Kontentke ótiw

ChromeOS

Wikipedia — erkin enciklopediya

ChromeOS, geyde chromeOS dep jazıladı hám burınǵı ataması Chrome OS dep atalǵan, Google tárepinen islep shıǵılǵan hám proektlestirilgen operaciyalıq sistema bolıp tabıladı.[1] Ol ashıq kodlı ChromiumOS operaciyalıq sistemasınan alınǵan hám tiykarǵı paydalanıwshı interfeysi sıpatında Google Chrome veb-brauzerin qollanadı.

Google bul joybar haqqında 2009-jıldıń iyul ayında járiyaladı, dáslep onı qosımshalar hám paydalanıwshı maǵlıwmatları bultta saqlanatuǵın operaciyalıq sistema sıpatında táriyiplegen. ChromeOS tiykarınan veb-qosımshalardı iske túsiriw ushın qollanıldı.[2]

ChromeOS progressiv veb-qosımshalardı, Google Play-den Android qosımshaların hám Linux qosımshaların qollaydı.[3][4]

Tariyxı

2006-jılı Google xızmetkeri Djeff Nelson dáslep «Google OS» kod ataması menen belgili bolǵan hám tezlikke baǵdarlanǵan Linux distribuciyası sıpatında ChromeOS bolatuǵın koncepciyanı jarattı. Google OS-tıń dáslepki versiyaları Firefoxtı qollanǵan, sebebi Chrome ele shıǵarılmaǵan edi, biraq 2007-jılda Google ishinde tarqalǵan ishki beta-testler sebepli ol Chrome-ǵa ótti.[5] 

Marketing talapların anıqlaw ushın, baǵdarlamashılar Google xızmetkerleri tárepinen qollanılatuǵın 200 kompyuterdiń qollanıw úlgilerin baqlaw sıyaqlı rásmiy emes ólshemlerge súyendi. Baǵdarlamashılar sonday-aq ózleriniń qollanıw úlgilerin de esapqa aldı.[6]

Google óz apparatlıq támiynat sheriklerinen «ónimlilik hám isenimlilik sebeplerine»[7] baylanıslı qattı deneli disklerdi qollanıwdı talap etti, sonıń menen birge qosımshalarǵa hám kópshilik paydalanıwshı maǵlıwmatlarına alıstaǵı serverlerden kirip atırǵan operaciyalıq sistemanıń tómenirek sıyımlılıq talapların da esapqa aldı. 2009-jıldıń noyabr ayında ChromeOS boyınsha injenerlik direktorı Metyu Papakipos ChromeOS tek qattı jaǵdaylı saqlaw qurılmaların qollaytuǵının (yaǵnıy, mexanikalıq qattı disklerdi emes) járiyaladı hám ChromeOS-tiń Windows 7-ge salıstırǵanda alpıstan bir bólegindey disk ornın talap etetuǵının atap ótti.[8] On jıldan keyin, 2019-jılı, Google tárepinen usınılǵan ChromeOS tiklew kóshirmeleri ele de tek 1-3 GB kóleminde edi.[9]

2009-jıldıń 19-noyabrinde Google ChromeOStıń derek kodın ChromiumOS joybarı sıpatında járiyaladı.[10] 2009-jıldıń 19-noyabrindegi press-konferenciyada – sol waqıtta Googledıń Chromedı baqlap turǵan vice-prezidenti – Sundar Pichai operaciyalıq sistemanıń dáslepki versiyasın kórsetti. Ol Chrome brauzeriniń jumıs stolına júdá uqsas bolǵan jumıs stolın kórsetti hám ádewir brauzer jıynalmalı betlerinen tısqarı, az orın alatuǵın hám ańsat kiriw ushın paketlewge bolatuǵın qosımsha betleri de bar edi. Konferenciyada operaciyalıq sistema jeti sekundta júklendi, bul waqıttı Google azaytıw ushın jumıs isleytuǵının ayttı.[11][12][13] Bunnan tısqarı, Canonical Ltd kompaniyasınıń OEM xızmetleri boyınsha vice-prezidenti Kris Kenon, Canonical múmkin bolǵan jerde bar bolǵan ashıq kodlı komponentler hám qurallarǵa súyenip, joybarǵa injenerlik resurslar qosıw ushın kelisim boyınsha jumıs islep atırǵanın járiyaladı.[14]

