Intempo

Este é un artigo de calidade da Galipedia
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Intempo
Intempo en xaneiro de 2015
Edificio
Tiporañaceos
Custo93 millóns de euros
LocalizaciónBenidorm
Coordenadas38°32′17″N 0°09′17″O / 38.538045, -0.154645Coordenadas: 38°32′17″N 0°09′17″O / 38.538045, -0.154645
PropietarioOlga Urbana SL (en liquidación)
Uso(s)residencial
Construción
Inicio2 de maio de 2007
Rematesen finalizar
Dimensións
Altura192 m.
Superficie36.000 m2
Plantas47 (non inclúe 5 plantas técnicas) + 3 sotos
Equipo
Arquitecto(s)Pérez-Guerras Arquitectos & Ingenieros
Enxeñeiro estruturalFlorentino Regalado & Asociados,
Olcina & Raduán,
Pablo Moreno Asociados
ContratistaAliben Estructuras
Kono Estructuras
editar datos en Wikidata ]

Intempo é un rañaceos de 192 metros de altura[a] e 47 plantas coroado pero inacabado situado en Benidorm (Alacant). Trátase do rañaceos residencial máis alto de España e segundo da Unión Europea, e o quinto edificio máis alto de España, superado polas catro torres do CTBA de Madrid.

A data de xuño de 2016, o proxecto atópase parado e o inmoble, por tanto, deshabitado, tendo rematados o 94% dos traballos. É propiedade da promotora Olga Urbana, que se atopa en concurso de acredores. O acredor maioritario é o Sareb, unha sociedade anónima de xestión de activos procedentes da reestruturación bancaria ou «banco malo», como herdeira do crédito hipotecario concedido pola extinta caixa de aforros Caixa Galicia. O Sareb tentou recuperar parte do crédito a través dunha poxa completa do inmoble, tras intentos infrutuosos por parte do promotor de lograr acordos con investidores estranxeiros.[3] Tras recibir unha única oferta de 47 millóns de euros, o Sareb exerceu o seu dereito de mellorala, ofrecendo 58,5 millóns. Sempre que non se resolvan os problemas xudiciais a raíz do concurso da sociedade promotora, o Sareb non poderá adxudicarse o inmoble.[4]

O seu deseño correu a cargo do estudo de arquitectura alacantino Pérez-Guerras. Os planos do edificio foron presentados en 2006 e as obras iniciáronse en 2007. Naquel entón España atopábase inmersa nunha burbulla inmobiliaria e a súa finalización estaba prevista para mediados de 2010, pero debido ao estalido da crise e á aparición de numerosos problemas, tanto de índole financeiro como técnico, esta postergouse varios anos. Así mesmo, varios aspectos do deseño inicial sufriron diversas modificacións, debido á falta de previsión, aos elementos innovadores da estrutura e á complexidade da obra. A estrutura coroouse en marzo de 2012. O rañaceos destaca pola súa peculiar configuración xeométrica consistente en dúas torres rectas paralelas, que se atopan unidas entre si mediante un cono invertido de base elíptica a 150 metros de altura. A estrutura presenta como característica fundamental a súa moi elevada esvelteza.[5]

Localización[editar | editar a fonte]

Mapa que mostra a localización do edificio Intempo. Pode verse a Praia de Ponent de Benidorm.
Localización de Intempo na praia de Ponent de Benidorm.

O edificio sitúase na Avenida de Colombia na partida Murtal, zona denominada coloquialmente e normalmente Vía Parque.[6] Está situado a unha altura de 35 metros sobre o nivel do mar e a uns 500 metros de distancia en liña recta da praia de Ponent, unha zona cunha menor densidade residencial que a praia de Llevant. O sitio que ocupa o Intempo forma parte do plan de urbanismo aprobado na década de 1950.[7]

Deseño e arquitectura[editar | editar a fonte]

O edificio, que alberga un total de 269 vivendas, componse de tres plantas de sotos máis 52 plantas (incluíndo cinco plantas técnicas) en dúas torres rectas -separadas entre si 20 metros- de 180 metros de altura sobre rasante, de perímetro 24,15 por 16,7m (403,3 m² de área). As torres están conectadas tanto nos tres primeiros forxados (sotos) como nos nove últimos (pisos 37 a 45) mediante un cono de base elíptica de vértice inferior de 30 metros de altura.[8] Esta peculiar xeometría na parte superior obriga a que as plantas de ambas as torres vaian diminuíndo a súa superficie en altura, a medida que as plantas do cono aumentan a súa.[5]

A estrutura das torres está realizada en formigón armado, quedando as paredes laterais en formigón visto, só interrompido por unha pequena xanela en cada planta para a ventilación dos cuartos de baño. A fachada dianteira está realizada nun muro cortina descontinuo de cristal con tonalidades douradas.[5] A fachada foi sometida a probas de túnel de vento mediante unha maqueta a escala e tivo un bo comportamento, observándose que o cono actuaba favorablemente succionando o vento.[9]

A parcela sobre a que se asenta o edificio é de 12 879 m², das cales o edificio Intempo ocupa 6442 m².[10] A superficie total construída é de 36 223 m².[10] A estrutura dos bloques conta con 90 toneladas de aceiro laminado e 2200 toneladas de aceiro corrugado.[11] O formigón empregado nas torres ascende a 23 037 metros cúbicos e os forxados ocupan unha superficie de 43 000 m².[12] O formigón empregado é capaz de soportar un máximo de 50 MPa na cimentación, nas pantallas e os soportes ata o forxado 15, que se ve reducido nos forxados de plantas superiores a 40 Mpa ou 30 Mpa.[5] Debido á elevada relación de esvelteza do edificio, a configuración das vivendas en planta e a escasa entidade dos núcleos de comunicación vertical, a rixidez ou indeformabilidade do conxunto vén explicada tanto polo efecto ménsula (pantallas laterais) como o efecto pórtico, desenvolvido a través dos forxados, así como polos cintos de rixidez[13] que se atopan nas catro plantas técnicas superiores.[5] Segundo datos do estudo realizado por Florentino & Regalado, o efecto ménsula contribúe á solidez da estrutura nun 50 %, o efecto pórtico nun 37 % e, por último, os cintos de rixidez nun 13 %.[14]

Diferenzas cos deseños preliminares[editar | editar a fonte]

Segundo as recreacións iniciais do edificio, na fachada dianteira íase a instalar un muro cortina continuo (sería o primeiro edificio en Benidorm con esta característica),[15] pero finalmente desbotouse esta idea e instaláronse varandas de cristal transparente nas terrazas para deixalas abertas. Así mesmo, o cono ía ser unha pirámide lisa e circular, pero finalmente adoptou unha configuración graduada.[16] Respecto dos ascensores, a idea inicial do arquitecto era a de colocar un modelo que non requirise cuarto de máquinas, algo habitual en edificios de 20 plantas, pero inviable para este rañaceos.[17] Dita deficiencia, que foi advertida pola empresa construtora Kono, foi emendada mediante a realización dun forxado adicional -o número 56- consistente en dúas pequenas casetas a ambos os dous lados para incluír a sala de máquinas dos ascensores, que non veñen no proxecto orixinal ou nas imaxes promocionais da promotora.[16][18]

Pequeno ascensor da entrada.

