Phạm Đình Chương

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Phạm Đình Chương
Thông tin cá nhân
Sinh
Tên khai sinh
Phạm Đình Chương
Ngày sinh
14 tháng 11, 1929
Nơi sinh
Hà Nội, Bắc Kỳ, Liên bang Đông Dương
Mất
Ngày mất
22 tháng 8, 1991(1991-08-22) (61 tuổi)
Nơi mất
California, Hoa Kỳ
Giới tínhnam
Dân tộcKinh
Nghề nghiệp
Sự nghiệp âm nhạc
Nghệ danhHoài Bắc
Giai đoạn sáng tác1946–1991
Dòng nhạc
Nhạc cụGiọng hát
Thành viên củaBan hợp ca Thăng Long
Ca khúcNửa hồn thương đau
Ly rượu mừng
Đón xuân

Phạm Đình Chương (19291991) là một nhạc sĩ tiêu biểu của nền tân nhạc Việt Nam. Ông còn là một ca sĩ với nghệ danh Hoài Bắc.[1][2]

Cuộc đời[sửa | sửa mã nguồn]

Phạm Đình Chương sinh ngày 14 tháng 11 năm 1929 tại phường Bạch Mai, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội. Quê nội ông ở Hà Nội và quê ngoại ở Sơn Tây. Ông xuất thân trong một dòng họ mà hầu hết đều làm văn nghệ. Chú ông là nhà văn Trúc Khê, nhạc sĩ Phạm Ngọc Cẩn. Cô là nghệ sĩ Song Kim, dượng là nhà thơ Thế Lữ. Anh ông là họa sĩ Phạm Văn Đôn và nhạc sĩ Phạm Văn Chung.

Cha của Phạm Đình Chương là ông Phạm Đình Phụng. Người vợ đầu của ông Phụng sinh được 2 người con trai: Phạm Đình SỹPhạm Đình Viêm. Phạm Đình Sỹ lập gia đình với nữ kịch sĩ Kiều Hạnh và có con gái là ca sĩ Mai Hương. Còn Phạm Đình Viêm là ca sĩ Hoài Trung của ban hợp ca Thăng Long.

Người vợ sau của ông Phạm Đình Phụng có 3 người con: Trưởng nữ là Phạm Thị Quang Thái (ca sĩ Thái Hằng, vợ Phạm Duy). Con trai thứ là nhạc sĩ Phạm Đình Chương. Và cô con gái út Phạm Thị Băng Thanh (ca sĩ Thái Thanh).

Phạm Đình Chương theo học trường Bưởi đến trung học thì nghỉ học, gia nhập đoàn ca kịch lưu diễn ở nông thôn vào năm 1946.

Năm 1951, ông về Hà Nội lập ra ban hợp ca Thăng Long nổi tiếng.

Năm 1953, ông lập gia đình với ca sĩ Khánh Ngọc (sinh năm 1937, tên thật là Hàn Thị Lan Anh) rồi chuyển vào Sài Gòn sống.

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, ông định cư tại California, Hoa Kỳ.

Ông mất 22 tháng 8 năm 1991 tại California.

Sự nghiệp âm nhạc[sửa | sửa mã nguồn]

Phạm Đình Chương được nhiều người chỉ dẫn nhạc lý nhưng phần lớn vẫn là tự học. Trong những năm đầu kháng chiến, ông cùng các anh em Phạm Đình Viêm, Phạm Thị Quang Thái và Phạm Thị Băng Thanh gia nhập ban văn nghệ Quân đội ở Liên Khu IV.

Phần nhiều những tác phẩm của Phạm Đình Chương thường được xếp vào dòng tiền chiến bởi mang phong cách trữ tình lãng mạn. Hai sáng tác đầu tiên Ra đi khi trời vừa sángHò leo núi đều có không khí hào hùng, tươi trẻ.

Năm 1951, ông về thành. Với nghệ danh Hoài Bắc, ông cùng các anh em Hoài Trung, Thái Thanh, Thái Hằng lập ban hợp ca Thăng Long danh tiếng, du ca khắp các thành phố lớn của Nam Việt Nam lúc đó. Thời kỳ này, các sáng tác của ông thường mang âm hưởng của miền Bắc như nói lên tâm trạng hoài hương của mình: Khúc giao duyên, Được mùa, Tiếng dân chài... Thời gian sau, ông viết nhiều bản nhạc vui tươi hơn: Xóm đêm, Ly rượu mừng, Đón xuân...

