Amazonit
 Amazonit z Pikes Peak, hrabstwo El Paso, Kolorado, Stany Zjednoczone (5,5 × 3,1 x 2,5 cm) | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Inne nazwy |
kamień amazoński |
|---|---|
| Skład chemiczny |
K[AlSi3O8] (glinokrzemian potasu)[1] |
| Twardość w skali Mohsa | |
| Przełam | |
| Łupliwość |
doskonała dwukierunkowa[1] |
| Pokrój kryształu |
tabliczkowy, słupkowy[1] |
| Układ krystalograficzny | |
| Właściwości mechaniczne | |
| Gęstość |
2,56–2,58 g/cm³[1] |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
zielona lub niebieskawozielona[1] |
| Rysa |
biała[1] |
| Połysk |
szklisty, perłowy[1] |
| Współczynnik załamania |
1,522–1,530 (dwuosiowy)[2] |
| Inne |
dwójłomność: 0,008–0,010[2] pleochroizm: słaby[2] |
Amazonit (synonim: kamień amazoński) – minerał z gromady krzemianów. Minerał, jest zieloną lub niebieskozieloną odmianą skalenia zwanego mikroklinem[3][1]; kamień półszlachetny. Należy do grupy minerałów rzadkich[1].
Choć nazwa jego pochodzi od rzeki Amazonki, w prawdziwej Amazonii ten minerał nie występuje lub papug z rodzaju Amazona, gdzie zielona barwa przypomina kolor ich skrzydeł. Pierwotnie tą nazwą określano zielone jadeity[1].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Właściwości
[edytuj | edytuj kod]Krystalizuje w układzie trójskośnym. Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju słupkowym i tabliczkowym. Często tworzy zbliźniaczenia i gruboziarniste agregaty. Najpiękniejsze kryształy występują w szczotkach. Jest kruchy, przeświecający lub nieprzezroczysty. Posiada szklisty, bądź perłowy połysk[1]. Jego charakterystyczną cechą jest barwa – zielonkawa (wywołana niewielką domieszką ołowiu, do 1,2% tlenku ołowiu II[4]) z przerastającymi go nieregularnymi (kropelkowymi lub żyłkowymi) wrostkami białego albitu[1].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Występuje w kwaśnych, głębinowych skałach magmowych, najczęściej w pegmatytach, granitach. Skalenie występują w skałach magmowych (są minerałami, na których opiera się klasyfikacja skał magmowych)[1]. Towarzyszy mu najczęściej kwarc dymny, albit, clevelandyt, kwarc, mikroklin oraz szerl i fluoryt.
Miejsca występowania:
- Na świecie: USA – Kolorado, Wirginia, Dakota, Pensylwania[4] (kryształy osiągają wielkość do 45 cm), Brazylia[4], Indie, Kenia[4], Madagaskar[4], Norwegia, Namibia[4], Kanada, Rosja – Ural (kryształy przekraczają wielkość 1 metra), Płw. Kolski[4][1].
- W Polsce: występuje w druzach pegmatytowych[5] granitów strzegomskich i strzelińskich (kryształy mają wielkość kilku centymetrów)[1].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- kamień poszukiwany przez kolekcjonerów,
- kamień jubilerski i ozdobny. Przezroczyste i pięknie zabarwione odmiany używane są w jubilerstwie jako kamienie jubilerskie i ozdobne. Amazonit zazwyczaj jest szlifowany w postaci kaboszonów. Może być mylony z turkusem i niektórymi jadeitami,
- Skaleń jest eksploatowany dla przemysłu ceramicznego (porcelana, glazury, izolatory).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Jerzy Żaba, Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów, Wydawnictwa Videograf SA, 2024, s. 27-28, ISBN 978-83-8293-231-7.
- ↑ a b c d e f g Amazonite [online], Gemdat [dostęp 2025-05-01].
- ↑ Amazonit, [w:] Zbigniew Bania, Małgorzata Jędryczko, Sztuka świata. T. 17, Słownik terminów : A -K, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 25, ISBN 978-83-213-4726-4, OCLC 829853214.
- ↑ a b c d e f g Amazonite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2025-05-01] (ang.).
- ↑ amazonit, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-05-01].