Elis Roberts

Ellis Roberts (Elis y Cowper) (1712–1789) was a Welsh author of interludes and a composer of ballads.^[1]

Background

Roberts was born in Llanycil, near Bala, Wales. By the 1740s he had moved to live in Llanddoged in Conwy Valley. Like his bardic name suggests, Roberts worked as a cooper in the daytime. The work of a cooper involves creating casks and barrels for beer, wine, liquor and other liquids. The cooper would also make wooden vessels and equipment for dairies, such as buckets and equipment for churning.

Personal life

Roberts was married four times and widowed three times.^[1] There are no surviving records about the name of his first wife, who was from Bala and died a year-and-a-half after they were wed. The names of his other wives were Elin, Elizabeth and Grace (née Williams). Roberts had at least ten children with his wives.

Like many contemporary interlude writers such as Twm o'r Nant and Huw Jones, Roberts frequently satirised the Methodists, decrying the preaching which was carried out by them in the towns and villages. Gruffudd Glyn Evans writes of Roberts that "in spite of his love of using the stage as a pulpit" Roberts was opposed to Methodism, engaging in the same activity which he condemned when carried out by the itinerant Methodist preachers. The impact of religion subsequently caused Roberts to "overload his later interludes with tedious moral dissertations" and forgo the ribaldry traditional in the interlude genre. ^[1]

Interludes

In his introduction to the interlude Gras a Natur, 1769, Roberts claims to have written sixty-nine interludes. However, only nine of his interludes have survived, including: Argulus (c. 1756), Jeils (c. 1757), Oliffernes a Jiwdath (1766), Gras a Natur (1769), Tair Rhan Oes Dyn (bef. 1771), Y Ddau Gyfamod (1777), Pedwar Chwarter y Flwyddyn (1787) and Cristion a Drygddyn (1788). ^[1]^[2]

Roberts' interludes typically focus on compaints about high prices, the extravagance of the wealthy, the cost of maintaining militias and satirising religious groups which Roberts opposed, such as the Puritans and the Methodists.^[3] His interludes touch on problems both at home and abroad; his 1777 interlude Y Ddau Gyfamod concerns the American Revolutionary War, for instance.

Death

Roberts died on the 27th November 1789 and was laid to rest in the cemetery of Saint Doged's Church, Llanddoged.^[1]

Bibliography (partial)

