Agidel'

Agidel'
Агидель (ven.)
Ағиҙел (bašk.)

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2021)	14,219 ristitud
Pind	66,5 km²
Pämez'	Fanis Gil'vanov (kül'mku 2016—)
Telefonkod	+7−34 731-xx-xxx
Avtokod	02, 102
Aigvö	UTC+5 (MSK+2)

Agidel' (ven.: Агиде́ль, bašk.: Ағиҙел, tot.: Агыйдел) om Venäman lidn da lidnümbrik Baškortostanan Tazovaldkundan lodehes.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud žiloks sauvomha Baškiran atomelektrostancijad vl 1980, nimitihe Agidelikš jogen baškiran nimitusen mödhe (ühtejitte lidnan nimenke), se korreliruib totaran kelen ak idel-sanoidenke «vauged Volg». Vn 1990 sügüz'kul azotadihe sauvomišt kundusen protestoiden lainhen tagut. Vl 1991 žilo sai lidnan statusad. Vl 1998 Baškortostanan Nevondkund heiti sauvondan kel'dod, no eile valdkundan planoiš jätkata sauvomišt vhesai 2035. «Rosatom:an» radnikad holitadas AES:an sauvusid tähäsai. Vl 2021 tazovaldkundan šingotesen korporacii tariči sauda terasen valamižtegint stancijan sijas.

Agidel' šingotase savičun tegimel i «Bašspirt»-kompanijan tehmižel.

Geografijan andmused

Lidnümbrikon sijaduz tazovaldkundas vn 2020 kartal

Lidn sijadase Vaugedjogen (Agidel'-jogen) oiktal randal koumekümnes kilometras sen ühthejoksmusespäi Kamanke, 80 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Matkad Ufahasai om 180 km suvipäivnouzmha orhal vai 220 km avtotedme. Lähembaine lidn om Neftekamsk 30 km pohjoižpäivnouzmha orhal vai 37 km avtotedme.

Tobmuz

Agidel' om lidnümbrikon üks'jäižeks eländpunktaks. Krasnokaman rajon ümbärdab lidnan territorijad. Lidnümbrik röunatab Tatarstananke suvipäivlaskmas.

Lidnümbrikon tobmuden pämez' om sen nevondkundan ezimez'.

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 16 370 ristitud, vn 2021 — 14 219 ristitud. Kaik 15 281 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 18,7..20 tuh. eläjid vll 1996−2009 (20 tuh. rist. vl 1998).

Rahvahad (enamba 1 % vl 2010, ozutadud rahvahudenke): totarlaižed — 53,6 %, baškiralaižed — 22,2 %, venälaižed — 16,2 %, marilaižed — 4,3 %, udmurtalaižed — 1,5 %, toižed rahvahad — 2,2 %.

Rahvahad (enamba 0,4 % vl 2021): totarlaižed — 45,7 %, baškiralaižed — 27,6 %, venälaižed — 19,7 %, marilaižed — 3,5 %, udmurtalaižed — 1,0 %, čuvašalaižed — 0,5 %, toižed rahvahad — 1,2 %, rahvahuden ozutandata — 0,8 %. Kodikeliden järgenduz läz ühtejitte rahvahuziden järgendusenke.

Islaman «Nur»-mečet' om avaitud vl 2003. Ortodoksižen hristanuskondan ph. Spiridon Trimifuntalaižen jumalanpert' om väges vspäi 1999.

Lapsiden opendusen aluzkundad oma päivkodid, kaks' keskškolad (nomer 1 i 2), gimnazii, čomamahtoiden škol, lapsiden da norišton sportškol Radik Urazbahtinan nimed. Ufan poltusiž-energetižen kolledžan filial om lidnan professionaližen opendusen aluzkundaks.

Galerei

• 
  Šteheroiden pert' (2023. voz' vai sen aigemba)
• 
  Tazovaldkundan 10. «Volni Agideli»-festival' (2019, Adigelin aldod)
• 
  Baškiran AES:an jättud kesketi sauvomine vl 2012
• 
  Edeline lidnanznam (oli vspäi 1995)
• 
  Irdan kaks'kel'ne znam (2005)

Irdkosketused

• Lidnümbrikon tobmuden aluzkundoiden oficialine sait (agidel.bashkortostan.ru). (ven.)