Instalacións[editar | editar a fonte]

A partir da planta 38, as características da vivenda serán adaptables ás necesidades do propietario.[11] No seu exterior, contará con dúas piscinas -unha semiolímpica e outra infantil-, zonas de axardinamento e recreo, solario e instalacións deportivas con spa, ximnasio e sauna.[11][19] O edificio dispón de tres plantas de soto destinadas a un total 389 prazas de aparcadoiro así como rochos e cabinas.[10]

O lixeiro desnivel que presenta a entrada sálvase mediante unha escalinata, cunha fileira de palmeiras a cada lado, e un pequeno ascensor panorámico. As vivendas do edificio son accesibles por un total de seis ascensores, tres por torre (dous normais e un montacargas).[20] Os elevadores son capaces de subir desde o terceiro soto ao piso 45.º en 55 segundos.[21] As últimas dúas plantas, unidas formando dous dúplex, incluirán catro ascensores particulares.[22] En total, o edificio conta cun total de once ascensores.[23]

Rumor desmentido sobre a falta de ascensores[editar | editar a fonte]

En agosto de 2013 a edición estadounidense do blog Gizmodo publicou a nova falsa de que os arquitectos do edificio non tiveran en conta o oco para os ascensores.[24] A nova foi seguidamente publicada en numerosos medios, tanto nacionais coma internacionais.[b] A orixe do malentendido ten lugar nunha noticia do xornal español El País do 20 de xullo de 2013, que trata sobre a construción do Intempo, infestada de problemas empresariais, económicos e mesmo accidentes, coa crise do sector inmobiliario español como pano de fondo.[45] Así mesmo, a noticia sinalaba que «non se tivo en conta o oco do ascensor», facendo referencia ao espazo que contén a maquinaria dos elevadores.[45] Esta frase foi a que desencadeou todo.

O primeiro medio en pór en dúbida a veracidade da noticia foi o blog de tecnoloxía Microsiervos,[46] achegando, entre outras probas, ligazóns aos planos do edificio que mostraban claramente o oco dos dous ascensores e o montacargas para cada torre, ou mesmo as fotos da enorme botoneira do ascensor atopadas no blog dun xornalista que subiu ao alto do edificio.[47] O rumor foi rapidamente desmentido por parte dos responsables do proxecto, vía Twitter e radio local,[20][23][48] e mesmo polo Sareb.[49]

Historia[editar | editar a fonte]

Caseta de vendas.

A construción do proxecto estivo acompañada de numerosos contratempos, que ocasionaron que a data de inauguración, prevista inicialmente para mediados de 2010 e cun prazo de duración das obras de 40 meses, tivese que ser posposta varias veces.[50] O proxecto foi presentado o 19 de xaneiro de 2006,[50][51] e as obras de construción arrincaron o 2 de maio de 2007.[52]

Orixe do deseño[editar | editar a fonte]

Sotos xa rematados, vese a cimentación das torres. Na parte inferior aparecen uns edificios marróns que son os Coblanca; ao fondo, situados na Vía Parque, atópanse as residenciais Terrazas de Benidorm, Sol de Poniente, Miragolf e Islamar.

O edificio foi deseñado polo estudo de arquitectura alacantino Pérez-Guerras, coa colaboración do estudo benidormense Olcina & Radúan Arquitectos,[53] e a estrutura de formigón por Florentino Regalado & Asociados.

Algunhas fontes, cando se presentaron os deseños iniciais, viron no deseño unha homenaxe ás vítimas dos atentados do 11 de marzo de 2004, coñecidos polo numerónimo 11-M, ao poder interpretarse as torres como dous uns enfrontados formando a letra 'M'.[51][52][54][55] O arquitecto explicou que non era a súa intención realizar unha homenaxe, pero que non lle «desgusta nada a idea». Ao que engadiu que cando deseñou Intempo «pasara pouco desde o atentado e tíñao moi patente porque me presentei a un concurso para construír un monumento na mesma zona do atentado, pero só me deron o accésit».[22] En efecto, a finais de 2004, poucos meses despois de que os atentados tivesen lugar, o estudo de arquitectura Pérez-Guerras recibiu un accésit de 6000 euros no concurso para deseñar o monumento homenaxe ás vítimas do 11-M situado en fronte da estación de Atocha.[56]

Financiamento[editar | editar a fonte]

O promotor do inmoble é Olga Urbana SL, sociedade fundada por tres persoas físicas en 2004[c] cun capital social inicial de tan só 3.100 euros. En 2005, Caixa Galicia concedeulle un préstamo de 93 millóns de euros para a construción, garantido por hipoteca inmobiliaria.[57] Posteriormente sóubose que os socios promotores achegaron un total de sete millóns de euros.[58] Aquel ano Caixa Galicia pechou o exercicio cun beneficio de 212,3 millóns de euros -case o dobre que en 2004- e destinou a investimento crediticio case 20 000 millóns de euros, un 35% máis que o ano anterior.[59]

Debido á quebra de Caixa Galicia, o crédito hipotecario, que ascendía a 92 millóns de euros, foi asumido primeiro por Nova Caixa Galicia, e finalmente en decembro de 2012, o Sareb (acrónimo de Sociedade de Xestión de Activos procedentes da Reestruturación Bancaria), coñecido polo seu alcume de «banco malo», fíxose cargo da mesma a través da participación duns 52 millóns de euros,[45] soportando unha quita dun 50%,[60] sen ter en conta o posterior suplemento que aplicou á débeda de 11 millóns de euros.[61] Cabe mencionar que o 55% do capital do Sareb é privado, mentres que o 45% restante está en mans do Fondo de Reestruturación Ordenada Bancaria (FROB).[62]

Construción[editar | editar a fonte]

Estado das obras en xuño de 2010.

Olga Urbana adquiriu os terreos sobre os que se levantaría o rañaceos a Aurelio González Villarejo en 2005 por 54,3 millóns de euros, segundo consta en escritura pública.[63] Algunhas fontes afirmaron que os custos asociados ao proxecto foran estimados inicialmente entre 45 e 50 millóns de euros,[64][65] con todo en realidade cando se presentou o proxecto en 2005 cifráronse en 96 millóns de euros.[66]

En febreiro de 2007 comezaron as obras de adecuación de terreos para a cimentación, consistentes na realización de escavacións e erección de muros de contención para evitar o corremento de terras.[67] Entre xullo de 2007 e marzo de 2008 realizáronse os tres sotos destinados a prazas de aparcadoiro, deixando un oco central onde irían as torres. Na zona dos garaxes, separada do corpo das torres, empregáronse forxados reticulares de cubetas recuperables de 35 cm de lado (serven para alixeirar peso e permitir maior luz entre alicerces) e placas macizas do mesmo espesor naqueles lugares que fosen soportar o enchido de terra.[5]

O edificio aséntase sobre un estrato de margas alteradas de 9 metros de espesor, medidos a partir do terceiro soto. Ditas margas foron abondo para soportar as cargas da zona de garaxes, que foron resoltas con zapatas illadas, con todo non eran capaces de atender ás solicitacións esixidas polas torres.[5] É por iso que se optou por unha cimentación baseada na instalación dun total de 144 estacas de 1500 mm de diámetro de 12 metros de profundidade ata lograr 1 metro de empotramento na rocha calcaria sa, unidos entre si mediante unha placa-encepado de 2,5 metros de canto.[14] O armado da placa-encepado tivo lugar en setembro de 2008, deixándose un oco para o foso do ascensor.[67] A pilotaxe foi realizada de maneira simultánea á realización dos sotos de garaxes entre novembro de 2007 e abril de 2008.[67]

O 30 de setembro se vertéronse máis de 4000 metros cúbicos de formigón na placa de cimentación dun dos dous bloques, para cubrir case 744 000 quilos de aceiro.[12] Foron utilizadas dúas bombas, máis unha terceira en reserva, e cada 5 minutos vertíase un camión formigoneira nun proceso que durou dezaoito horas.[68] De xuño a novembro de 2009 realizáronse as primeiras once plantas (ata o forxado 17), mediante un sistema de encofrado trepante.[67] Desde marzo de 2010 ata abril de 2011 completáronse as restantes (ata o forxado 47).

