Maximiliano Hernández Martínez

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Maximiliano Hernández Martínez
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 października 1882
Salwador

Data i miejsce śmierci

15 maja 1966
Honduras

Prezydent Salwadoru (tymczasowy)
Okres

od 4 grudnia 1931
do 28 sierpnia 1934

Poprzednik

rząd cywilny

Następca

Andrés Ignacio Menéndez (samozwaniec)

Prezydent Salwadoru
Okres

od 1 marca 1935
do 9 maja 1944

Poprzednik

Andrés Ignacio Menéndez (samozwaniec)

Następca

Andrés Ignacio Menéndez (samozwaniec)

Odznaczenia
Łańcuch Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania)

Maximiliano Hernández Martínez (wym. [ernạndes martịnes]; ur. 21 października 1882 w San Matías, zm. 15 maja 1966 w Jamastrán) – generał armii Salwadoru, który sprawował dyktatorskie rządy w tym państwie od 1931 do 1944.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Dojście do władzy[edytuj | edytuj kod]

Pełnił funkcję szefa sztabu armii i ministra wojny rządzie prezydenta Arturo Araujo, którego poparł w wyborach prezydenckich w marcu 1931 zorganizowanych przez odchodzącego prezydenta Pío Romero Bosque w celu powiększenia swoich wpływów politycznych[1], co udało mu się po tym osiągnąć. W 1931 na drodze wojskowego zamachu stanu obalił go po spadku popularności jego rządów spowodowanym przez światowy kryzys ekonomiczny oraz niewypłacaniu pensji żołnierzom od ponad miesiąca przez rząd.[2] Władzę po Araujo przejęła zaakceptowana przez USA junta, w której Maximiliano Hernandez został wiceprezydentem, po czym zobowiązał się przeprowadzić wolne wybory. Odniósł w nich zwycięstwo i rządził przez dwie kadencje, zapoczątkowując trwający przez ponad 40 lat okres autorytaryzmu wojskowego w historii Salwadoru.

Powstanie w 1932[edytuj | edytuj kod]

Po objęciu urzędu prezydenta w dniu 4 grudnia 1931 Hernandez musiał już w styczniu następnego roku zmierzyć się z powstaniem chłopów zachodniosalwadorskich, Indian pochodzących przeważnie z plemienia Pipil oraz członków Komunistycznej Partii Salwadoru (PCS). Hernandez już wcześniej znał plany tego zrywu, toteż aresztował bez problemu przywódców PCS, w tym Farabundo Martiego, po czym krwawo stłumił całą rebelię, doprowadzając do śmierci ludzi w liczbie od 10 000 do 30 000[3], po czym przystąpił do eliminacji przywódców ich wodzów: 1 lutego 1932 rozstrzelał Farabundo Martiego i pozostałych liderów PCS, to samo spotkało Feliciano Amę – wodza plemienia Izalco – oraz Francisco Sáncheza – chłopskiego dowódcę z departamentu Sonsonate. Brutalne stłumienie buntu przez Hernandeza, któremu pomogła oligarchia ziemska, wynikało z pragnienia prowadzenia przezeń proamerykańskiej polityki, z którą wiązała się realizacja działań przeciwko wszelkim ruchom lewicowym. Przyczynił się w ten sposób do rychłego i systematycznego procesu wynarodowienia Indian.

Prezydentura[edytuj | edytuj kod]

Hernandez po stłumieniu rebelii umocnił zaprowadzoną przez siebie w kraju militarną dyktaturę z sobą na czele, czerpiąc ze wzorów faszystowskich i brutalnie rozprawiając się z przeciwnikami politycznymi, których szeregi złożone były głównie ze zwolenników komunizmu i chrześcijańskiej demokracji. Od 28 sierpnia 1934 do 1 marca 1935 był odsuwany od władzy przez samozwańczego wojskowego Andresa Ignacio Menendeza, lecz i tym razem utrzymał się przy władzy. Maximiliano Hernandez był wegetarianinem i teozofem wierzącym w reinkarnację i większe obciążenie moralne w przypadku zabiciu mrówki niż człowieka[4], zaś jednym z jego irracjonalnych zarządzeń wewnątrzkrajowych było zaklejenie czerwonym papierem wszystkich latarni ulicznych na terenie całego państwa w celu zapobiegnięcia epidemii odry[5]. W polityce zagranicznej realizował politykę pogłębienia stosunków dyplomatycznych z państwami faszystowskimi.

W gospodarce dążył do zniwelowania konsekwencji kryzysu ekonomicznego rozpoczętego w Salwadorze po spadku światowych cen kawy za czasów prezydenta Arturo Araujo. W tym celu unieważnił długi posiadaczy plantacji i założył Bank Hipoteczny – państwową instytucję finansową, która udzielała plantatorom kredytów, jednak z powodu charakteru swoich rządów jego osoba stała się tak niepopularna, iż w maju 1944 kraj znalazł się w stanie paraliżu z powodu powszechnego strajku siedzącego: pracownicy zjawiali się w miejscach pracy, lecz nie wykonywali żadnej roboty. Zniszczyło to plany Hernandeza odnośnie do przystąpienia do kolejnych wyborów prezydenckich, które to posunięcie wiązałoby się ze złamaniem konstytucji zabraniającej reelekcji. Armia usunęła go z urzędu prezydenta podczas kolejnego zamachu stanu, jednak jego dyktatorska polityka była kontynuowana przez następnych wojskowych prezydentów[6]. Hernandez ustąpił i uciekł do Gwatemali, a następnie wyemigrował do Hondurasu. Tam został zadźgany przez swego kierowcę, Cipriano Moralesa, którego ojciec padł ofiarą reżimu Hernandeza.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Tadeusz Łepkowski, Zamachy stanu, przewroty, rewolucje: Ameryka Łacińska w XX w., wyd. Czytelnik, 1983, s. 64.
  2. Rafał Cezary Piechociński, Historia Salwadoru, Słupsk, 2010 – republika.pl.
  3. El Periódico Nuevo Enfoque, Feliciano Ama.
  4. Eduardo Galeano, Otwarte żyły Ameryki Łacińskiej, Kraków 1983, s. 112.
  5. Adam Regiewicz (red.), Feminizm: kobiecy aspekt kultury. Materiały z sesji popularnonaukowej Klubu Myśli Humanistycznej – II Liceum Ogólnokształcącego i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Zabrzu (12 marca 2001), Miejska Biblioteka Publiczna w Zabrzu, 2001, s. 14.
  6. World Statesmen, El Salvador.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]