Toruń
| Toruń | |||
| by | |||
 Gamlebyen i Toruń frå venstresida av Wisła.
Foto: René Klein | |||
|
|||
| Motto: Durabo – «Eg vil vare ved» | |||
| Land |  Polen
| ||
|---|---|---|---|
| Fylke | Kujaviskpommerske | ||
| Høgd | 30 m | ||
| Areal | 115,75 km² | ||
| Folketal | 198 273 (31. mars 2021)[1] | ||
| Grunnlagd | 1200-talet | ||
| • Byrettar | 1233 | ||
| Postnummer | 87-100 til 87-120 | ||
| Retningsnummer | +48 56 | ||
| Bilnummer | CT | ||
 Toruń 53°01′00″N 18°37′00″E / 53.016666666667°N 18.616666666667°E | |||
| Wikimedia Commons: Toruń | |||
Toruń[a] er ein by nord i Polen ved elva Wisła. Han har om lag 200 000 innbyggjarar og er den nest største byen i Kujaviskpommerske voivodskap, etter Bydgoszcz. Nicolaus Copernicus vart fødd i den gamle mellomalderbyen Toruń, som er skrive inn på verdsarvlista til UNESCO sidan 1997.
Tidlegare var byen hovudstad i Toruń voivodskap (1975–1998) og Pommerske voivodskap (1921–1945). Sidan 1999 har Toruń vore sete for det sjølvstyrte Kujaviskpommerske voivodskapet, ein tittel han deler med Bydgoszcz. Desse byane og dei omliggande kommunane dannar eit storbyområde.
Historie
[endre | endre wikiteksten]
Toruń (Thorn) vart grunnlagd av Den tyske riddarordenen på 1230-talet. Enkelte meiner at byen vart kalla opp etter krossfararbyen Toron i Kongedømet Jerusalem, medan andre peikar tilbake på den vesle landsbyen Toruń eller Toroń som var her før dei tyske riddarane kom her. Frå 1466 vart byen ein del av Kongedømet Polen, men under delingane av Polen 1793 vart han underlagd Kongedømet Preussen. Byen var eit medlem av Hansaen. I Napoleonstida vart byen lagt under Hertugdømet Warszawa, men frå 1814 kom han igjen innunder Preussen. Han vart ein del av Preussen og seinare ein del av Det tyske keisardømet fram til slutten av den første verdskrigen, då han vart overført til den nyoppretta polske republikken. Under den andre verdskrigen vart Thorn igjen innlemma i Tyskland, men etter slutten av krigen vart han ein del av Folkerepublikken Polen.
Kjende personar frå Toruń
[endre | endre wikiteksten]- Nikolaus Kopernikus, astronom
- Joachim Oppenheim, forfattar og rabbinar
- Bodo Tümmler, tysk tidlegare friidrettsutøvar
Merknader
[endre | endre wikiteksten]Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 https://bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/040410663011-0982724?var-id=1639616&format=jsonapi; vitjingsdato: 4. oktober 2022; filformat: JSON.
- Denne artikkelen bygger på «Toruń» frå Wikipedia på engelsk, og «Toruń» frå Wikipedia på bokmål den 15. juni 2008.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Toruń
Reiseguide for Toruń frå Wikivoyage