En xullo de 2011 tivo lugar a unión dos dous edificios, que se realizou en dúas fases.[69][70] En primeiro lugar, instalouse un beiril de 5,5 metros no forxado 46 a 143,5 metros de altura a ambos os dous lados da torre, que requiriu a construción de plataformas metálicas auxiliares no forxado inmediatamente inferior.[14] Este beiril permitiu ter unha base sobre a cal sustentar o forxado inferior do cono. En segundo lugar, instaláronse dúas armazóns de cubertas metálicas paralelas de 20 metros de luz por 8 de canto (dúas plantas) e 110 toneladas de peso apoiadas en cada torre.[14] Debido á súa tonelaxe, as armazóns de cuberta soldáronse en superficie e foron posteriormente izadas.[70] Constitúen a base do cono sobre a cal se alzan as plantas superiores. Optouse por unha armazón de cuberta metálica e forxado reticular co obxectivo de alixeirar peso.[14] A estrutura do cono presenta alicerces apeados de dous tipos, uns rectos e outros que seguen a xeratriz do cono, encargados de sustentar o peso dos forxados.[14]

O cono invertido situado na parte central do edificio completouse en xuño de 2012 e finalmente o 15 de xullo de 2012 tivo lugar a cerimonia de posta de bandeira unha vez se completou a estrutura, cun atraso de dez meses sobre a data prevista de setembro de 2011.[17] Os dous guindastres duns 200 metros foron retirados en xuño de 2014.[71]

Quebra da empresa construtora[editar | editar a fonte]

Pode observarse o cambio de cor no formigón a partir da planta 11.ª debido á substitución entre empresas construtoras.

En xullo de 2009, debido á crise financeira, a empresa responsable da construción, Estruturas Aliben, presentou un Expediente de Regulación de Emprego (ERE) temporal que afectou a noventa e nove dos seus cen empregados, para posteriormente declararse en concurso e finalmente foi liquidada, polo que as obras quedaron suspendidas durante meses.[72] Estruturas Aliben, subcontratada pola mercantil madrileña Construcións Rayet,[73] foi contratada por esixencias da caixa galega. Posteriormente decidiron resolver o contrato o que implicou desembolsar unha indemnización de 600 000 euros.[74]

En marzo de 2010 constituíuse unha nova empresa, Kono Estruturas[75] con sede social en Benidorm,[76] e as obras de construción renováronse a partir da planta 11.ª (forxado 17). Dita empresa comprometeuse a realizar as obras en dezaoito meses.[77] En abril de 2011, cando o edificio xa contaba con 46 plantas, aínda non se dispuña dos planos da 47.[3]

O 24 de xuño de 2011, trece traballadores resultaron feridos debido á caída dun montacargas desde o décimo piso,[78][79][80] sen lamentar maiores consecuencias debido a que se activou o sistema de freado de emerxencia a tempo.[81] O montacargas fora revisado pola mañá por varios técnicos e estivera funcionando sen problemas ao longo da xornada.[82]

Dimisión dos arquitectos[editar | editar a fonte]

Edificio en xullo de 2014.

En xuño de 2013, os estudos de arquitectura encargados da xestión da construción, Pérez-Guerras Enxeñeiros e Arquitectos Asociados SL e Olcina y Raduan Arquitectos SL, retiráronse do proxecto, cando aínda quedaba pendente aproximadamente un 20 % deste.[83] Segundo fontes municipais e da promotora (os arquitectos negáronse a ofrecer declaracións), a súa renuncia viña causada pola perda da relación de confianza necesaria entre o cliente e o arquitecto despois de que o Sareb impuxese á promotora o control económico do proxecto a unha empresa externa de xestión de proxectos chamada Suasor.[84] Criticaron que as decisións de Suasor estaban guiadas por consideracións económicas e consideraban que a seguridade estrutural, a calidade e o futuro mantemento do edificio xa non ían estar garantidos, así como que xa non se ían poder aplicar os altos estándares de deseño orixinal.[85] A empresa Suasor obtivo polos seus servizos unha cota fixa mensual dunha porcentaxe dos aforros realizados.[57] Dita empresa negouse a abonar a Kono Estruturas, encargada de erixir a estrutura do Intempo, pagos debidos por máis dun millón de euros, en concepto de materiais, man de obra e certificacións,[77] e Kono viuse obrigada a cesar as súas actividades.[4] En sinal de protesta, a construtora Kono presentou en 2015 un avance dun documental no cal se relatan a modo de denuncia todas as deficiencias que o proxecto experimentou durante a súa construción.[86] A mercantil Kono denunciou que eran frecuentes os atrasos nos pagos aos traballadores ou paralizacións dos cobros se os traballadores non domiciliaban a súa nómina na entidade prestamista,[16] así mesmo tiveron que adiantar diñeiro para adquirir os materiais necesarios para concluír as obras.[87]

O estudo que se encargou do 17% restante foi Pablo Moreno Arquitectos Asociados, segundo consta na comunicación do Colexio Territorial de Arquitectos de Alacant ao Concello de Benidorm.[83] En agosto de 2013, nun comunicado oficial dos arquitectos do proxecto, recoñeceron que o proxecto era inviable economicamente desde o principio. Así mesmo segundo o director facultativo da obra, Roberto Pérez-Guerras, o 3 de xullo asinouse a liquidación a Kono e cesou así a relación entre ambas as empresas, reiterando que non había ningunha débeda con esa empresa.[17] Finalmente, o arquitecto aclararía que a variación de forxados das casetas debeuse ao cambio de provedor dos ascensores. Afirmou que «é obvio que ao cambiar de provedor, substituíndo Orona ascensores pola internacional e prestixiosa KONE, houbese un cambio mínimo de elevación de forxados»,[17] e lamentaron que o Intempo «non puidese finalizarse nas condicións inicialmente aprobadas».[85][88] En agosto de 2013, segundo afirman os promotores, completouse o 94% da obra.[60][89]

A mediados de 2013, grupos de investimento de Rusia, Emiratos Árabes e Sri Lanka mostraron o seu interese en adquirir participacións sociais de Olga Urbana. En 2014, afirmouse que Trinitario Casanova, dono de Grupo Hispania, iniciara negociacións para adquirir o edificio.[90] En setembro de 2015, un investidor saudita mostrou interese por adquirir o edificio.[91][92] En paralelo, Roberto Pérez-Guerras, deseñador do Intempo, aseguraba iniciar conversacións con máis de quince posibles compradores, tanto españois como do estranxeiro.[93] Con todo, a realidade foi que as negociacións quedaron a expensas do Sareb, levándose no máis estrito segredo.[94]

Concurso de Olga Urbana[editar | editar a fonte]

O cono do Intempo
O cono visto desde abaixo.
Desde a praia de Ponent.

