Jurij Brězan

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Jurij Brězan
AlcumeDušan Šwik
Nacemento9 de xuño de 1916
 Räckelwitz
Falecemento12 de marzo de 2006
 Kamenz
NacionalidadeAlemaña e República Democrática Alemá
Ocupaciónxornalista, tradutor, escritor, poeta e dramaturgo
CónxuxeLudmila Brězanowa
Fillossen etiquetar
PremiosOrden de karl Marx, National Prize of East Germany, Ćišinski award e Premio Literario der Domowina
Na rede
http://www.jurijbrezan.de/
IMDB: nm0108339 Editar o valor em Wikidata
editar datos en Wikidata ]

Jurij Brězan, nado o 9 de xuño de 1916 en Worklecy e finado o 12 de marzo de 2006 en Kamjenc, foi un escritor sorabo de expresión alto soraba e alemá. Está considerado o máis importante escritor sorabo do século XX, e o máis exitoso na historia da literatura en sorabo[1], as súas obras traducíronse a 25 linguas.

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Jurij Brězan naceu nunha clínica como Georg Bresan, forma xermanizada que nunca utilizou en público na súa vida adulta. Estudou dende 1928 no instituto de Bautzen, e logo economía. A partir de 1933 traballou para a Domowina, institución cultural e política soraba, e foi activo nun grupo sorabo de resistencia. Na época utilizou o pseudónimo Dušan Šwik. En 1937 e 1938 exiliouse en Praga. Tras o seu regreso estivo preso entre 1938 e 1939. Desde 1942 e 1944 foi soldado da Wehrmacht ata que os norteamericanos o fixeron prisioneiro de guerra.

Jurij Brězan con Christa Wolf (1981)

De 1945 a 1948, foi funcionario da Domowina e organizou o movemento xuvenil Serbska młodźina así como as brigadas xuvenís sorabas en Iugoslavia, de curta duración [2]. En 1946 entrou no SED. Foi, tamén, vicepresidente da Unión de Escritores da RDA entre 1969 e 1989.

Obra[editar | editar a fonte]

Despacho de Brězan en Horni Hajnk

Moitas das súas novelas teñen trazos autobiográficos. A máis coñecida é a triloxía sobre Feliks Hanuš, que consiste en Šuler (1959), Wučbne lěta (1959) e Zrałe leta (1964).

Outras obras teñen a súa base en contos e lendas sorabas da Alta Lusacia. Unha figura recorrente é feiticeiro mítico Krabat. En 1955, traduciu Mišter Krabat de Měrćin Nowak-Njechorński ao alemán co título Meister Krabat der gute sorbische Zauberer. Krabat apareceu máis tarde no conto de fadas Čorny młyn de 1968 e en dúas novelas, Krabat de 1976, e Krabat, druha kniha de 1994. A maioría das súas obras apareceron simultanemente en sorabo e alemán, normalmente escribíaas en sorabo e logo realizaba a versión en alemán. Non obstante, as súas dúas obras autobiográficas apareceron só en alemán[3]

Libros[editar | editar a fonte]

  • Do noweho časa (poesía, 1950)
  • Prěnja brózda (1951)
  • Swĕt budże rjeńši (1951)
  • Stara Jančowa (1952)
  • Mjez Čornobohom a Błótami (1953)
  • Wo jednorym žiwjenju (guión cinematográfico, 1955)
  • Naš wšědny dźeń (poesía, 1955)
  • Po dróze a při dróze: zapiski pućowaceho (1955)
  • Započatki (1956)
  • Madlena a druhe powědančka a skicy (1958)
  • Feliks Hanuš 1. – Šuler (1958)
  • Christa – stawizny młodeje holcy (1958)
  • Trix a woł Jonas (1959)
  • Marja Jančowa: wobrazy ze žiwjenja serbskeho ludu (1960)
  • Feliks Hanuš 2. – Wučbne lěta (1960)
  • Robert a Sabina (1961)
  • Kak je elefant do hribow šoł (1963)
  • Feliks Hanuš 3. – Zrałe lěta (1964)
  • Nawrót do Krakowa (1966)
  • Wulke dyrdomdejstwa małeho kocora (1966)
  • Čorny młyn (1968)
  • Łužiske impresije (1972)
  • Hajdanec dźěd a šerjenja (1975)
  • Krabat (1976)
  • Moja protyka (1979)
  • Kamuški a skała (1981)
  • Stary nan (1982)
  • Psowe prózdniny (1985)
  • Stara liška (1985)
  • Mein Stück Zeit (memorias, 1989)
  • Módry konik Digidonk (1991)
  • Moja archa Horni Hajnk (1992)
  • Lijeńca (1992)
  • Rifko – z dźenika dakla (1993)
  • Hadrijan a Awgustina (1993)
  • Krabat, druha kniha (1994)
  • Braškowe powědanja (1994)
  • Čitanka (1996)
  • Salowčenjo (1997)
  • Naš wuj z Ameriki (1997)
  • Rozmyslenja a domyslenja (1998)
  • Ohne Paß und Zoll (memorias, 1999)
  • Štwórtk, tři běrtlki na štyri (2000)
  • Ze studnje lět (2001)
  • Rokotowy kerk (2002)
  • Habakuk (2004)

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Stone, Gerald (2015)The Smallest Slavonic Nation: The Sorbs of Lusatia Bloomsbury Publishing, p.85
  2. Stone, Gerald (2015) Slav Outposts in Central European History: The Wends, Sorbs and Kashubs Bloomsbury Publishing
  3. Jurij Brězan, Ohne Paß und Zoll, Leipzig: Gustav Kiepenheuer, 1999, p. 213