Khi cuộc hôn nhân với ca sĩ Khánh Ngọc tan vỡ, ông bắt đầu sáng tác tình ca. Ông đem tâm trạng đau thương vào bốn ca khúc da diết, đau nhức, buốt giá tâm can: Đêm cuối cùng, Thuở ban đầu, Người đi qua đời tôi, Nửa hồn thương đau.[3]

Phạm Đình Chương cũng phổ nhạc từ thơ. Nhiều bản nhạc phổ thơ của ông đã trở thành những bài bất hủ, có một sức sống riêng như: Đôi mắt người Sơn Tây (thơ Quang Dũng), Mộng dưới hoa (thơ Đinh Hùng), Nửa hồn thương đau (thơ Thanh Tâm Tuyền), Đêm nhớ trăng Sài Gòn (thơ Du Tử Lê)... Phạm Đình Chương cũng đóng góp cho tân nhạc Việt Nam bài trường ca bất hủ Hội Trùng Dương nói về ba con sông đại diện cho ba miền: sông Hồng, sông Hươngsông Cửu Long.

Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Năm Tên bài hát Chú thích
1946 Ra đi khi trời vừa sáng Viết chung với Phạm Duy
1948 Thanh niên tiến lên
1949 Trăng rừng
Kiếp Cuội già
1950 Chiều buồn
Bài ca tuổi trẻ
Khúc giao duyên
1951 Sáng rừng
Mười thương
1952 Đợi chờ Viết chung với Nhật Bằng
Hò leo núi
Ly rượu mừng
1953 Đón xuân
Được mùa
Thuở ban đầu
1954 Hội Trùng Dương Trường ca gồm 3 bài Tiếng sông Hồng, Tiếng sông Hương, Tiếng sông Cửu Long.
Chia tay ngày hè
1956 Đất lành
Lá thư người chiến sĩ
Xuân tha hương
1957 Mộng dưới hoa Thơ Đinh Hùng
Mỗi độ xuân về
Tiếng dân chài
Sóng nước biếc
Xóm đêm
1958 Lá thư mùa xuân
1959 Đến trường
1960 Mắt buồn Thơ Lưu Trọng Lư, viết tặng Lệ Thu.
1961 Buồn đêm mưa Thơ Huy Cận
Màu kỷ niệm Thơ Nguyên Sa
Đêm cuối cùng
1963 Heo may tình cũ Thơ Cao Tiêu
1964 Anh đi chiến dịch
Định mệnh buồn
1966 Mưa Sài Gòn, mưa Hà Nội Thơ Hoàng Anh Tuấn
1967 Dạ tâm khúc Thơ Thanh Tâm Tuyền
1968 Bài ngợi ca tình yêu Thơ Thanh Tâm Tuyền
Đêm màu hồng Thơ Thanh Tâm Tuyền
1969 Đôi mắt người Sơn Tây Thơ Quang Dũng
Khi cuộc tình đã chết Thơ Du Tử Lê
Người đi qua đời tôi Thơ Trần Dạ Từ
1970 Nửa hồn thương đau Thơ Thanh Tâm Tuyền
1980 Bên trời phiêu lãng
Cho một thành phố mất tên Thơ Hoàng Ngọc Ẩn
Khi tôi chết hãy đem tôi ra biển Thơ Du Tử Lê
1981 Đêm, nhớ trăng Sài Gòn Thơ Du Tử Lê
Hạt bụi nào bay qua Thơ Thái Tú Hạp
Quê hương là người đó Thơ Du Tử Lê
1982 Ta ở trời Tây Thơ Kim Tuấn
? Trăng Mường Luông Bài hát Lào, Phạm Đình Chương ký âm và soạn lời ca.
Quật cường
Chiến thắng ca
Hùng ca dân tộc
Lạc hướng
Nhớ bạn tri âm

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Thành Long (6 tháng 9 năm 2019). “Phương Dung xúc động nhớ về nhạc sĩ 'Nửa hồn thương đau'. Thanh niên. Truy cập 26 tháng 9 năm 2021.
  2. ^ Hà Tùng Long (19 tháng 12 năm 2019). “Tiết lộ về người vợ hai đã "cứu" nhạc sĩ Phạm Đình Chương khỏi nỗi tuyệt vọng”. Dân Trí. Truy cập 8 tháng 10 năm 2021.
  3. ^ Đình Phùng (17 tháng 8 năm 2020). “Nhạc sĩ Phạm Đình Chương - Tuyệt tình ca từ mối tình bị phụ bạc”. Báo Pháp Luật. Truy cập 7 tháng 5 năm 2021.