En 2012, o socio maioritario de Olga Urbana, José Ignacio de la Serna de la Garma, foi demandado por presunta estafa e apropiación indebida por un comprador que entregou achegas a conta por valor de 80 000 euros coa garantía por parte da promotora de que estas entregas estaban avaladas por unha entidade financeira.[95] Por razóns similares, a promotora tamén foi demandada por tres compradores que entregaron diñeiro a conta en concepto de sinal.[55] Ao non ser entregados os pisos, esixiron a devolución dos avais, que non foron devoltos. En abril de 2014 houbo unha vista á que non acudiu De la Serna pero si outro dos tres promotores, Ignacio Boronat, que recoñeceu ante o xuíz que os avais bancarios non existían e que o diñeiro achegado polos compradores destinouse á construción do edificio.[95] Debido a que De la Serna non acudiu á citación, un xulgado de Benidorm ordenou a súa detención, para que declarase en calidade de imputado.[96] En febreiro de 2015, tras unha longa batalla contra o cancro, De la Serna faleceu sen ver o seu maior proxecto concluído.[97][98] Ademais do Intempo, promoveu varias obras na zona, como o Neguri Gane, rañaceos de 145 metros tamén en Benidorm e terminado en 2002.[99] En outubro de 2015, unha sentenza declarou nulas as cláusulas establecidas por Caixa Galicia limitando a contía do aval, facendo responsable a Abanca como a súa sucesora.[100]

O 6 de novembro de 2014, o Sareb solicitou ante o Xulgado Provincial de Alacant que Olga Urbana fose posta en concurso necesario.[101][102] Xa en 2008, última data en que presentou contas anuais, a promotora acumulaba unhas perdas de 4,06 millóns de euros e unha débeda coa banca de 62,75 millóns.[59] O Sareb tomou esta decisión ante a situación de insolvencia da citada compañía, o que se puxo de manifesto pola súa falta de pagamentos xeneralizada e pola súa incapacidade de facer fronte cos seus propios medios á construción do edificio Intempo.[101] Finalmente, o 26 de novembro de 2014, a promotora Olga Urbana SL solicitou o concurso de acredores de forma oficial, segundo consta no Boletín Oficial do Estado.[103] e o BORME[104] Iso significou que lles foron suspendidas as facultades de administración e disposición e nomeouse como administradora concursal á avogada Antonia Magdaleno Carmona,[105] pertencente ao despacho de avogados que xestionou as liquidacións de Martinsa-Fadesa, entre outros.[106] Nunha comunicación oficial deu un mes de prazo para que lle fosen comunicadas as débedas en base á Lei Concursal.[107] Do estudo da contabilidade, a administración concursal sinalou que a promotora debía 136 millóns, 42 máis do que valen os seus activos, que ademais do Intempo inclúe a promoción Edimar IX, valorada en 3,3 millóns.[108]

A data de 28 de marzo de 2015, a administración concursal sinalou que aínda non reclamaran as débedas un total de 77 compradores que adiantaron diñeiro para a compra de vivendas do Intempo,[109] que a mercantil contaba con once contas correntes en catro entidades bancarias, todas elas con saldo cero, e que a colaboración por parte da concursada fora nula.[109] Ademais, sospeitábase «se os 130 millóns de euros de financiamento que recibiu Olga Urbana destináronse por completo á construción do edificio ou se puido desviarse unha parte a outros fins».[110] En palabras de Magdaleno, «a sociedade nin compareceu no concurso, as oficinas sociais non existen e a única documentación á que tiven acceso é a que puiden conseguir nunha caseta de vendas e pouco máis. Se lle engades o peche do Rexistro mercantil por non presentación das contas desde hai anos, xa che dá indicios de como foi xestionada».[110]

O maior acredor de Olga Urbana é o Sareb, con 108 millóns de euros, dos que 82 millóns están cualificados con privilexio especial por razón de hipoteca inmobiliaria e 7,6 millóns corresponden a xuros.[111] Tamén figuran como acredores SabadellCAM, con 6,8 millóns, e Abanca (sucesora de NCG), con 4,1 millóns.[111] O resto de acredores son, na súa maioría, empresas que traballaron na edificación do rañaceos e compradores de vivendas que adiantaron pagos, entre eles cidadáns tanto españois como estranxeiros.[111] Ao arquitecto do edificio, Roberto Pérez-Guerras, tamén se lle deben 120 000 euros en concepto de honorarios.[4] Estruturas Kono demandou ó Sareb solicitando ao xuíz do concurso de Olga Urbana que convertese os créditos privilexiados do Sareb en créditos subordinados, sostendo que en realidade o Sareb actuou como administrador de feito da empresa concursada, argumentando que desde un principio tanto a entidade financeira como o Sareb impuxeron condicións vinculantes.[74] Deste xeito, o resto de acredores podería acceder a parte dos recursos que se lograrían da venda do Intempo. De non ser así, a totalidade do obtido polo edificio nunha eventual venda (ou poxa) pasaría a engrosar as arcas da sociedade semipública, deixando sen cobrar mesmo á administración concursal.[74]

Poxa[editar | editar a fonte]

Estado semirematado da zona da piscina.

O inmoble ten rematada a súa estrutura e os seus cerramentos, así como as instalacións eléctricas e de saneamento, pero falta que se rematen algúns detalles como a urbanización exterior (xardíns e piscina), a tabiquería interior ou o azulexado nalgunhas plantas.[10][71][112][113] A data de maio de 2016, o proxecto atopábase parado por falta de fondos, e os seus pisos, deshabitados.[10]

En abril de 2014, o Sareb decidiu non executar a hipoteca que pesa sobre o Intempo, a pesar de que contractualmente podería facelo.[114] O 31 de xaneiro dese ano venceu o prazo que Olga Urbana tiña para devolver o préstamo.[114] Naquel entón, a intención inicial do Sareb era concluír o edificio,[114] e chegou a investir 11 millóns de euros para tal fin.[4] A promotora presentou un estudo de custos a mediados de 2014 para terminar a última fase de urbanización, cifrados en tres millóns de euros.[10] Xa en abril de 2014 contemplábase como única solución para cancelar o crédito hipotecario a venda do edificio completo a un grupo investidor, sen que fose posible a compra de vivendas soltas por particulares.[115] Con respecto a aqueles compradores que desembolsasen un capital ao comezo do proxecto, non se prevé que poidan quedar co piso.[115]

Finalmente, o 4 de decembro de 2015, o Sareb decidiu que o edificio ía ser posto en poxa pública sen prezo de saída.[94][116] Xustificouse a decisión da súa venda na súa totalidade, e non por unidades soltas ou vivendas, ao non estar as obras acabadas de todo.[116] No auto de aprobación do plan proposto pola administración concursal contemplouse a posibilidade da dación en pago para o edificio aos acredores denominados «privilexiados» no caso de falta de ofertas ou de que estas fosen inferiores ao importe debido eses acredores.[117][118] Os interesados tiveron que adiantar o 1% do valor do inmoble mediante consignación ou aval bancario. Un mes despois da aprobación do plan, o 4 de xaneiro, arrincou o prazo para presentar propostas de tres meses prorrogables a outros tres.[93] En caso de recibir ofertas por importe inferior ao privilexio, concederíase un prazo de dez días hábiles aos acredores con privilexio especial -o Sareb, principalmente- para que melloren a oferta; e en caso de non recibir ofertas, concederíase así mesmo un prazo de dez días hábiles aos acredores privilexiados para a adxudicación do ben en pago da débeda.[116]

O seu valor de mercado ascende a aproximadamente 92 millóns de euros,[119] e os pisos do edificio teñen un prezo que, segundo tasación efectuada por UVE Valoraciones, oscilaría entre os 190 990,8 euros e os 1,6 millóns.[111] Un estudo pericial independente de APUC Activos concluíu que o Intempo dificilmente poderá ser vendido por riba dos 60 millóns de euros, tendo en consideración ademais que os custos de finalización do rañaceos roldan os cinco millóns de euros.[120][121]

En maio de 2016, recibíronse dúas ofertas, unha de 47 millóns de euros e outra de 58,5 millóns de euros (en agosto sóubose que era o propio Sareb o que estaba a poxar, exercendo o seu dereito a mellorar a oferta[4]).[122] Houbo un fondo estadounidense que ofreceu 50 millóns de euros, pero fíxoo fóra de prazo e a súa oferta foi desestimada.[4] O xuízo do procedemento concursal no que se acha inmersa a promotora do Intempo, cuxa data prevista era xuño de 2016, foi aprazado ata o 28 de outubro do mesmo ano.[4][123]

