István Bethlen

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
István Bethlen
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

8 października 1874
Gernyeszeg

Data i miejsce śmierci

5 października 1946
Moskwa

Premier Królestwa Węgier
Okres

od 14 kwietnia 1921
do 24 sierpnia 1931

Przynależność polityczna

Partia Jedności

Poprzednik

Pál Teleki

Następca

Gyula Károlyi

podpis
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Węgierskiego Zasługi (cywilny) Wielki Złoty Medal Węgierski z Koroną (cywilny)
István Bethlen

István Bethlen (ur. 8 października 1874 w Gornești, zm. 5 października 1946 w Moskwie) – węgierski arystokrata, mąż stanu oraz premier Węgier w latach 1921-1931.

Pochodzenie oraz początki kariery politycznej[edytuj | edytuj kod]

Istvan urodził się w 1874 roku w Gorneşti (obecna Rumunia), w rodzinie transylwańskich arystokratów.

W 1901 roku, Bethlen został wybrany do węgierskiego parlamentu z ramienia Liberałów. W 1919 Bethlen reprezentował nowy rząd Węgier podczas konferencji pokojowej w Paryżu. W międzyczasie, na Węgrzech upadł slaby centrystyczny rząd a w jego miejsce powstała komunistyczna, Węgierska Republika Rad pod przywództwem Belli Kuna. Po powrocie do kraju, Istvan dołączył do sformowanego m.in. przez Miklosa Hortheyego, antykomunistycznego rządu, który mieścił się w Segedynie.

W 1920 roku, już po odbiciu władzy z rąk komunistów, Horthy został mianowany na węgierskiego Regenta. Rok później nie udała się próba restauracji Habsburgów na Węgrzech pod rządami Karola I Habsburga (na Węgrzech Karola IV). Wówczas Horthy poprosił Bethlena o objęcie funkcji premiera Węgier oraz stworzenia silnego rządu.

Bethlen jako premier Węgier[edytuj | edytuj kod]

Za swoich rządów Bethlenowi udało się zjednoczyć dwie najsilniejsze warstwy w węgierskim społeczeństwie którymi byli bogaci żydowscy przedsiębiorcy z Budapesztu oraz węgierskie ziemiaństwo z rolniczych terenów kraju. Oprócz tego sukcesami rządu Bethlena było porozumienie ze związkami zawodowymi które poparły jego rząd a także wyeliminowanie różnic poglądów w polityce wewnętrznej które dzieliły węgierską scenę polityczną.

Rząd Bethlena wprowadził także Węgry w struktury Ligi Narodów oraz doprowadził do bliskiego sojuszu z faszystowskimi Włochami. Do porażek Bethlena można zaliczy jednak m.in. upadek rewitalizacji przez Węgry, Traktatu z Trianon, zawartego pomiędzy Ententą a Węgrami po I wojnie światowej.

Wielki kryzys na Węgrzech doprowadził do radykalizacji węgierskiej sceny politycznej którą zdominowali zwolennicy skrajnej prawicy. Fakt ten doprowadził do odwołania Bethlena z funkcji premiera co nastąpiło w 1931 roku. Na jego miejsce Horthy powołał Gyulę Karolyego, który jednak szybko został zastąpiony przez Gyule Gömbösa, faszystę, znanego ze swojego antysemityzmu.

Lata późniejsze[edytuj | edytuj kod]

Jako jeden z nielicznych węgierskich polityków, Bethlen był przeciwnikiem sojuszu z Niemcami a w chwili kiedy III Rzesza zaczęła tracić inicjatywę w II wojnie światowej starał się, bez skutku, doprowadzić do osobnego układu pokoju pomiędzy Węgrami a aliantami.

W kwietniu 1945, po zdobyciu Budapesztu przez wojska sowieckie, Bethlen został aresztowany i wysłany do ZSRR, zmarł 5 października 1946 w moskiewskim więzieniu w wieku 72 lat.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Rothschild, Joseph: East Central Europe Between the Two World Wars. University of Washington Press (1990)
  • Seton-Watson, Hugh: Eastern Europe between the wars, 1918-1941. Cambridge : University Press, (1945)

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]