By Elis y Cowper

Dwy o gerddi newyddion. Yn gyntaf rhybydd i bawb feddwl am ei diwedd, a gweled a chlowed rhybuddion ac arwyddion, ag mae Duw yn êi roddi
Dwy o gerddi newyddion. I Ymddiddanion Sion yr Haidd, ai gyfaill sef, Morgan Rondol, II O ymddiddanion rhwng y dyn ar wenol bob yn ail Penill
Dwy o gerddi newyddion, y gyntaf ar ddull o ymddiddan rhwng y Prydydd a'r swedydd
Dwy o gerddi newyddion, y cyntaf yn ddull o ymddiddan, rhwng Morgan Raundel ... a'i hen gyfaill o Gymro:
Dwy gerdd ddiddan Y gyntaf ymddiddan rhwng yr Enaid a'r Corph. bob yn ail Penill: ar Belisle March.
Ail lythyr hen bechadur at ei gyd frodyr ; wedi sylfaenu ar y geiriau hyn "Gwrando ferch a gwêl," wedi cymmeryd allan o'r bumed psalm a deugain, a'r ddegfed adnod
Difrifol fyfyrdod am Farwolaeth, sef, seithfed llythyr, o waith Ellis Roberts
Dwy o gerddi newyddion. I. O gwynfan dyn methiant am gynnorthwy ei gydwladwyr. II. Carol duwiol o debygoliaeth am ddydd brawd
Llyfr enterlute newydd wedi gosod mewn dull ymddiddanion rhwng gras a natur
Dwy o gerddi newyddion: Y gyntaf, o ddîolchgarwch i Dduw a roes allu i George Rodney i orchfygu ein gelynion, ar y ffordd ir India, yn ail carol plygain newydd i'r flwyddyn o Oedran Crist 1783
Tair o gerddi newyddion. I Ymddiddan rhwng gwr ifangc ai gariad bob yn eil odl. II Cwynfan merch ifangc am garu'n feddal. III Clôd ir Lord Pased, or Plâs Newydd Sir Fôn
Tair o ganeuon newyddion Yn gyntaf, Carol i'w ganu Nos Basg, ar Susanna, o waith Ellis Roberts ... Yn ail, Cyngor i ferchaid ifangc. Yn drydydd, Deisyfiad gwr ifangc at ei gariad
Dwy o gerddi newyddion: I O hanes dychryn ofnadwy a fu yn yn yr Italia modd y darfu i Dduw singcio tri-chant o drefydd, a thair o dresydd caerog; ac nid oes yno ddim ond llyn o ddwr di-waelod. II. Ymddiddan rhwng gwr ifangc ai gariad, bob yn ail penill
Dwy o gerddi newyddion: I. Yn ceisio gosod allan am y llywydd sydd yn y nefoedd, ar gwyrufyd ar hapurwydd fydd ir fawl ai cafodd. II. Ymddiddan rhwyng dŷn a'î gydwybod, bob yn ail odl
Dwy o gerddi newyddion: I. O drymder galarus am Royal George yr hon a suddodd yn ei harbwr, gyda mi o bobl ad arni lle yr aeth tri chant e ferched i'r aelod a phlant gyda nhw. II. O fawl i ferch
Dwy o gerddi newyddion: I Yn rhoi byrr hanes dynes a wnaeth weithred ofnadwy ym mhlwy Llansantffraid Glan Conwy, sef diheunyddio ffrwyth ei byw ai ado fe rhwng bwystsilod y ddaear. II Cerdd ar ddioddefaint Crist, wedi ei throi or Groeg ir Gymraeg
Tair o gerddi newyddion. Yn gyntaf, Cerdd er dwyn ar gof i ddynion ddyll y poennau y mae 'r enaid colledig yn i ddiodde yn uffern gida dysyfiad ar ddynion aniwiol ddychwelyd at Dduw i'w chanu ar Grimson Velfett. Yn ail, Dechre cerdd ar iath y part y ffordd hwyaf o ymddiddan rhwng dynn ai gydwybod. ... Yn drydydd, Cerdd i'w channu ar Susan Lygad-ddy neu Black-Eye Susi gan Hugh Roberts
Dwy gerdd newydd, y gyntaf, Cerdd o fawl i filitia Swydd Aberteifi, ynghyd ivr officers, gan roddi iddynt glod fel y maent yn ei haeddu: Yr ail, Cerdd a anfonodd Ellis Roberts at Thomas Edwards, ar ddull ymofyn pa achos fod cymmaint llygredd a dallineb yn Eglwys Loegr, &c by Richard Roberts( )
Dwy o gerddi newyddion: I I ddeisyf ar Dduw am drugaredd, ai raglunieth i'n porthi y flwyddyn ddiweddar hon drwy fyn uno; roddi ef fendith ar yr ychydig liniath at ein porthi. II O ychydig o hanes y fater a fu'n Gibraltar Y modd y cynorthwyodd Duw ychydig o wyr Prydain ym mhen llawer gelynion
Dwy o gerddi newyddion y gyntaf ynghylch rhyfeddode a welwyd yn y Cwmmyle, sef llûn Dŷn a chledde yn ei law ai hett yn dair gwalc, ai wyneb at y Dwyrain; ar ei droed o flaen y Hall, sef un am gochwyn: ai liw oedd yn gôch. Yn ail O gwynfan am un ar-ddêg o Longwyr y Bermo a Dolgelley sydd yn garcharorion yn Ffraing dan ddwylo eu Gelynion

About Elis y Cowper

Llên y Llenor: Elis y Cowper; G.G. Evans^[2]
Llyfrau Llafar Gwlad: 93. Elis y Cowper - Brenin y Baledi; Cynfael Lake ^[4]

References

^ ^a ^b ^c ^d ^e "ROBERTS, ELIS (died 1789), cooper, ballad-writer, and composer of interludes | Dictionary of Welsh Biography". biography.wales. Retrieved 2025-06-01.
^ ^a ^b Evans, G. G. (1995). Elis y Cowper. Caernarfon: Gwasg Pantycelyn. ISBN 1-874786-33-X. OCLC 32868358.
^ Gwilym Rees, Johnston, Jarman, A. O. H. (2000). A Guide to Welsh Literature: 1700-1800 v.4. University of Wales Press. p. 241. ISBN 9780708314821.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
^ Roberts, Ellis (2019). Elis y Cowper : Elis Roberts, Llanddoged : Brenin y Baledi. A. Cynfael Lake (1st ed.). Llanrwst, Dyffryn Conwy [Wales]. ISBN 978-1-84527-693-5. OCLC 1083137214.{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link)

[:0-1] "ROBERTS, ELIS (died 1789), cooper, ballad-writer, and composer of interludes | Dictionary of Welsh Biography". biography.wales. Retrieved 2025-06-01.

[:1-2] Evans, G. G. (1995). Elis y Cowper. Caernarfon: Gwasg Pantycelyn. ISBN 1-874786-33-X. OCLC 32868358.

[3] Gwilym Rees, Johnston, Jarman, A. O. H. (2000). A Guide to Welsh Literature: 1700-1800 v.4. University of Wales Press. p. 241. ISBN 9780708314821.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[4] Roberts, Ellis (2019). Elis y Cowper : Elis Roberts, Llanddoged : Brenin y Baledi. A. Cynfael Lake (1st ed.). Llanrwst, Dyffryn Conwy [Wales]. ISBN 978-1-84527-693-5. OCLC 1083137214.{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link)

[1]

[2]

[3]

[4]