Garret FitzGerald

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Garret FitzGerald
Ilustracja
Garret FitzGerald (1975)
Pełne imię i nazwisko

Garret Desmond FitzGerald

Data i miejsce urodzenia

9 lutego 1926
Dublin

Data i miejsce śmierci

19 maja 2011
Dublin

Taoiseach
Okres

od 14 grudnia 1982
do 10 marca 1987

Przynależność polityczna

Fine Gael

Poprzednik

Charles Haughey

Następca

Charles Haughey

Taoiseach
Okres

od 30 czerwca 1981
do 9 marca 1982

Przynależność polityczna

Fine Gael

Poprzednik

Charles Haughey

Następca

Charles Haughey

Minister spraw zagranicznych Irlandii
Okres

od 1973
do 1977

Przynależność polityczna

Fine Gael

Poprzednik

Brian Lenihan

Następca

Michael O’Kennedy

Garret Desmond FitzGerald (irl. Gearóid Mícheál Mac Gearailt; ur. 9 lutego 1926 w Dublinie, zm. 19 maja 2011 tamże[1]) − irlandzki polityk, ekonomista i dziennikarz, deputowany i minister, w latach 1977–1987 lider Fine Gael, dwukrotny premier Irlandii.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jego ojcem był polityk Desmond FitzGerald[2]. Kształcił się w prowadzonej przez jezuitów szkole średniej Belvedere College[3]. W 1946 ukończył studia z historii oraz filologii francuskiej i hiszpańskiej na University College Dublin[4]. W 1947 uzyskał uprawnienia adwokata, jednak nie podjął praktyki w zawodzie[3]. Doktoryzował się w 1968[4]. W latach 1947–1958 był zatrudniony w liniach lotniczych Aer Lingus, w których zajmował się sprawami rozwoju. Pracował również jako konsultant oraz dziennikarz ekonomiczny. Przez kilkanaście lat był korespondentem „Financial Times” w Dublinie, publikował też cotygodniowe felietony w „The Irish Times[3]. Między 1959 a 1973 był wykładowcą ekonomii na UCD, w 1965 dołączył do organu zarządzającego tą uczelnią[4].

Zaangażował się w działalność polityczną w ramach Fine Gael. W latach 1965–1969 zasiadał w Seanad Éireann, do którego został wybrany przez panel przemysłowo-handlowy[2]. W 1969 po raz pierwszy uzyskał mandat posła do Dáil Éireann. Do niższej izby irlandzkiego parlamentu był następnie wybierany w kolejnych wyborach w 1973, 1977, 1981, lutym 1982, listopadzie 1982, 1987 i 1989, sprawując mandat deputowanego do 1992[2][5].

W 1973 objął stanowisko ministra spraw zagranicznych w rządzie, którym kierował Liam Cosgrave. Sprawował je do 1977, w tym samym roku został nowym liderem Fine Gael[2]. W czerwcu 1981 został premierem rządu mniejszościowego, który powstał w okresie kryzysu gospodarczego. Gabinet upadł po kilku miesiącach[3], w marcu 1982 Garret FitzGerald odszedł z urzędu[5]. Powrócił na funkcję premiera w grudniu 1982, urzędując do marca 1987. W grudniu 1983 pełnił jednocześnie obowiązki ministra handlu i turystyki[5]. W 1987, po wyborczej porażce FG, ustąpił także ze stanowiska lidera partii[3]. W trakcie swojej aktywności jako premier był zwolennikiem długofalowego dyplomatycznego działania na rzecz zjednoczenia Irlandii. W 1985 przyczynił się do podpisania brytyjsko-irlandzkiego porozumienia dającego Irlandii ograniczone prawo głosu w sprawach Irlandii Północnej i doprowadził do jego ratyfikacji przez Dáil Éireann[6].

W późniejszych latach był m.in. kanclerzem National University of Ireland (1997–2009)[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. FitzGerald, Garret. rulers.org. [dostęp 2020-02-24]. (ang.).
  2. a b c d Garret FitzGerald. electionsireland.org. [dostęp 2020-02-24]. (ang.).
  3. a b c d e Identity Statement for Garret FitzGerald. ucd.ie. [dostęp 2020-02-24]. (ang.).
  4. a b c d UCD mourns the death of Garret FitzGerald, one of Ireland’s most significant statesmen and intellectuals. ucd.ie, 18 maja 2011. [dostęp 2020-02-24]. (ang.).
  5. a b c Mr. Garret FitzGerald. oireachtas.ie. [dostęp 2020-02-24]. (ang.).
  6. Encyklopedia Powszechna PWN. T. 5 (suplement). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 111. ISBN 83-01-08614-9.