Jan de Weryha-Wysoczański

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan de Weryha-Wysoczański
ilustracja
Jan de Weryha-Wysoczański w 2014 roku
Data i miejsce urodzenia

1 października 1950
Gdańsk

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

rzeźba

Nagrody

Prix du Jury, Salon Wiosenny w Luksemburgu
Złota Sowa Polonii

Pomnik Polaków Deportowanych z Powstania Warszawskiego w Hamburgu (1999)
Pomnik ku czci robotników przymusowych wywiezionych do Trzeciej Rzeszy w Hamburgu, 2012
Sammlung de Weryha w Hamburgu ze stałą ekspozycją dzieł artysty

Jan de Weryha-Wysoczański[1] (ur. 1 października 1950 w Gdańsku[2]) – polski artysta rzeźbiarz[3][4] reprezentujący nurt sztuki procesualnej[5] oraz sztuki konkretnej[6].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Absolwent V Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego w Gdańsku[7]. W 1976 otrzymał dyplom gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni prof. Alfreda Wiśniewskiego i prof. Adama Smolany[3][4]. Od 1981 mieszka i pracuje w Hamburgu[3]. W 1998 został laureatem I nagrody, Prix du Jury, ufundowanej przez Ministerstwo Kultury, w Salonie Wiosennym 98, Luksemburg[3][4][8]. W 1999 zaprojektował i zrealizował pomnik Polaków Deportowanych z Powstania Warszawskiego w Hamburgu 1944 dla muzeum miejsca pamięci byłego obozu koncentracyjnego w hamburskiej dzielnicy Neuengamme[3][4][9][10], a w 2012 pomnik ku czci robotników przymusowych wywiezionych w większości ze Związku Radzieckiego, Polski i Francji w latach 1939–1945 do III Rzeszy, wzniesionego w centrum Bergedorfu (dzielnicy Hamburga)[11][12]. Brał udział w wielu wystawach w USA, Polsce, Luksemburgu, Niemczech, Szwajcarii, Belgii, Austrii, Wielkiej Brytanii, a jego prace znajdują się w wielu zbiorach publicznych i prywatnych[4]. Był reprezentowany przez Galerie Kellermann w Düsseldorfie[13].

Prace artysty znajdują się m.in. w: Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Muzeum Narodowym w Szczecinie i Muzeum Sztuki Współczesnej w Radomiu. Wiele dzieł artysty znajduje siȩ w Sammlung de Weryha w Hamburgu, gdzie są prezentowane w stałej wystawie. Kolekcja wspierana jest przez Freundeskreis der Sammlung de Weryha e.V.[14]

W 2022 de Weryha-Wysoczański został laureatem Złotej Sowy Polonii w kategorii Sztuki wizualne[15].

Ważniejsze wystawy (wybór)[edytuj | edytuj kod]

