STEN (pistolenn-vindrailher)

STEN
	; ; Ur bistolenn-vindrailher Sten Mk. II
Kinnig
Bro	Rouantelezh-Unanet
Doare	Pistolenn-vindrailher damaotomatek/aotomatek
Mont en-dro	Tennata dre argil
Munisionoù	9 × 19 mm Parabellum
Produerien	RSAF Enfield; BSA; ROF Fazakerley; ROF Maltby; ROF Theale; Lines Brothers Ltd; Long Branch Arsenal (Kanada); Skouerennoù savet gant strolladoù rezistañs o-unan en Europa
Mare implij	1941–bloavezhioù 1960 (Rouantelezh-Unanet)
Pouez ha muzulioù
Mas (hep kartouchenn)	3,200 kg
Hirder	762 mm
Hirder ar c'hanol	196 mm
Perzhioù all
Hed-tenn pleustrek	100 m
Tizh mont e-maez ar boledoù	365 m/s
Endalc'h	Karger fiñv 32 gartouchenn
Adstummoù	Gwelet ar pennad
Lezenn
Rummad e Bro-C'hall	A

Ar STEN zo ur bistolenn-vindrailher saoz kambret e 9 mm Parabellum hag implijet e-leizh gant armeoù Breizh-Veur hag ar C'hommonwealth e-pad an Eil Brezel-bed ha Brezel Korea. Un arm simpl ha marc'hadmat e oa, azasaet ouzh ezhommoù meur ur brezel-bed. Ouzhpenn d'an armeoù e voe roet ar Sten da strolladoù rezistañs en Europa a-bezh.

Istor ha deskrivadur

E-pad emgann Bro-C'hall (1940) e voe gwelet gant ar Saozon pegen efedus e oa an MP40 alaman. Arme Breizh-Veur a gollas ur 100.000 arm-skoaz bennak goude emgann Dukark. Pistolennoù-mindrailher Thompson a voe prenet digant ar Stadoù-Unanet, met ne oant ket niverus a-walc'h, hag hir e oa o fourveziañ abalamour d'an tagadennoù listri-spluj ar Kriegsmarine war ar bigi a dreuze ar meurvor Atlanatel. Divizet e voe sevel war ar prim pistolennoù-mindrailher aes da broduiñ a-yoc'h er Rouantelezh-Unanet^[1].

Er goañv 1940, dindan 36 devezh hepken, ur skipailh renet gant ar major Reginald V. Shepherd hag Harold J. Turpin a lakaas sevel ur pimpatrom en un atalier er Middlesex, anvet T40/1 pe Turpin 40. Goude un nebeud kemmoù e voe anvet STEN, un akronim : ST evit anvioù-familh ijinerien an arm hag EN evit uzin-armoù RSAF Enfield. Un arm simpl e oa, e metal penn-da-benn, dezhañ ur sistem tennata dre argil. Kambret e oa evit an 9 mm Parabellum, ur munision a oa aes da gavout en Europa d'ar poent-se, hag a veze implijet gant nerzhioù an Trede Reich ivez : kement-mañ a aotree implij stokoù seziset digant an enebourien. 100.000 skouerenn eus ar stumm kentañ (Mk. 1) a oa bet produet e kreiz 1941 dija, a-raok e vije simplaet an arm c'hoazh ha produet stummoù all^[1]. 2₤ e oa koust-produiñ ar STEN da vare ar brezel, kalz izeloc'h evit 14₤ al Lanchester da skouer.

E-touez he sioù nes e oa he c'harger 32 gartouchenn war ur golonenn a galite izel, hag he zech da dennañ hec'h-unan ma veze skoet kreñv enni^[2].

Stummoù

Mark I (1941, 100.000 skouerenn produet).
Mark II (2.000.000 skouerenn produet e 1941-1942) : stumm produetañ. Homañ a voe roet kalzig d'an emsavadegoù rezistañs en Europa aloubet, reoù Breizh en o zouez. Tri lamm a c'halled montañ warni : unan "skeledenn" savet diwar un duellenn, unan e stumm un T, hag unan all dezhañ un dornikell-pistolenn^[3].
Mark III (876.886 skouerenn produet e 1943-1944) : stumm simplaet c'hoazh savet diwar tol koaget ha soudet^[3].
Mark IV : stumm arnodel evit an harzlammerien, ha ne voe ket produet da vat james^[4].
Mark V (400.000 skouerenn produet adalek 1944^[3]) : stumm savet e 1944 evit ober eus ar STEN un arm dezhañ perzhioù tostoc'h ouzh armoù hininennel keroc'h all. Ouzhpennet e voe neuze ul lamm e koad hag un dornikell-pistolenn dezhañ^[5]. Sistem bukañ ar fuzuilhoù Lee-Enfield N°4 Mk. 1 a oa savet warni^[3]. Implijet e voe gant an arme betek ar bloavezhioù 1950 ha donedigezh ar pistolennoù-mindrailher Sterling^[4].
adstummoù gant reduerioù-son (Mark II(S), Mark VI).
adstummoù produet gant broioù all goude an Eil Brezel-bed, evel an M38 e Sina, pe kopiennoù artizanel gant strolladoù emsaverien.

Micherourez ganti ur STEN, e uzin Small Arms Plant Long Branch (Kanada), miz Mae 1942
Soudarded saoz an Durham Light Infantry e-kichen Bayeux (Normandi), 11 a viz Even 1944
Ur STEN artizanel savet gant rebelled e Indonezia (1947)

Levrlennadur

(en) FINDLAY David S., Firearm Anatomy - Book II The STEN Submachine Gun, 2014, 243 p., ISBN 978-1495975806
(en) HENROTIN Gérard, The English Sten Submachine Gun Explained, HL Publishing, 2008
(en) THOMPSON Leroy, The Sten Gun, Osprey Publishing, 2012, 80 p., ISBN 978-1849087599

Daveennoù

↑ ^1,0 ha^1,1 (en) Sten MK I, Historical Firearms (lennet d'an 01/06/2025)
↑ (fr) McNAB Chris, Armes à feu Encyclopédie visuelle, L'Imprévu, 2022, p. 218
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ha^3,3 (fr) LE SANT Tanguy, Les armes du 6 juin 1944 et de la bataille de Normandie, Gazette des Armes n° 575, miz Even 2024, p. 33
↑ ^4,0 ha^4,1 (en) POPENKER Maxim, STEN submachine gun / machine carbine, Modern Firearms (lennet d'an 30/05/2025)
↑ (fr) McNAB Chris, Armes à feu Encyclopédie visuelle, L'Imprévu, 2022, p. 221

Stag eo ar bajenn-mañ ouzh Porched an Armoù-tan

[:0-1] 1,0 ha^1,1 (en) Sten MK I, Historical Firearms (lennet d'an 01/06/2025)

[2] (fr) McNAB Chris, Armes à feu Encyclopédie visuelle, L'Imprévu, 2022, p. 218

[:1-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ha^3,3 (fr) LE SANT Tanguy, Les armes du 6 juin 1944 et de la bataille de Normandie, Gazette des Armes n° 575, miz Even 2024, p. 33

[:2-4] 4,0 ha^4,1 (en) POPENKER Maxim, STEN submachine gun / machine carbine, Modern Firearms (lennet d'an 30/05/2025)

[5] (fr) McNAB Chris, Armes à feu Encyclopédie visuelle, L'Imprévu, 2022, p. 221

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]