Canonical joybar boyınsha dáslepki injenerlik sherik boldı hám dáslep ChromiumOS tek ǵana Ubuntu sistemasında dúzildi. 2010-jıldıń fevral ayında ChromiumOS islep shıǵıw toparı Gentoo Linux'qa ótti, sebebi Gentoo-nıń paket basqarıw sisteması Portage iykemlirek edi.[15] ChromiumOS dúziw ortalıǵı endi heshqanday arnawlı distribuciya menen sheklenbegen, biraq ornatıw hám tez baslaw boyınsha qollanbalar Debian-nıń (hám solay etip Ubuntu-nıń da) apt sintaksisin qollanbaqta.

Dáslepki Chromebook-lar (2010)

2010-jılı Google pilotlıq baǵdarlama sheńberinde brendsiz Cr-48 Chromebooktı shıǵardı.[16][17] ChromeOS ornatılǵan usaqlap satıwdaǵı apparatlıq támiynattıń shıǵarılıw sánesi 2010-jıldıń aqırınan[25] kelesi jılǵa qaldırıldı.

2011-jıl 11-mayda Google I/O konferenciyasında Google Acer hám Samsung kompaniyalarınıń eki Chromebook-ın járiyaladı.[18][19] Samsung modeli 2011-jıl 15-iyunde, al Acer modeli iyul ayınıń ortasında satıwǵa shıqtı.[20][21] I2011-jıldıń avgust ayında Netflix óziniń aǵımlı xızmeti arqalı ChromeOS-ke rásmiy qollap-quwatlaytuǵının járiyaladı, bul Chromebook-larǵa Netflix arqalı filmler hám teleshowlardı kóriw imkaniyatın berdi. Sol waqıtta basqa qurılmalar Netflixten videolardı kóriw ushın Microsoft Silverlighttı paydalanıwı kerek edi.[22] Sol aydıń aqırında Citrix ChromeOS ushın klient qosımshasın shıǵardı, bul Chromebooklarǵa Windows qosımshaları hám jumıs stollarına alıstan kiriw imkaniyatın berdi.[23] 2011-jıldıń sentyabr ayında Google menen kelisim dúzgenin járiyalaǵannan soń, Dublin qalalıq universiteti Evropadaǵı studentlerine Chromebooklardı támiyinlegen birinshi bilimlendiriw mákemesi boldı.[24]

Keńeyiw (2012)

Ashıq Samsung Chromebook

2012-jılǵa kelip, Chromebooklarǵa bolǵan talap óse basladı, hám Google Samsung tárepinen jobalanǵan hám óndirilgen jańa qurılmalar qatarın járiyaladı. Usılayınsha, olar sonday-aq birinshi Chromebox - Samsung Series 3-ti shıǵardı, bul ChromeOS-tiń stol kompyuterleri dúnyasına kiriwi edi.[25] Olar aldıńǵı qurılmalar qatarına qaraǵanda tezirek bolsa da, sol dáwirdegi basqa stol hám noutbuk kompyuterlerine salıstırǵanda ele de hálsiz edi, Netbuk bazarına jaqınıraq edi. Bir neshe aydan soń, oktyabr ayında, Samsung hám Google ádewir tómen bahada jańa Chromebooktı shıǵardı (aldıńǵı Series 5 Chromebooklardıń 450 dollarına salıstırǵanda 250 dollar).[26] Bul Samsungtıń Exynos seriyasınan ARM processorın paydalanǵan birinshi Chromebook edi. Bahanı tómenletiw ushın Google hám Samsung qurılmanıń yadı hám ekran ajıratımlılıǵın da azayttı. Biraq, ARM processorın paydalanıwdıń artıqmashlıǵı sonnan ibarat edi, Chromebookqa samallatqısh kerek emes edi. Acer tez arada C7 Chromebook penen izinen bardı, bahası jáne de tómen (199 dollar) edi, biraq Intel Celeron processorı bar edi.[27] Acer C7-niń bahasın tómenletiwdiń bir belgili usılı qattı disktiń ornına noutbuk qattı diskin paydalanıw boldı.