  • 1978: 60 rocznica powstania wielkopolskiego w plastyce, Arsenał, BWA, Poznań[3]
  • 1989: Herbstsalon, Kunsthaus Hamburg, Hamburg[3]
  • 1990: Germany in Montana, Gallery of Visual Arts, Missoula, Montana[3]
  • 1993: Selected Art Work from the Federal Republic of Germany and The United States: A Traveling Exhibition, Paris Gibson Square Museum of Art, Great Falls, Montana[3]
  • 1998: Salon de Printemps '98, Lëtzebuerger Artisten Center, Théâtre Municipal, Luksemburg[3]
  • 2004: Strenges Holz. Heiner Szamida, Helga Weihs, Jan de Weryha, Kunsthalle Wilhelmshaven, Wilhelmshaven[3]
  • 2004: Jan de Weryha-Wysoczański – Drewniany kubik, z cyklu: kubiki, Galeria Kaplica, Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko[3]
  • 2005: Jan de Weryha-Wysoczański – Drewno – archiwum, Patio Galeria Sztuki, Łódź[3]
  • 2005: Jan de Weryha-Wysoczański – Epifanie natury w późno-nowoczesnym świecie, Galeria Szyb Wilson, Katowice[3]
  • 2006: Jan de Weryha-Wysoczański – Objawienia w drewnie – Orońsko 2006, Muzeum Rzeźby Współczesnej, Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko[16]
  • 2006: Jan de Weryha-Wysoczański – Objawienia w drewnie, Galeria BWA, Jelenia Góra[17]
  • 2006: XV Międzynarodowe Triennale Rzeźby w Poznaniu – Wrażliwość, Centrum Kultury „Zamek”, Poznań[17]
  • 2008: Alfabet rzeźby DEF..., Muzeum Rzeźby Współczesnej, Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko[16]
  • 2009: Jan de Weryha-Wysoczański – Tabularium, Gdańska Galeria Miejska, Gdańsk[17]
  • 2009: XVI Międzynarodowe Triennale Rzeźby – Kryzys gatunku, Centrum Kultury "Zamek", Poznań[7]
  • 2010: Drewno jako materia rzeźby, Muzeum Rzeźby Współczesnej, Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko[16]
  • 2011: Hamburg Art Week 2011, Chilehaus, Hamburg[7]
  • 2013: NordArt 2013, Carlshütte, Büdelsdorf[7]
  • 2013: Project Berlin Reload, Factory-Art Gallery, Berlin[7]
  • 2014: London Calling 2014, Dray Walk Gallery, Londyn[7]
  • 2015: Alfabet rzeźby VWZŹ..., Muzeum Rzeźby Współczesnej, Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko[18]
  • 2015: Mailights 2015: Günther Uecker, Otto Piene, Heinz Mack, Jan de Weryha, Manfred Binzer, Joanna Jesse, Galerie Kellermann, Düsseldorf[19]
  • 2015: NordArt 2015, Carlshütte, Büdelsdorf[20]
  • 2016: ZERO 2.0: Otto Piene, Heinz Mack, Günther Uecker, Caspar Dietrich, Jan de Weryha, Janina Lamberty, Galerie Kellermann, Düsseldorf[21]
  • 2017: Geschnitten, gebrochen, gespalten, wystawa indywidualna, hit-Technopark, Hamburg[22]
  • 2018: Rzeźba w drewnie w twórczości polskich artystów 1918-2018, Miejska Galeria Sztuki im. Wł. hr. Zamoyskiego w Zakopanem, m.in. ze zbiorów Zachęty Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie i Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie[23]
  • 2020: Gewachsen. Gespalten. Gestaltet. Bemerkungen zum Holzwerk von Jan de Weryha, Sammlung de Weryha, Hamburg[24]
  • 2021: NordArt 2021, Carlshütte, Büdelsdorf[25]
  • 2022: NordArt 2022, Polski Pawilon, Magdalena Abakanowicz, Sylwester Ambroziak, Natalia LL, Jan de Weryha-Wysoczański i inni, Carlshütte, Büdelsdorf[26]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Genealogisches Handbuch des Adels, Adelige Häuser XXX, Limburg a. d. Lahn 2008, t. 145, str. 412-420
  2. Axel Feuß, Allgemeines Künstlerlexikon. Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker'' (AKL), t. 116, Berlin, Boston 2022, s. 2-3, ISBN 978-31-1077-593-8, OCLC 464627280.
  3. a b c d e f g h i j k l m n Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, Toruń 2005, t. V, str. 234-235
  4. a b c d e Polak w świecie. Leksykon Polonii i Polaków za granicą, Warszawa 2001, str. 336
  5. Jan de Weryha-Wysoczański – Objawienia w drewnie – Orońsko 2006, Orońsko: Muzeum Rzeźby Współczesnej, Centrum Rzeźby Polskiej 2006, str. 6
  6. Daniel Spanke, Strenges Holz. Heiner Szamida, Helga Weihs, Jan de Weryha, Bielefeld 2004, str. 7
  7. a b c d e f Gedanopedia WERYHA-WYSOCZAŃSKI JAN DE
  8. Kürschners Handbuch der Bildenden Künstler. Deutschland, Österreich, Schweiz, Monachium 2005, t. II, str. 864
  9. Taz Hamburg, 27 kwietnia 1999
  10. Hamburger Abendblatt, 27 kwietnia 1999
  11. Bild, 22 września 2012
  12. Hamburger Morgenpost, 22 września 2012
  13. artnet Galerie Kellermann: Artistes
  14. Rafał kawaler de Weryha-Wysoczański, A Chevalier from Poland. The Memoirs of Chevalier Rafael de Weryha-Wysoczański, Kibworth Beauchamp 2016, str. 46, ISBN 978-1785891618.
  15. Beata Dżon-Ozimek, Każda nagroda dowodzi, że spośród bardzo wielu zauważamy jedynie tak niewielu. Zamiast Gali Złotych Sów, Angora-Peryskop, nr 16 (17 IV 2022), str. 76
  16. a b c Maria Pajek, Katalog rzeźb, obiektów przestrzennych i medali z kolekcji Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Orońsko 2013, str. 236
  17. a b c Iwona Bigos, Tabularium – Jan de Weryha-Wysoczański, Gdańska Galeria Miejska 2009, str. 35-36
  18. Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku ALFABET RZEŹBY – VWZŻ WYSTAWA ZBIOROWA
  19. Rheinische Post, 23 kwietnia 2015
  20. NordArt 2015, International Art Exhibition, 06/06 – 04/10 2015, Rendsburg 2015, str. 207
  21. Rheinische Post, 23 czerwca 2016
  22. Hamburger Abendblatt, Aus Holz und doch nicht hölzern. Jan de Weryha stellt unter dem Titel „Geschnitten, gebrochen, gespalten“ im Hit-Technopark aus, 19 stycznia 2017
  23. Rzeźba w drewnie w twórczości polskich artystów 1918-2018, Zakopiańskie Centrum Kultury 2018, str. 32
  24. Bergedorfer Zeitung/Reinbeker Zeitung, Kunst aus Rinde, „die Bäume vor dem Bösen beschützt hat“, 25 sierpnia 2020
  25. NordArt 2021, International Art Exhibition, 05/06 – 10/10 2021, Rendsburg 2021, str. 185
  26. NordArt 2022, International Art Exhibition, 04/06 – 09/10 2022, Rendsburg 2022, s. 32

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Axel Feuß, Weryha-Wysoczański, Jan de, [w:] Allgemeines Künstlerlexikon. Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker (AKL), t. 116, Berlin, Boston: de Gruyter 2022, s. 2-3, ISBN 978-3-11-077593-8.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]