En agosto de 2016, un socio de Olga Urbana, Isidro Boronat, a mercantil que construíu a estrutura do rañaceos, Kono Estruturas SL, e a empresa do arquitecto que o deseñou, Pérez Guerras Ingenieros y Arquitectos, presentaron un incidente concursal para que a débeda do Sareb fose considerada subordinada.[124] Os demandantes pretendían que o banco malo fose o último en cobrar e non puidese exercer o seu dereito a tanteo na poxa polo edificio, ao entender que exercera de facto a administración de Olga Urbana SL.[124] Finalmente o 17 de febreiro de 2017 fíxose público o auto do Xuíz do Mercantil de Alacant, que desestimou a demanda presentada por pequenos acredores da promotora do edificio (Kono Estruturas, Pérez Guerras entre outros) dando a razón ó Sareb ao considerar que esta nunca exerceu de administradora da sociedade Olga Urbana.[125] Por tanto, o seu crédito concursal seguirá tendo a categoría de privilexiado, salvo que os demandantes decidan recorrer a sentenza (está en preparación).[126] Unha vez remate o procedemento concursal, que mantén en suspenso o proceso de adxudicación do inmoble, o Sareb poderá adquirir a propiedade.[127]

Recepción[editar | editar a fonte]

O Intempo é visto por moitos analistas como un exemplo da crise económica e financeira en España provocada polo estalido dunha burbulla inmobiliaria en 2007.[128] No momento de inicio do proxecto, a industria da construción atopábase aínda en fase de expansión, marcada por unha grande especulación. Entre os anos 2006 e 2008, segundo os promotores, xa se venderan sobre plano cen pisos, un 40% do total,[52][129] pero desde entón apenas se venderon vinte máis.[10] En numerosas notas de prensa aparecía sempre este dato, mesmo se xustificou a posibilidade de que as obras proseguisen a pesar da crise porque contábase con fondos suficientes ao venderse sobre plano un 40% das vivendas.[129] En 2013 afirmábase que seguían sen venderse case duascentas vivendas (un 75% do edificio).[130]

En 2013, o Intempo foi nomeado como un dos mellores edificios de formigón do mundo nos premios internacionais FIB (siglas do francés Fédération Internationale du Béton), na categoría de inmobles.[131] Foi previamente seleccionado pola Asociación Científica-Técnica do Formigón Estrutural (ACHE).[132]

Salto BASE[editar | editar a fonte]

Do mesmo xeito que no Gran Hotel Bali, o edificio Intempo foi testemuña de saltos BASE, unha modalidade de paracaidismo de alto risco, debido á súa altitude e a ausencia de obstáculos próximos. En 2012, Álvaro Bultó realizou con éxito varios saltos cando xa estaba finalizada a estrutura.[133][134] Con todo algúns saltos non foron autorizados, como o que se produciu en xuño de 2014 a altas horas da madrugada.[135][136]

Aparición en televisión[editar | editar a fonte]

O edificio foi protagonista no programa de Televisión Española (TVE) España a ras de cielo, presentado por Francis Lorenzo, no segundo episodio da primeira tempada titulado Tú a Mallorca, yo a Benidorm e emitido por primeira vez o 24 de setembro de 2013,[1] que foi visto por 1 869 000 espectadores (10,2% de cota de pantalla).[137]

O edificio tamén aparece na cabeceira da miniserie de televisión Crematorio de oito capítulos, producida por Canal+ en 2011, baseada no libro homónimo de Rafael Chirbes. Acompañado pola canción «Precipicio» do cantante Loquillo, aparece nos primeiros segundos cando se atopaba na súa primeira fase de construción,[138] como exemplo paradigmático da especulación urbanística no litoral mediterráneo.[139]

