Vorkuta
| Vorkuta | |||
| Воркута | |||
| by | |||
.jpg?lang=nn) | |||
|
|||
| Land |  Russland
| ||
|---|---|---|---|
| Føderasjonssubjekt | Republikken Komi | ||
| Høgd | 180 m | ||
| Areal | 29,8 km² | ||
| Folketal | 55 702 (1. januar 2025) | ||
| Grunnlagd | 1931 | ||
| • Bystatus | 1943 | ||
| Postnummer | 1699xx | ||
| Retningsnummer | (+7)82151 | ||
 Vorkuta 67°30′00″N 64°02′00″E / 67.5°N 64.033333333333°E | |||
| Wikimedia Commons: Vorkuta | |||
_(1971).png?lang=nn)
Vorkuta (russisk Воркута́; komi Вӧркута, nenetsisk Варкута) er ein kolgruveby i republikken Komi i Russland med om lag 55 000 innbyggjarar. Han ligg like nord for polarsirkelen i kolbekkenet til Petsjora.
Byen har opphav i ein av die mest frykta arbeidsleirane i Gulag, grunnlagd i 1931. Det var i Vorkuta (i 1937) at stalinistregimet på 1930-talet fullførte den fysiske likvideringa av den trotskistiske venstreopposisjonen.
I 1941 vart byen og arbeidsleirsystemet rundt han knytt til resten av landet via ein fangebygt jernbane frå Konosja og Kotlas til leirane ved Inta. Vorkuta fekk bystatus 26. november 1943. Byen var det største senteret for Gulag-leirar i europeisk Russland og var administrativt senter for eit stort tal mindre leirar og underleirar, av dei Kotlas, Petsjora og Izjma (dagens Sosnogorsk). I 1953 var byen åstad for eit større opprør hos fangane i leirane, det såkalla Vorkutaopprøret. Som ved andre fangeleiropprør (som Kengiropprøret) vart det blodig slått ned av Den raude armeen og NKVD. Seinare, på 1950-talet, vart mange av Gulagleirane lagt ned. Det er derimot rapportert at enkelte leirar i Vorkutaområdet var i drift heilt inn på 1980-talet.
Etter tusenårsskiftet har mange av gruvene rundt byen vorte stengde på grunn av høge driftskostnadar. På slutten av 1980-talet og inn på 1990-talet var det streikar og aksjonar frå gruvearbeidarar som ikkje hadde fått løn på over eit år.[1]
Under den kalde krigen låg ein viktig base for strategiske bombefly like ved byen.[2]
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Denne artikkelen bygger på «Vorkuta» frå Wikipedia på bokmål, den 8. januar 2009.
- Wikipedia på bokmål oppgav desse kjeldene:
