List of sultans on the Comoros

Several sultanates on the Comoros, an archipelago in the Indian Ocean, were founded after the introduction of Islam into the area in the 15th century. Other titles could also be fani, mfaume and ntibe. Unlike sultans in many other Arab nations, these sultans had little real power. At one time alone on the island of Ndzuwani or Nzwani (today Anjouan), 40 fanis and other chiefs shared power of the island; Ngazidja (today Grand Comore) was at many times divided into 11 sultanates. This article addresses the major sultanates.
The term Shirazis (derived from the former Persian capital Shiraz) is a reference to Iranian roots, in some dynasties. The sultans of Hamamvu (Washirazi sultans) are a surviving dynasty that claims origins in Persia and carries an extant connection to the Washirazi people of the East African Coast.
The following five cities have been collectively proposed as a UNESCO World Heritage site:
# | Name[1] | Reign Start[1] | Reign End[1] | Notes |
---|---|---|---|---|
1 | Muhammad I | c. 1500 | c. 1506 | Founder |
2 | Hassan | c. 1506 | ? | - |
3 | Muhammad II | ? | ? | – |
4 | Msindra | ? | ? | |
5 | Alimah I | ? | c. 1590 | First female sultan of Anjouan. Otherwise known as Halima. |
6 | Sayid Alawi | c. 1590 | c. 1605 | Regent |
7 | Hussein | c. 1605 | c. 1610 | – |
8 | Sayid Idarus | c. 1610 | c. 1619 | Regent |
9 | Sayid Abu Bakr | c. 1619 | c. 1632 | Regent |
10 | Alimah II | c. 1632 | c. 1676 | Second female sultan of Anjouan. Also known as Halima II. |
11 | Alimah III | c. 1676 | c. 1711 | Third female sultan of Anjouan. Also known as Halima III. |
12 | Sheikh Salim | c. 1711 | 1741 | – |
13 | Sheikh Ahmad | 1741 | 1782 | Also known as Said Ahmad. |
14 | Abdallah I | 1782 | 1788 | – |
15 | Alimah IV | 1788 | 1792 | Fourth female sultan of Anjouan. Also known as Halimah IV. |
– | Abdallah I | 1792 | 1796 | Second reign |
16 | Alawi I | 1796 | 1816 | Also known as Mwinye Fani |
17 | Abdallah II bin Alawi | 1816 | 1832 | – |
18 | Ali | 1832 | 1833 | Also known as Ali bin Salim |
– | Abdallah II bin Alawi | 1833 | 1836 | Second reign |
19 | Alawi II | 1836 | 1837 | Also known as Saidi Alawi bin Abdallah |
20 | Salim I | 1837 | 1852 | Also known as Salim bin Alawi |
21 | Abdallah III | 1852 | February 1891 | Also known as Saidi Abdallah bin Salim. The Sultanate of Anjouan became part of the Mayotte Protectorate in 1866.[1] |
22 | Salim II | February 1891 | 2 April 1891 | Also known as Salim bin Abdallah |
23 | Said Omar | 2 April 1891 | 14 April 1892 | Also known as Saidi Omar bin Said Hasan |
24 | Said Ali | 14 April 1892 | 25 July 1912 | Also known as Said Ali bin Said Omar |
Sultans of Mayotte
[edit]Mayotte was conquered by the Sultanate of Anjouan in 1835, after which it was ruled by Anjouani qadis (governors) until 1841 when it became a protectorate under the French.[2]
# | Name[2] | Reign Start[2] | Reign End[2] | Notes |
---|---|---|---|---|
1 | Hassan I | c. 1515 | c. 1530 | |
2 | Muhammad | c. 1530 | c. 1550 | |
3 | Isa | c. 1550 | c. 1590 | |
4 | Amina | c. 1590 | c. 1596 | Queen Regent |
5 | Bwana Fuma ibn Ali | c. 1596 | c. 1620 | Regent |
6 | Ali I | c. 1620 | c. 1640 | |
7 | Umar | c. 1640 | c. 1680 | |
8 | Ali II | c. 1680 | c. 1700 | |
9 | Aisa | c. 1700 | c. 1714 | Queen Regent |
10 | Monavo Fani | c. 1714 | c. 1720 | Queen Regent |
11 | Abu Bakr | c. 1720 | 1727 | |
12 | Salim I | 1727 | 1752 | |
13 | Bwana Kombo I | 1752 | 1790 | |
14 | Salim II | 1790 | 1807 | |
15 | Salih | 1807 | 1817 | |
19 | Ahmad | 1817 | 1829 | |
20 | Bwana Kombo II | 1829 | 1832 | |
21 | Andrianametaka | 1832 | 19 November 1835 | |
– | Umar | 19 November 1835 | c. 1838 | Anjouan Qadi |
– | Adriantsuli | c. 1838 | 25 March 1841 | Anjouan Qadi |
Sultans on Ngazidja (Grande Comore)
[edit]Styled mfalme (plural wafalme).[3]
No. | Name[3] | Notes |
---|---|---|
Inya Mwatsoa Pirusa dynasty[3] | ||
1 | Ngoma Mrahafu | |
2 | Mwasi Pirusa | |
3 | Fum Mbavu Inkwaba | |
4 | Mwenye Mji wa Mwenye Mambo | |
5 | Inye wa Mantsi | |
6 | Mwenye Mji wa Mwanze | |
7 | Tambavu mna Muhame wa Saidi | |
8 | Tambavu Inkwaba | |
Inya Fey wa Mbaya dynasty[3] | ||
9 | Fum Nau wa Kori Dozi | He was the first ruler of Bamboa to be given the title (Sultan) Tibe, i.e. Paramount ruler of the island.[3] |
Inya Mwatsoa Pirusa dynasty (Restored)[3] | ||
10 | Mwenye Mji wa Mvunza Panga | |
11 | Mla Nau | Second ruler with the hegemonic title Sultan tibe.[3] |
12 | Fozi Wa | |
13 | Suja Oma Inkwaba | |
14 | Nyau wa Faume | Only female sultan of Bambao.[3] |
15 | Bamba Oma wa Ju Mamba | First reign. |
16 | Ahmed bin Shekhe Ngome | First reign. The fourth ruler to styled Sultan tibe.[3] Born in c. 1793 and died in 1875.[3] |
* | Bamba Oma wa Ju Mamba | Second reign. |
* | Ahmed bin Shekhe Ngome | Second reign. |
17 | Saidi Bakari | |
* | Ahmed bin Shekhe Ngome | Third reign. |
18 | Mwenye Mambo | |
19 | Ju Mamba | |
20 | Mohamed bin Ahmed | First reign. |
* | Ahmed bin Shekhe Ngome | Fourth reign. Also known as tibe X.[3] |
21 | Abdallah bin Saidi Hamza | First reign. |
* | Mohamed bin Ahmed | Second reign. |
22 | Mwenye Mji | First reign. |
* | Abdallah bin Saidi Hamza | Second reign. |
23 | Saidi Bakari bin Ahmed | First reign. |
* | Mwenye Mji | Second reign. |
* | Abdallah bin Saidi Hamza | Third reign. |
* | Saidi Bakari bin Ahmed | Second reign. |
24 | Saidi Ali bin Saidi Omar | Reigned c. 1875–1886.[3] Also known as tibe XV.[3] Born in c. 1856 and died in 1916.[3] |
Styled "Mfaume" (in Shingazidja) or Mfalme (in Kiswahili). All rulers were part of the Inya Fey wa Mbaya dynasty.[3] Reign dates are unknown.
No. | Name[3] | Notes[3] |
---|---|---|
1 | Fey Owa Mbaya | |
2 | Fey Mwenza | |
3 | Fey Jumbe | |
4 | Ju Mwamba Pirusa | |
5 | Zombe Ilingo | |
6 | Nguzo wa Inehili | |
7 | Tibe wa Kanzu | |
8 | Mkongo | |
9 | Mna Musa Hibu | |
10 | Muhammadi Saidi | |
11 | Mvunza Panga | |
12 | Fey Beja wa Wabeja | Only female sultan of Itsandra. |
13 | Fum Nau wa Kori Dozi | Sultan of both Bambao and Itsandra. Also known as tibe I. |
14 | Fey Fumu | First reign. Also known as tibe III. |
15 | Bwana Fumu | First reign. Also known as tibe V. |
* | Fey Fumu | Second reign. Also known as tibe VI. |
* | Bwana Fumu | Second reign. Also known as tibe VII. |
* | Fey Fumu | Third reign. Also known as tibe VIII. |
16 | Fum Mbavu | Also known as tibe IX. |
17 | Musa Fumu wa Fey Fumu | First reign. Also known as tibe XI. |
18 | Tibe Bamba | First reign. Also known as tibe XII. |
* | Musa Fumu wa Fey Fumu | Second reign. Also known as tibe XIII. |
* | Tibe Bamba | Second reign. Also known as tibe XIV. |
* | Musa Fumu wa Fey Fumu | Third reign. |
* | Tibe Bamba | Third reign. |
* | Musa Fumu wa Fey Fumu | Fourth reign. Died in 1883. |
* | Tibe Bamba | Fourth reign. |
19 | Kalega |
Sultans of Mitsamihuli
[edit]Styled "Mfaume/Mfalme". All rulers were part of the Inya Mwatsoa Pirusa dynasty.[3] Reign dates are unknown.
No. | Name[3] | Notes |
---|---|---|
1 | Mahame Msahi | |
2 | Fozi wa Mahame | |
3 | Mbantsi | |
4 | Ju Mambu Madi wa Musa Fumu | |
5 | Jumbe Fumu Mfaume wa Domba | Co-rulers. First reign of Jumbe Fumu Mfaume wa Domba. |
6 | Kori Dazi | |
* | Jumbe Fumu Mfaume wa Domba | Co-rulers. Second reign of Jumbe Fumu Mfaume wa Domba. |
7 | Tambavu wa Jumbe Fumu | |
8 | Fozi Wa | |
9 | Suja Fumu Mbamba | Co-rulers. |
10 | Mba Fumu wa Jumbe Fumu | |
11 | Msa Fumu wa Tambwe | Co-rulers. |
12 | Jumbe Fumu wa Jumbe Mfumu | |
13 | Mbandhi wa Bwana Haji | |
14 | Abdallah bin Ahmed | Co-rulers. |
15 | Mbandhi wa Bwana Haji | |
16 | Bwana Fumu | Reign ended around 1886. |
Sultans of Washili
[edit]Styled "Mfaume/Mfalme". Rulers were part of the Inya Maoni Yambao and Inya Fu Wemba dynasties.[3]
# | Name[3] | Notes[3] |
---|---|---|
1 | Mohama Mdume wa Beja | |
2 | Fey Zinda wa Mawana | |
3 | Fey Zinda wa Makasara | |
4 | Tambwe Msa Fumu | Co-rulers. |
5 | Tambwe wa Habadi | |
6 | Jumbe Fumu wa Mlala Bwani | |
7 | Tambwe No Fumu wa Mla Nau | Born in 1735 and died in 1815. He reigned around 1760. |
8 | Ju Mwamba Mwenye Majini | |
9 | Mba Fumu wa Suja Fumu Bamba | Co-rulers. |
10 | Shekhe Salim | |
11 | Mavunzanga | |
12 | Tibe Mle | |
13 | Abudu |
Styled "Mfaume/Mfalme"
# | Name[3] | Reign[3] | Notes[3] |
---|---|---|---|
1 | Mwenya Bamba I | ? | |
2 | Bamba Jumbe | ? | |
3 | Tambe Mbafu wa Fum Nau | ? | |
4 | Ju Mamba Oma wa Mla Nau | ? | Co-rulers. |
5 | Mwambatsi | ? | |
6 | Mwenye Bamba II | ? | |
7 | Bamba Oma | ? | Co-rulers. |
8 | Suja Oma wa Tambwe | ? | |
9 | Shekani | ? | |
10 | Fuma Oma | ? | Co-rulers. |
11 | Oma wa Dari | ?–1884 | |
12 | Ja Mhaba | ? | First female sultan of Bajini. |
13 | Hashimu bin Ahmed | ? | First reign. |
14 | Hadija bint Ahmed | ? | Second female sultan of Bajini. |
* | Hashimu bin Ahmed | ?–1886 | Second reign. |
– | Interregnum | 1886–1889 | |
* | Hashimu bin Ahmed | 1889 | Third reign. |
Sultans of Hambuu
[edit]Styled "Mfaume/Mfalme". All rulers were part of the Inya Mba Mro dynasty.[3] Reign dates are unknown.