Galería de imaxes[editar | editar a fonte]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. O edificio ía alzarse 200 metros de altura, que se lograrían coa adición dun pináculo arquitectónico, pero polo momento non se instalou. O arquitecto técnico do proxecto, Guillermo Campos, afirma que a altura na azotea é de 192 metros (minuto 27:10 do vídeo).[1] A altura de 192 coincide coa que marca o CTBUH na súa base de datos.[2]
  2. Os medios nacionais que se fixeron eco da nova foron: RT en español,[25] Antena 3,[26] Nació Digital,[27] e La Gaceta de Salamanca.[28] Os medios internacionais como o Daily Mail,[29] ZDNet (grupo CBS),[30] CNN,[31] New York Daily News,[32] Corriere della Sera,[33] The Independent,[34] The Huffington Post,[35] Libération,[36] Bild,[37] Focus,[38] N24,[39] Neue Zürcher Zeitung,[40] Der Spiegel,[41] Stern,[42] Die Welt,[43] Sankei Shimbun,[44] e Yomiuri Shimbun[44]
  3. Os tres socios de Olga Urbana SL son o empresario vasco José Ignacio de la Serna do Grupo Arcentales, Isidro Boronat de Coblanca e o hoteleiro Juan Fuster.[57]
Referencias
  1. 1,0 1,1 "España a ras de cielo - Tú a Mallorca yo a Benidorm, España a ras de cielo - RTVE.es A la Carta". RTVE.es (en castelán). 30 de outubro de 2015. Consultado o 8 de xaneiro de 2016. 
  2. «Intempo» (en inglés). The Skyscraper Center - The Global Tall Building Database of the CTBUH. Consultado o 23 de decembro de 2015.
  3. 3,0 3,1 Alcaide, Jose M. (18 de agosto de 2013). "¿Solución para Intempo? La torre más alta de Europa atrae al capital extranjero". El Economista. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Elena Saiz (28 de agosto de 2016). "Una empresa local de Benidorm impide que Sareb se quede con el rascacielos InTempo". El Confidencial. Consultado o 1 de setembro de 2016. 
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Gutiérrez de Tejada Espuelas, Enrique; Regalado Tesoro, Florentino (xullo-setembro de 2010). "Intempo. Estructura de un edificio de 180 metros de altura" (PDF). Hormigón y acero 61 (257): 41–55. ISSN 0439-5689. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. 
  6. "Construyen en Benidorm la torre residencial más alta de Europa". Levante-EMV. Consultado o 21 de xaneiro de 2016. 
  7. Higueras López, Mª Nieves (xullo de 2012). "Benidorm, estudio de su modelo urbanístico" (PDF). Proyecto fin de grado de Ingeniería de la edificación. Consultado o 21 de xaneiro de 2016. 
  8. "Detalles de la construcción de la parte superior del edificio" (PDF). Kono (empresa que realizou os forxados). Sen data. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 31 de marzo de 2017. Consultado o 23 de decembro de 2015. 
  9. Balaguer, Artur (19 de xaneiro de 2012). "La arquitectura del vértigo". El País. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. 
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 Yus, Silvia (20 de abril de 2014). "El edificio residencial más alto de Europa, a la venta por 90 millones de euros". El Mundo (Benidorm). Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  11. 11,0 11,1 11,2 "Así será el InTempo, el edificio residencial más alto de España". El Mundo. 12 de maio de 2013. Consultado o 23 de decembro de 2015. 
  12. 12,0 12,1 Julio Marín (30 de setembro de 2008). "In Tempo pone rumbo al cielo". Diario Información. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  13. Un cinto de rixidez é unha estrutura empregada nos rañaceos para evitar deformacións e movementos non desexados. (Modesto Monedero, Cristina. "Evolución de los edificios en altura después del período icónico" (PDF) (en castelán). p. 23. Consultado o 19 de novembro de 2017. )
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 Gutiérrez de Tejada Espuelas, Enrique. "Edificio Intempo en Benidorm: estructura de 180 metros de altura" (PDF). Relatorio no Colexio de enxeñeiros de camiños de Alacant: 39-52. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 04 de marzo de 2016. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  15. "Tocant el cel" (PDF). El Temps (en catalán). 21 de marzo de 2006. p. 52-53. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 02 de febreiro de 2016. Consultado o 26 de xaneiro de 2016. 
  16. 16,0 16,1 16,2 Esquitino, Rubén (21 de setembro de 2013). "Recreación de un fiasco". El País. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. 
  17. 17,0 17,1 17,2 17,3 S., Navarro (28 de agosto de 2013). "Pérez Guerras asegura que In Tempo cumple desde sus inicios los requisitos de viabilidad". Diario Información. Consultado o 5 de xaneiro de 2015. 
  18. Navarro, Santiago (25 de agosto de 2013). "Los arquitectos del In Tempo improvisaron otro forjado para la sala de máquinas del ascensor". Diario Información. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. 
  19. "Memoria Calidades Intempo" (PDF). www.intempobenidorm.com. Grupo Edicio Intempo. xuño de 2012. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 21 de novembro de 2014. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  20. 20,0 20,1 "El rumor sobre el Intempo de Benidorm es falso. Tiene 6 ascensores". Radio Sirena. 12 de agosto de 2013. Arquivado dende o orixinal o 24 de decembro de 2015. Consultado o 23 de decembro de 2015. 
  21. "Construcción de rascacielos Intempo enfrenta dificultades por crisis económica española". El Financiero (San José, Costa Rica). AFP. 1 de outubro de 2013. Arquivado dende o orixinal o 28 de xaneiro de 2016. Consultado o 19 de xaneiro de 2016. 
  22. 22,0 22,1 Fernández, Noelia (16 de agosto de 2011). "El sueño que une Benidorm con Malasia". Diario Información. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  23. 23,0 23,1 "Los arquitectos del Intempo desmienten errores en el proyecto y rectifican a una cadena de televisión nacional". La Marina Plaza. 13 de agosto de 2013. Consultado o 19 de xaneiro de 2016. 
  24. Diaz, Jesus. "47-story Spanish skyscraper has no elevator, just like Spain's economy". Gizmodo (en inglés). Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  25. "Los arquitectos dejan al rascacielos residencial más alto de la UE sin ascensor - RT". RT en Español. Consultado o 22 de xaneiro de 2016. 
  26. "Los arquitectos del rascacielos residencial más alto de Europa olvidan diseñar el hueco del ascensor - ANTENA 3 TV". Antena3.com. 11 de agosto de 2014. Consultado o 22 de xaneiro de 2016. 
  27. "Nació Digital: S'obliden de posar ascensor a un gratacels de Benidorm". Nació Digital (en catalán). 10 de agosto de 2013. Consultado o 23 de xaneiro de 2016. 
  28. "Olvidan diseñar el hueco del ascensor en el rascacielos más alto de Europa". La Gaceta de Salamanca. 10 de agosto de 2013. Arquivado dende o orixinal o 30 de xaneiro de 2016. Consultado o 23 de xaneiro de 2016. 
  29. SARAH GORDON e STEVE ROBSON (10 de agosto de 2013). "Uno problemo¿ Construction firm builds 47-storey skyscraper in Benidorm but forget to fit a lift". Daily Mail (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 10 de agosto de 2013. Consultado o 22 de xaneiro de 2016. 
  30. Falk, Tyler (8 de agosto de 2013). "A 47-story Spanish skyscraper forgets the elevator". ZDNet. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  31. Erin Burnett (8 de agosto de 2013). "Spanish skyscraper missing elevator - CNN Video". CNN. Consultado o 22 de xaneiro de 2016. 
  32. Arenzon, Julian (9 de agosto de 2013). "Builders forgot elevator shafts on finished Skyscraper". Daily News (New York). Arquivado dende o orixinal o 10 de decembro de 2015. Consultado o 23 de xaneiro de 2016. 
  33. Burchia, Elmar (10 de agosto de 2013). "Spagna, un grattacielo di 47 piani Ma nel progetto non c'è l’ascensore". Corriere della Sera (en italiano). Consultado o 22 de xaneiro de 2016. 
  34. "Benidorm boom hit by builder boo boo - The News Matrix: Saturday 10 August 2013". The Independent (en inglés). 10 de agosto de 2013. Consultado o 22 de xaneiro de 2016. 
  35. "Vous ne devinerez jamais ce que les architectes ont oublié dans cette tour". Le Huffington Post (en francés). 10 de agosto de 2013. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  36. "En Espagne, une tour de 47 étages sans ascenseur". Libération (en francés). 12 de agosto de 2013. Consultado o 22 de xaneiro de 2016. 
  37. "Bau-Desaster in Spanien - Hochhaus gebaut – aber Aufzug fehlt". BILD.de (en alemán). 12 de agosto de 2013. Consultado o 22 de xaneiro de 2016. 
  38. "Hochhaus mit 47 Etagen – und dann fehlt der Aufzug". Online Focus. 9 de agosto de 2013. Consultado o 22 de xaneiro de 2016. 
  39. "InTempo-Wolkenkratzer in Benidorm: Spaniens peinlichstes Baudesaster". N24.de (en alemán). 11 de agosto de 2013. Consultado o 22 de xaneiro de 2016. 
  40. "Wirbel um Lifte in Hochhaus in Benidorm". Neue Zürcher Zeitung (en alemán). Zúric. 13 de agosto de 2013. Consultado o 23 de xaneiro de 2016. 
  41. Frank Patalong (12 de agosto de 2013). "Wolkenkratzer ohne Aufzug: Der Treppenwitz von Benidorm". Spiegel en liña (en alemán). Consultado o 23 de xaneiro de 2016. 