2012-jıldıń aprel ayında Google operaciyalıq sistema iske túskennen berli ChromeOS paydalanıwshı interfeysine birinshi ret ózgeris kirgizip, «Aura» dep atalatuǵın apparatlıq támiynat tárepinen tezletilgen ayna basqarıwshısın hám ádettegi wazıypalar panelin engizdi. Bul qosımshalar operaciyalıq sistemanıń dáslepki - bir brauzer hám qosımsha betler koncepciyasınan sheginiwdi bildirdi hám ChromeOS-ke ádettegirek stol operaciyalıq sistemasınıń kórinisi hám sezimin berdi. «Bir jaǵınan, bul Google-dıń bul jerde jeńilgenin moyınlaǵanına uqsaydı», - dep jazdı Frederic Lardinois TechCrunchta. Ol Googledıń ápiwayılıqtıń dáslepki nusqasın kóbirek funkcionallıq ushın almastırǵanın pikir etti. «Biraq bul zárúr jaman nárse emes hám jańa paydalanıwshılar onı álbette tanıs tájiriybe dep tabatuǵını sebepli, ChromeOStiń kópshilik tárepinen qabıl etiliwine járdem beriwi múmkin.»[28] Lenovo hám HP 2013-jıldıń basında Samsung hám Acerdiń izinen óz modelleri menen Chromebooklardı óndiriwge kiristi.[29] Lenovo ayrıqsha túrde óziniń Chromebook-ın oqıwshılarǵa baǵdarladı, óziniń baspasóz relizin «Lenovo mektepler ushın bekkem ThinkPad Chromebooktı tanıstıradı» degen sózler menen basladı.[30][31]

Google Google Drive-tı shıǵarǵanda, olar sonday-aq 2012-jıldıń iyul ayında shıǵarılǵan ChromeOS 20-nusqasına Drive integraciyasın qostı.[32] ChromeOS 2010-jıldan baslap Adobe Flash-tı qollap-quwatlaǵan bolsa da,[33] 2012-jıldıń aqırına kelip ol tolıǵı menen izolyaciyalanǵan edi, bul Flashtaǵı máselelerdiń ChromeOS-tiń basqa bólimlerine tásir etiwiniń aldın aldı.[34] Bul Chrome-nıń barlıq versiyalarına, sonıń ishinde ChromeOS-ke de tásir etti.

Chromebook Pixel (2013)

Chromebook Pixel (Wi-Fi) ashıq

2013-jılǵa shekem Google hesh qashan óziniń ChromeOS qurılmasın islep shıǵarmaǵan edi. Onıń ornına, ChromeOS qurılmaları Android telefonlarınıń Nexus seriyasına kóbirek uqsas edi, hár bir ChromeOS qurılması úshinshi tárep óndiriwshiler tárepinen joybarlanıp, islep shıǵarılıp hám bazarǵa shıǵarıldı, biraq Google programmalıq támiynattı basqardı. Degen menen, 2013-jıldıń fevral ayında Google Chromebook Pixel-di shıǵarǵanda bul ózgerdi.[43] Chromebook Pixel aldıńǵı qurılmalardan pútkilley ózgeshe edi. Ol tek Google brendine iye bolıp qoymastan, sonday-aq Intel Core i5 processorı, joqarı ajıratımlılıqtaǵı (2,560 × 1,700) sensorlı displeyge iye edi hám biznes noutbukları menen básekilese alatuǵın bahada keldi.[35]

2013-jıldan házirgi kúnge shekem

2013-jıldıń aqırına kelip, analitikler ChromeOS-tiń keleshegi haqqında bir pikirge kele almadı. 2009-jıldan baslap ChromeOS-tiń joq bolıp ketiwin boljaǵan maqalalar bolsa da,[36][37][38][39][40] ChromeOS qurılmalarınıń satılıwı jıldan-jılǵa ádewir ósiwdi dawam etti. 2014-jıldıń ortasında Time jurnalı «Kimniń esaplawına baylanıslı, Chromebooklar ya úlken tabıs, ya pútkilley áhmiyetsiz» degen atamadaǵı maqalanı járiyaladı, onda pikirlerdegi ayırmashılıqlar detallı bayan etilgen.[41] Bul belgisizlik Intel kompaniyasınıń Intel processorına tiykarlanǵan Chromebooklar, Chromeboxlar hám LG kompaniyasınıń Chromebase dep atalatuǵın hámmesi bir qurılmada usınısın járiyalawı menen jáne de kúsheydi.[42]

