época do colonización europea. Nesa época, a comunidade dos paiute do norte estaba a prosperar cun patrón de subsistencia de pesca, caza de presas salvaxes e procura de alimentos como piñóns e raíces de Cyperus esculentus

Durante este período, os paiute carecían dunha organización política permanente ou e tendían a seguir a varios líderes espirituais e organizadores comunitarios. Os eventos comunitarios centrábanse na observancia de cerimonias estacionais como as colleitas ou a caza. En 1869, Hawthorne Wodziwob, un home paiute, organizou unha serie de bailes comunitarios para anunciar unha visión. Falaba dunha viaxe á terra dos mortos e das promesas que lle fixeron as almas dos recentemente falecidos. Os falecidos prometeron regresar cos seus seres queridos nun período de tres a catro anos.[5]

A comunidade de Wodziwob aceptou esta visión, probablemente debido á súa reputación como curandeiro. El instou ao pobo a bailar a danza circular, como era habitual durante un tempo de celebración. Continuou predicando esta mensaxe durante tres anos coa axuda dun "médico do tempo" local chamado Tavibo, pai de Jack Wilson.[5]

Antes do movemento relixioso de Wodziwob, en 1867 produciuse unha devastadora epidemia de febre tifoide. Esta e outras doenzas europeas mataron aproximadamente unha décima parte da poboación total,[6] resultando nun trauma psicolóxico e emocional xeneralizado. Isto tamén produciu unha desorde no sistema económico e na sociedade. Moitas familias non puideron continuar co seu estilo de vida nómade.

Influencia da danza circular[editar | editar a fonte]

Unha danza circular é un baile comunitario circular que se celebra, normalmente arredor dun individuo que dirixe a cerimonia. Os bailes circulares poden ser cerimoniais ou puramente sociais. Normalmente os bailaríns están acompañados por un grupo de cantantes que tamén poden tocar tambores ao unísono. Os bailaríns únense das mans para formar un gran círculo. Os bailaríns móvense cun paso lateral para reflectir o patrón longo e curto do ritmo do tambor, dobrando os xeonllos para salientar o patrón.

Durante os seus estudos das tribos do Noroeste do Pacífico, o antropólogo Leslie Spier usou o termo "danzas proféticas" para describir bailes cerimoniais redondos onde os participantes buscan o transo, exhortacións e profecías. Spier estudou os pobos da meseta do Columbia (unha rexión que inclúe os estados de Washington, Oregón, Idaho e as partes occidentais de Montana). Na época dos seus estudos os únicos bailes que tiña permitido presenciar eran bailes sociais ou que xa incorporaran elementos cristiáns, o que dificultaba a investigación sobre a orixe da danza circular.

O "Profeta"[editar | editar a fonte]

Wovoka, líder espiritual paiute do norte e creador da danza dos espíritos.

Crese que Jack Wilson, o profeta coñecido como Wovoka, tivo unha visión durante unha eclipse solar o 1 de xaneiro de 1889. Segundo informou, non foi a súa primeira vez experimentando unha visión; pero como adulto novo, afirmou que entón estaba mellor equipado, espiritualmente, para manexar esta mensaxe. Jack recibira formación dun home santo experimentado baixo a guía dos seus pais despois de que se decataran de que tiña dificultades para interpretar as súas visións anteriores. Jack tamén estaba adestrando para ser un "médico do tempo", seguindo os pasos do seu pai. Era coñecido en Mason Valley como un mozo líder dotado e bendito. Predicando unha mensaxe de amor universal, a miúdo presidía bailes circulares, que simbolizaban o camiño celestial do Sol polo ceo.

O antropólogo James Mooney realizou unha entrevista con Wilson antes de 1892. Mooney confirmou que a súa mensaxe coincidía coa dada aos seus compañeiros indios.[2] Este estudo comparou cartas entre tribos. Segundo Mooney, a carta de Wilson dicía que estaba diante de Deus no ceo e que viu a moitos dos seus antepasados dedicados aos seus pasatempos favoritos, e que Deus mostrou a Wilson unha fermosa terra chea de caza salvaxe e instruíulle que volvese a casa para dicirlle ao seu pobo que eles deben amarse e non loitar. Tamén afirmou que Xesús estaba a reencarnarse na terra en 1892, que o pobo debe traballar, non roubar nin mentir, e que non debe participar nas vellas prácticas de guerra ou nas prácticas tradicionais de automutilación relacionadas co loito. El dixo que se o seu pobo acatase estas regras, estarían unidos cos seus amigos e familiares no outro mundo, e na presenza de Deus, non habería enfermidade ou vellez.[7]

Mooney escribe que Wilson recibiu a danza dos espíritos e ordenóuselle que o devolvese ao seu pobo. Predicaba que se a danza de cinco días se realizaba nos intervalos axeitados, os intérpretes asegurarían a súa felicidade e acelerarían o reencontro dos vivos e dos falecidos. Wilson dixo que o Creador lle deu poderes sobre o clima e que sería o deputado encargado dos asuntos no oeste dos Estados Unidos, deixando ao actual presidente Harrison como o deputado de Deus no leste. Jack afirma que entón lle dixeron que volvese a casa e predicase a mensaxe de Deus.[8]

Jack Wilson afirmou que deixou a presenza de Deus convencido de que se todos os indios do oeste bailasen a nova danza para "acelerar o evento", todo o mal do mundo sería arrastrado, deixando unha Terra renovada chea de comida, amor e fe. Axiña foi aceptada polos seus irmáns paiute, e a nova relixión chamouse "danza nun círculo". Debido a que o primeiro contacto europeo coa práctica chegou a través dos lakota, a súa expresión "danza dos espíritos" foi adoptada como título descritivo para todas esas prácticas. Isto foi traducido posteriormente como "Ghost Dance".[8]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Edmonds, Randlett. Nusht'uhti?ti? Hasinay: Caddo Phrasebook. Richardson, TX: Various Indian Peoples Publishing, 2003: 19. ISBN 1-884655-00-9.
  2. 2,0 2,1 Mooney, James (15 de agosto de 2012). The Ghost-Dance Religion and Wounded Knee. ISBN 9780486143330. 
  3. Rahal, Sheryl Ann (1998). "The Ghost Dance as a Millenarian Phenomenon". Caliban 3 (1): 171–181. doi:10.3406/calib.1998.1362. 
  4. Cross, Phil. "Caddo Songs and Dances" Arquivado 24 de agosto de 2010 en Wayback Machine.. Caddo Legacy from Caddo People. Consultado o 9 de decembro de 2009.
  5. 5,0 5,1 Kehoe, Alice Beck (14 de xuño de 2006). The Ghost Dance: Ethnohistory and Revitalization, Second Edition. p. 34. ISBN 9781478609247. 
  6. Kehoe, The Ghost Dance, p. 33.
  7. "Ghost Dance – The Messiah Letter from Wovoka". www.ghostdance.us. 
  8. 8,0 8,1 Andrew Rippin Muslims: Their Religious Beliefs and Practices Psychology Press 2005 ISBN 978-0-415-34888-1 page 86

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]