# | Name[3] | Notes[3] |
---|---|---|
1 | Beja Mbuyuni | |
2 | Nau wa Migira | |
3 | Nau wa Moro | |
4 | Fumu Mau | |
5 | Yasi Azu | |
6 | Demani Mtango | |
7 | Fumu Jimba wa Idimani | |
8 | Madi Jimbwa wa Tangwe | Co-rulers. |
9 | Dari wa Mla Nau | |
10 | Jumbe Fumu wa Suja Oma Inkwaba | |
11 | Suja Oma wa Tambwe | |
12 | Mrunda Mijo | Co-rulers. |
13 | Fey Mwando wa Tambwe | |
14 | Bamba Oma wa Ju Mamba | |
15 | Tambwe wa Hinye | |
16 | Abudu bin Mohamed bin Sultani | Co-rulers. |
17 | Bamba Oma wa Oma |
Sultans of Hamahame
[edit]Styled "Mfaume/Mfalme". Subordinated to Itsandra.[3] Reign dates unknown.
# | Name[3] |
---|---|
1 | Nye Hila |
2 | Haji wa No Fumu |
3 | Suja Oma Mshinda Kodo |
4 | Jumbe Fumu Madi |
5 | Bwana Haji Musa |
6 | Simai |
7 | Dari Oma |
8 | Fumu Oma wa Nasiri |
9 | Suja Oma wa Fumu |
10 | Mba Fumu wa Bwana Haji |
11 | Suja Oma Bwana |
Sultans of Mbwankuu
[edit]The sultan was also styled Mfaume/Mfalme; the only known incumbent (no dates) was: Bwana Fumu.[3]
Sultans of Mbude
[edit]Sultans (also styled Mfaume/Mfalme). All rulers were part of the Inya Mwatsoa Udhiwa dynasty.[3] Reign dates are unknown.
Mbude was subordinated to Itsandra from c. 1860 to 1872 and again from 1873 to 1880.[3] It was subordinated to Bambao briefly from 1872 to 1873 and then again from 1880 to 1892.[3]
# | Name[3] |
---|---|
1 | Msa Mwinza |
2 | Bamba |
3 | Lwali |
4 | Jumbe Fumu wa Tambwe |
5 | Dari Mbamba |
6 | Mwandhi Oma wa Jumbe Fumu |
7 | Bamba Oma wa Suja Funu |
8 | Jumbe Fumu Mna Mango |
9 | Bamba wa Madi Jimba |
10 | Jumbe Fumu wa Sinai |
Sultans of Domba
[edit]The sultan was also styled Mfaume/Mfalme; the only known incumbent (no dates) was: Febeja Mambwe.[3]
# | Name | Picture | Reign | Birth–Death | Notes |
---|---|---|---|---|---|
1 | Abderremane I (Ramanetaka-Rivo) | 1830–1842 | ?–1842 |
| |
2 | Djoumbé Fatima bint Abderremane | ![]() |
1842–September 1865[3] | c. 1836–1878 (age 41) | |
3 | Mohamed bin Saidi Hamadi Makadara | September 1865–1874[3] | c. 1859–1874 (age 15) |
| |
* | Djoumbé Fatima bint Abderremane | ![]() |
1874–1878 | c. 1836–1878 (age 41) |
|
4 | Abderremane II bin Saidi Hamadi Makadara | 1878–1885 | c. 1860–1885 (age 15) |
| |
5 | Mohammed Shekhe | 1885–1886 | Born c. 1830 | ||
6 | Marjani bin Abudu Shekhe | 1886–1888 | Born c. 1851 |
| |
7 | Salima Machamba bint Saidi Hamadi Makadara | ![]() |
1888–1909 | 1874–1964 (age 89) |
|
See also
[edit]Sources and external links
[edit]- Almanach de Bruxelles (now a paying site)
- WorldStatesmen- Comoros
References
[edit]- ^ a b c d Stewart, John (2006). African States and Rulers (third ed.). London: McFarland. pp. 19–20. ISBN 0-7864-2562-8.
- ^ a b c d Stewart, John (2006). African States and Rulers (3rd ed.). London: McFarland. p. 158. ISBN 0-7864-2562-8.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap "Njazidja (Grande Comore), French Comoros, Comoro Islands (Comoros) Coins and Rulers". www.chiefacoins.com. Retrieved 17 May 2025.
- ^ "Five African queens you did not know existed - Page 3 of 6". Face2Face Africa. 1 September 2018. Retrieved 4 December 2019.