Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej
中华人民共和国主席
ilustracja
Obecny Przewodniczący
Obecny Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej
Stanowisko
Państwo

 Chińska Republika Ludowa

Data utworzenia

1954

Pierwszy Przewodniczący

Mao Zedong

Obecny Przewodniczący

Xi Jinping

Obecny od

14 marca 2013

Siedziba

Zhongnanhai

Strona internetowa
Godło ChRL
Ten artykuł jest częścią serii
Ustrój i polityka Chińskiej Republiki Ludowej
Organy polityczne
Przewodniczący ChRL:
Xi Jinping
Wiceprzewodniczący ChRL:
Wang Qishan
Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych:
Stały Komitet OZPL
Przewodniczący Stałego Komitetu OZPL: Li Zhanshu
Rada Państwa:
Premier ChRL: Li Keqiang
Centralna Komisja Wojskowa
Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza
Najwyższy Sąd Ludowy
Przewodniczący: Zhou Qiang
Najwyższa Prokuratura Ludowa
Prokurator Generalny: Zhang Jun
Ludowa Polityczna Konferencja Konsultatywna Chin
System prawny
System prawny
Konstytucja
Podział administracyjny
Podział administracyjny
Partie polityczne
Komunistyczna Partia Chin
Chińskie partie demokratyczne

Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej[1] (chin. upr. 中华人民共和国主席, chin. trad. 中華人民共和國主席, pinyin Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó Zhǔxí) – oficjalna głowa państwa w Chińskiej Republice Ludowej. Konstytucja daje temu urzędowi jedynie funkcje ceremonialno-reprezentacyjne, a faktyczna władza nad państwem znajduje się w rękach sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Chin i przewodniczącego Centralnej Komisji Wojskowej. Od czasów Jiang Zemina te trzy stanowiska znajdują się w jednych rękach, co w przyczyniło się do podniesienia rangi funkcji przewodniczącego ChRL i jednocześnie wykroczenia jego kompetencji poza konstytucyjne ramy. Zastępcą przewodniczącego jest wiceprzewodniczący ChRL.

Zgodnie z art. 80 i 81 konstytucji Chińskiej Republiki Ludowej Przewodniczący nie jest autonomicznie działającym organem, a jedynie wykonawcą decyzji parlamentu. Do jego kompetencji należą ogłaszanie ustaw, powoływanie i odwoływanie premiera, ministrów oraz pozostałych członków Rady Państwa, wręczanie orderów i odznaczeń, prawo łaski, ogłaszanie stanów nadzwyczajnych i mobilizacji, mianowanie i odwoływanie pełnomocnych przedstawicieli ChRL za granicą, przyjmowanie listów uwierzytelniających od przedstawicieli państw obcych, dokonywanie ratyfikacji i wypowiadanie umów międzynarodowych.

Przewodniczący ChRL wybierany jest przez Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych na pięcioletnią kadencję. Od 2018 roku liczba możliwych reelekcji jest nieograniczona - wcześniej Przewodniczący ChRL mógł pełnić tę funkcję przez maksymalnie dwie kadencje[2]. Zgodnie z art. 79 chińskiej konstytucji na stanowisko to może wybrany być obywatel ChRL, który ukończył 45 lat oraz posiada bierne i czynne prawo wyborcze. Kandydatury na to stanowisko zgłasza prezydium OZPL, są one następnie poddawane konsultacjom w delegacjach deputowanych, w wyniku których wyłaniana jest ostateczna lista kandydatów przedstawiana na sesji parlamentu; głosowanie jest tajne. Kadencja poprzedniego przewodniczącego ChRL kończy się w chwili wyboru jego następcy. Przewodniczący jest konstytucyjnie odpowiedzialny politycznie przed parlamentem i może zostać przezeń odwołany.

Od roku 1949 funkcja głowy państwa Chińskiej Republiki Ludowej była przypisana następującym stanowiskom:

  • 1949–1954 – przewodniczący Centralnego Rządu Ludowego
  • 1954–1975 – przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej
  • 1975–1983 – przewodniczący Stałego Komitetu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych
  • od 1983 – przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej
Osoba Funkcja czas urzędowania

Mao Zedong
Przewodniczący Centralnego Rządu Ludowego 1 października 1949
– 27 września 1954

Mao Zedong
Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej 27 września 1954 –
27 kwietnia 1959

Liu Shaoqi
Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej 27 kwietnia 1959 –
31 października 1968

Dong Biwu i

Song Qingling
Wiceprzewodniczący pełniący obowiązki Przewodniczącego Chińskiej Republiki Ludowej 31 października 1968 –
24 lutego 1972

Dong Biwu
Pełniący obowiązki Przewodniczącego Chińskiej Republiki Ludowej 24 lutego 1972 –
17 stycznia 1975

Zhu De
Przewodniczący Stałego Komitetu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych 17 stycznia 1975 –
6 lipca 1976
vacat – kolegialna prezydencja[3] pełniący obowiązki Przewodniczącego Stałego Komitetu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych 6 lipca 1976 –
5 marca 1978

Ye Jianying
Przewodniczący Stałego Komitetu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych 5 marca 1978 –
18 czerwca 1983

Li Xiannian
Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej 18 czerwca 1983 –
8 kwietnia 1988

Yang Shangkun
Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej 8 kwietnia 1988 –
27 marca 1993

Jiang Zemin
Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej 27 marca 1993 –
15 marca 2003

Hu Jintao
Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej 15 marca 2003 –
14 marca 2013

Xi Jinping
Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej od 14 marca 2013

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Potocznie niepoprawnie zwany z angielska prezydentem, co nie oddaje oryginalnego znaczenia urzędu. Słowo prezydent to po chińsku Zongtong (chin. upr. 总统, chin. trad. 總統, pinyin zǒngtǒng).
  2. Chiny zmieniają konstytucję, Xi Jinping z szansą na dożywotnią prezydenturę. "Jest jak buldożer" [online], gazetapl, 12 marca 2018 [dostęp 2023-12-23] (pol.).
  3. Po śmierci marszałka Zhu De. Kolegialnie funkcję głowy państwa sprawowali wiceprzewodniczący:

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jan Rowiński, Wojciech Jakubiec: System konstytucyjny Chińskiej Republiki Ludowej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2006. ISBN 978-83-7059-766-5.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]