  42. "Pannenbau in Benidorm: Architekten vergessen Aufzüge im Wolkenkratzer". Stern.de (en alemán). Consultado o 23 de xaneiro de 2016. 
  43. Müller, Ute (12 de agosto de 2013). "Aufzug-Posse um Wolkenkratzer in Benidorm". Welt En liña. Consultado o 23 de xaneiro de 2016. 
  44. 44,0 44,1 "「スペイン高層ビルがエレベーター付け忘れ」 世界を駆け巡った衝撃記事は大誤報だった". J-CASTニュース (en xa). Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  45. 45,0 45,1 45,2 Esquitino, Rubén (20 de xullo de 2013). "InTempo, una incompetencia de altura". El País. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. Segundo fontes próximas ao corazón do proxecto [...] non se tivo en conta o oco do ascensor, como ben se ve nos deseños promocionais onde non constan os típicos espazos dedicados nas azoteas aos motores elevadores. [...] O espazo estaba calculado para un bloque de 20 plantas. 
  46. Álvaro Ibáñez (Alvy) (12 de agosto de 2013). "Intempo: el extraño caso del rascacielos que no tenía pero sí tenía ascensores hasta la última planta". Microsiervos (en castelán). Consultado o 23 de xaneiro de 2016. 
  47. Raquel López (30 de abril de 2013). "In Tempo, tocar el cielo en Benidorm". De Vacaciones y Puentes. Consultado o 23 de xaneiro de 2016. 
  48. "Edificio Intempo on Twitter". Twitter. 18:00 - 11 ago. 2013. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  49. dpa (12 de agosto de 2013). "Wolkenkratzer in Benidorm: Fehlende Aufzüge? Bank weist Berichte zurück". Stuttgarter Nachrichten (en alemán). Stuttgart. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  50. 50,0 50,1 "Una doble torre de 200 metros situada en Benidorm será el edificio residencial más alto de Europa". ABC. 20 de xaneiro de 2006. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. 
  51. 51,0 51,1 Castillo, Sergí (2 de maio de 2008). "200 metros de altura para el 'skyline' de Benidorm". El País. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. 
  52. 52,0 52,1 52,2 R. Pagés. "El edificio Intempo inicia su segunda fase con un 40% de viviendas vendidas - Levante-EMV". Levante-EMV. Consultado o 18 de novembro de 2017. 
  53. "Edificio Intempo". Olcina & Raduán Arquitectos. Arquivado dende o orixinal o 27 de xaneiro de 2016. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  54. Arturo Ruiz (16 de xaneiro de 2011). "Turismo de alturas". Levante-EMV. Consultado o 8 de xaneiro de 2016. 
  55. 55,0 55,1 Julio Marín (9 de setembro de 2010). "Denuncian a la promotora del edificio InTempo por presunta estafa y apropiación". Diario Información. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  56. EFE (22 de novembro de 2004). "Una burbuja irregular con mensajes solidarios recordará en Madrid a las víctimas del 11-M". El País. Consultado o 8 de xaneiro de 2016. 
  57. 57,0 57,1 57,2 "La empresa promotora del Intempo obtuvo un crédito de 93 millones con un capital social inicial de 3.100 euros". La Marina Plaza. 17 de xullo de 2013. 
  58. "Benidorm le retira a Ortiz el plan parcial de los rascacielos". El Mundo. 28 de marzo de 2015. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  59. 59,0 59,1 "La burbuja de Méndez explota en la Sareb". La Opinión A Coruña. 28 de xullo de 2013. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  60. 60,0 60,1 Esquitino, Rubén (16 de xullo de 2013). "El ‘banco malo’ se queda el crédito de la torre más alta de Benidorm". El País. 
  61. "La estrategia de la Sareb deja a los compradores del InTempo desprotegidos y al borde de perderlo todo" (en castelán). La Marina Plaza. 15 de decembro de 2015. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  62. "Sobre Sareb - Qué es Sareb". Sareb. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  63. Ortín Ramón, Alberto (2 de xullo de 2014). "In Tempo, un rascacielos explosivo en el tejado de Sareb". Cinco Días. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. 
  64. "Benidorm's 'vertical city' lifted by tallest residential tower". Belfast Telegraph (en inglés). 6 de maio de 2008. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  65. "Del piropo a la dirección de la obra". Diario Información. 4 de marzo de 2012. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  66. "A doscientos metros del suelo (5º aniversario)". Diario Información. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  67. 67,0 67,1 67,2 67,3 "Intempo - seguimiento de obras (Galería)". Roberto Pérez-Guerras Arquitectos. Arquivado dende o orixinal o 01 de febreiro de 2016. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  68. "Proyecto Intempo". Amgestek Project Management. Arquivado dende o orixinal o 31 de xaneiro de 2016. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  69. "Éxito en la primera jornada de unión de las dos torres del edificio Intempo - Informacion.es". Diario Información. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. 
  70. 70,0 70,1 "El coloso de Benidorm empieza a unir sus torres". El Mundo. 21 de xullo de 2011. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. 
  71. 71,0 71,1 S., Illescas (12 de marzo de 2014). "La recta final del Intempo". Diario Información (Benidorm). Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  72. "ERE en la constructora de un rascacielos singular de Benidorm". Cinco Días. 15 de xullo de 2009. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  73. Macu, Esteve (19 de setembro de 2010). "Las siete vidas del coloso del Mediterráneo" (PDF). El Mundo. p. 10. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 07 de febreiro de 2016. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  74. 74,0 74,1 74,2 Ortín, Alberto (4 de outubro de 2015). "Acabar con los privilegios de la Sareb, la única esperanza de los acreedores del In Tempo". Vozpópulí. Arquivado dende o orixinal o 24 de xaneiro de 2016. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  75. "Grupo Kono Empresa de Estructuras, Forjados, Hormigón armado, Encofrados. Empresas constructoras y estructuristas en Alicante, Valencia, Benidorm.". Kono Estruturas. Arquivado dende o orixinal o 20 de xaneiro de 2016. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  76. "Kono Estructuras SL, Alicante - Informe comercial, de riesgo, financiero y mercantil.". Infocif. Arquivado dende o orixinal o 26 de xaneiro de 2016. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  77. 77,0 77,1 "La empresa que hizo la estructura del Intempo reclama un millón de euros al promotor". La Marina Plaza. 18 de xullo de 2013. 
  78. "Cae un montacargas con 13 albañiles del edificio en obras más alto de Benidorm". El Mundo. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  79. "13 heridos, dos de ellos graves, al caer un ascensor en las obras de un rascacielos en Benidorm". RTVE.es. 24 de xuño de 2011. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. 
  80. "Los dos trabajadores heridos graves en el accidente de Benidorm están en planta". El Mundo. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  81. A. Vicente; M. C. Sánchez (25 de xuño de 2011). "Trece albañiles salvan la vida tras caer con un montacargas en Benidorm. La Verdad". La Verdad. Consultado o 8 de xaneiro de 2016. 
  82. "Vimos la muerte muy de cerca". Levante-EMV. 26 de xuño de 2011. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  83. 83,0 83,1 "Los arquitectos del Intempo renuncian a la dirección de la obra cuando falta casi un 20% para su conclusión". La Marina Plaza. 12 de xullo de 2013. 
  84. "Los arquitectos de Intempo dicen que su renuncia obedeció a “la pérdida de confianza” con el promotor tras el nombramiento de un ‘project manager'". La Marina Plaza. 21 de xullo de 2013. 
  85. 85,0 85,1 "Los arquitectos del Intempo dejan la obra por falta de seguridad". Levante EMV. EFE. 21 de xullo de 2013. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  86. "InTempo Trailer "Torres a precio de saldo" DOCUMENTAL". Espaimedia vídeo profesional, voda, corporativos, Benidorm, Alacant. Arquivado dende o orixinal o 29 de xaneiro de 2016. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. 
  87. "In tempo, la torre de Caixa Galicia en Benidorm, aún por construir - laSexta". laSexta.com. 15 de agosto de 2014. Arquivado dende o orixinal o 05 de marzo de 2016. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  88. "Los arquitectos del edificio residencial más alto de España abandonan el proyecto al 80%". El Mundo. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  89. Esquitino, Rubén (14 de marzo de 2015). "Un rascacielos con una torre de deudas". El País. Alacant. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  90. "Trinitario Casanova negocia la compra del edificio residencial más alto de Europa". La Verdad. Murcia. 28 de xullo de 2014. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  91. Esquitino, Rubén (26 de setembro de 2013). "Un inversor saudí negocia la adquisición del edificio InTempo". El País. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  92. "El alcalde recibe al presidente del grupo inversor saudí Al Dhowayan | Benidorm - Portal Ciudadanos". portal.benidorm.org. Arquivado dende o orixinal o 31 de xaneiro de 2016. Consultado o 6 de xaneiro de 2016. 
  93. 93,0 93,1 Sergio Illescas (3 de xaneiro de 2016). "Arranca la "subasta" de In Tempo". Levante-EMV. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. 
  94. 94,0 94,1 "In Tempo, la torre más alta de Benidorm, se vende por un precio base de 93 millones. Noticias de Comunidad Valenciana". El Confidencial. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  95. 95,0 95,1 "Un juzgado ordena la detención del promotor del rascacielos de In Tempo de Benidorm". Valencia Plaza. 1 de xullo de 2014. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  96. "El promotor del Intempo ‘pasa’ de una citación para declarar en el juzgado y la magistrada ordena su detención" (en castelán). La Marina Plaza. 1 de xullo de 2014. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  97. La Marina Plaza (9 de febreiro de 2015). "Fallece José Ignacio de la Serna, el ideólogo y promotor del Intempo" (en castelán). Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  98. R. Pagés (10 de febreiro de 2015). "Fallece José Ignacio de la Serna, promotor del InTempo". Diario Información. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  99. José Luís Merino (30 de xullo de 2012). "Intempo colosal - Ladrones de fuego". Blogs El País. Consultado o 6 de xaneiro de 2016. 
  100. "Abren la vía a que los compradores de InTempo reclamen su dinero a los bancos". Diario Información. 22 de outubro de 2015. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  101. 101,0 101,1 "La Sareb insta el concurso de acreedores de Olga Urbana, promotora del edificio In Tempo de Benidorm (Alicante)". Europa Press. 6 de novembro de 2014. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  102. "El banco malo fuerza el concurso de acreedores de la promotora del Intempo". La Marina Plaza. 6 de novembro de 2014. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  103. "BOE.es - Documento BOE-B-2014-44303". BOE.es. 17 de decembro de 2014. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  104. Boletín Oficial del Registro Mercantil (12 de xaneiro de 2015). "SECCIÓN PRIMERA - Empresarios - Actos inscritos - ALICANTE" (PDF). BOE.es. p. 768. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  105. "La administración concursal da un mes a los acreedores de Olga Urbana para reclamar sus deudas". Diario Información. 18 de decembro de 2014. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  106. Esquitino, Rubén (14 de decembro de 2014). "El juez aprueba el concurso del mayor rascacielos de Benidorm". El País (en castelán). Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  107. Antonia Magdaleno Avogados & Economistas (5 de xaneiro de 2015). "Carta de acreedores Olga Urbana" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 30 de xaneiro de 2016. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  108. La Marina Plaza, ed. (8 de marzo de 2015). "La promotora del Intempo debe 136 millones, 42 más que valen sus activos". Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  109. 109,0 109,1 "77 compradores que pagaron más de 8,5 millones a Olga Urbana todavía no se han puesto en contacto con el administrador concursal". La Marina Plaza (en castelán). 9 de marzo de 2015. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  110. 110,0 110,1 David Navarro (19 de maio de 2015). "La administradora concursal investiga el uso que la promotora del In Tempo hizo de los créditos" (PDF). Diario Información. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 06 de xullo de 2016. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  111. 111,0 111,1 111,2 111,3 Ortín Ramón, Alberto (20 de marzo de 2015). "Tasan en 1,6 millones un piso del In Tempo". Cinco Días. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. 
  112. "El edificio más alto de Europa, sin terminar, busca comprador por 90 millones de euros". Vozpópuli. 20 de abril de 2014. Arquivado dende o orixinal o 25 de xaneiro de 2016. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  113. "El mejor edificio acaba en manos del peor banco". La Marina Plaza. 13 de xullo de 2013. Consultado o 3 de xaneiro de 2016. 
  114. 114,0 114,1 114,2 "El ‘banco malo’ no ejecutará el préstamo del Intempo y concluirá el rascacielos para vender los pisos que queden". La Marina Plaza. 16 de abril de 2014. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  115. 115,0 115,1 Raquel López (15 de xuño de 2014). "El «todo o nada» del coloso In Tempo". Diario Información. Archived from the original on 30 de xaneiro de 2016. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. (require subscrición (?)). 
  116. 116,0 116,1 116,2 "El rascacielos de Benidorm ‘In Tempo’ en venta tras la quiebra del promotor". El País (en castelán). 15 de decembro de 2015. Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  117. "El juez pone en venta el 'In Tempo' el mayor rascacielos residencial de España". Cinco Días. 15 de decembro de 2015. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  118. Comunicación Poder Xudicial (14 de decembro de 2015). "Mercantil 1 de Alicante aprueba el plan de liquidación de la promotora del rascacielos In Tempo". Consello Xeral do Poder Xudicial. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  119. La Marina Plaza, ed. (14 de decembro de 2015). "El InTempo se subasta entero para que todos excepto la Sareb pierdan dinero" (en castelán). Consultado o 5 de xaneiro de 2016. 
  120. "La liquidación por subasta judicial del rascacielos Intempo Benidorm". Activos Concursales (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 12 de xaneiro de 2016. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  121. "Una empresa especializada en liquidar activos calcula que el InTempo no podrá venderse por más de 60 millones". La Marina Plaza (en castelán). 19 de decembro de 2015. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  122. Pagés, R. (31 de maio de 2016). "Dos grupos de inversión pujan en la subasta del InTempo". Diario Información. Consultado o 27 de xuño de 2016. 
  123. Pagés, R. (18 de xuño de 2016). "Suspenden hasta octubre el juicio por la demanda de acreedores del InTempo". Diario Información. Consultado o 27 de xuño de 2016. 
  124. 124,0 124,1 "Una sentencia acerca a la Sareb a la propiedad del rascacielos Intempo". Las Provincias. 15 de febreiro de 2017. Arquivado dende o orixinal o 24 de febreiro de 2017. Consultado o 24 de febreiro de 2017. 
  125. "Vía libre para que la Sareb se quede el In Tempo". El Mundo. 15 de febreiro de 2017. Consultado o 24 de febreiro de 2017. 
  126. Pagés, R. (16 de febreiro de 2017). "Acreedores del InTempo preparan su segundo asalto judicial para frenar la adjudicación a la Sareb". Diario Información. Consultado o 24 de febreiro de 2017. 
  127. "La Justicia permite que la Sareb se quede con el Intempo de Benidorm por 58 millones de euros - elEconomista.es". elEconomista.es. 17 de febreiro de 2017. Consultado o 24 de febreiro de 2017. 
  128. Burgen, Stephen (17 de xullo de 2013). "In Tempo: towering testament to madness of Spain's construction boom". The Guardian (en inglés). 
  129. 129,0 129,1 "Por encima de la crisis". Diario Información. 13 de maio de 2008. Consultado o 24 de xaneiro de 2016. 
  130. "Un proyecto millonario devorado por el estallido de la burbuja". Diario Información. 27 de setembro de 2013. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  131. "Inversores extranjeros interesados en participar en la propietaria de Intempo". El Confidencial. 14 de agosto de 2013. Arquivado dende o orixinal o 21 de xaneiro de 2016. Consultado o 23 de decembro de 2015. 
  132. "El edificio Intempo aspira a ser la mejor construcción del mundo en hormigón". Diario Información. 9 de febreiro de 2013. Consultado o 23 de decembro de 2015. 
  133. Axencia EFE (4 de maio de 2012). "Cuatro deportistas saltarán al vacío desde el edificio ´in Tempo´". Diario Información. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  134. "Salto al vacío en Benidorm". El País. Alacant. 5 de maio de 2012. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  135. Roberto Bécares De La Hera (15 de xuño de 2014). "Se cuelan en el rascacielos InTempo de Benidorm y saltan en parapente desde la azotea". El Mundo. Benidorm. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  136. Raquel López (16 de xuño de 2014). "Tres personas se cuelan para saltar desde el In Tempo". Diario Información. Consultado o 7 de xaneiro de 2016. 
  137. Esteve, Macu (26 de setembro de 2013). "Más de 1,8 millones de espectadores conocieron Benidorm ‘a ras de cielo’". La Marina Plaza (en castelán). Consultado o 8 de xaneiro de 2016. 
  138. "Cabecera de 'Crematorio'. Sección vídeos". Canal+. Arquivado dende o orixinal (Vídeo) o 15 de xaneiro de 2016. Consultado o 8 de xaneiro de 2016. 
  139. Galán, Diego (21 de agosto de 2015). "Chirbes en la pantalla". El País. Consultado o 8 de xaneiro de 2016. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]