Windows XPdiń qollanıwdan shıǵıwı arqalı payda bolǵan múmkinshilikten paydalanıp, Google 2014-jıldıń basında ádewir jeńillikler usınıp, Chromebooklardı bizneske satıwǵa kúshli háreket etti.[43]

2020-jıl ushın ChromeOS qurılmaları dúnya júzi boyınsha Apple Maclerden kóbirek satıldı.[44][45][46]

2021-jıldıń iyul ayınan baslap, ChromeOS-tiń engizilgen kontrolleri Google tárepinen qollap-quwatlanatuǵın Zephyr-diń tarmaǵına, yaǵnıy haqıyqıy waqıt operaciyalıq sistemasına tiykarlanıp ózgertildi.[47]

Pwnium jarısı

2014-jıldıń mart ayında Google kompyuter qáwipsizligi ekspertlerine arnalǵan «Pwnium» dep atalatuǵın xakerlik jarısın ótkerdi. Pwn2Own jarısına uqsas, olar dúnya júzindegi xakerlerdi ChromeOS-tegi hálsizliklerdi tabıwǵa mirát etti, hám hújimler ushın sıylıqlar usındı. Sol jerde eki hálsizlik kórsetildi, al úshinshisi sol jılǵı Pwn2Own jarısında kórsetildi. Google bul máselelerdi bir hápte ishinde dúzetti.[48]

Material Design hám Chrome ushın qosımsha ortalıǵı

Google Native Client 2010-jıldan berli ChromeOS-te bar bolsa da,[49] dáslep az ǵana Native Client qosımshaları bar edi hám ChromeOS qosımshalarınıń kópshiligi ele de veb-qosımshalar edi. Biraq, 2014-jıldıń iyun ayında Google kompaniyası Google I/O konferenciyasında ChromeOS-tiń Android telefonları menen bildiriwlerdi bólisiw ushın sinxronlasatuǵının hám Android qosımshaların tikkeley Google Play-den ornatıp islete baslaytuǵının járiyaladı.[50] Bul, Chromebooklardıń keńeyip baratırǵan tańlawı menen birge,[51] keleshektegi ChromeOS rawajlanıwı ushın tiykar saldı.

Sol waqıtta, Google óz ónimleri ushın sol waqıttaǵı jańa Material Design dizayn tiline qaray ótip atır edi, onı óziniń veb-ónimlerine de, Android Lollipopqa da alıp keletuǵın edi.[52] ChromeOS-ke kelgen Material Design elementleriniń birinshi bolıp jańa standart fon súwreti boldı.[53] Google-dıń ChromeOS ushın Material Design eksperimentleri Chrome 117 turaqlı versiyasına qosıldı.[54]

Ózgeshelikler

Kishi hám orta biznes hám kárxana ushın funkcionallıq

Chrome Enterprise

2017-jılı iske qosılǵan Chrome Enterprise biznes ushın arnalǵan ChromeOS, Chrome brauzeri, Chrome qurılmaları hám olardıń basqarıw múmkinshiliklerin óz ishine aladı. Biznesler standart ChromeOS ózgesheliklerine kire aladı hám Chrome Enterprise jańalawı arqalı biznes ushın qosımsha ózgesheliklerdi asha aladı.[55][56] Standart ózgesheliklerge qurılmalar arasında bet belgiler hám brauzer keńeytpelerin sinxronlaw, bult yamasa jergilikli basıp shıǵarıw, kóp qatlamlı qáwipsizlik, alıstan basqarıw hám avtomatlı jańalawlar kiredi.[57] Qosımsha ózgesheliklerge Active Directory integraciyası, birlesken aqırǵı noqat basqarıwı, joqarı dárejeli qáwipsizlik qorǵawı, qurılma siyasatlarına hám Google Admin konsoline kiriw, qonaq kiriwi, kiosk rejimi, hám Google Play-de basqarılatuǵın úshinshi tárep qosımshaların aq dizimge qosıw yamasa qara dizimge qosıw kiredi.[58][59]

Bilimlendiriw tarawı Chromebooklar, ChromeOS hám bult tiykarındaǵı esaplawlardı erte qabıl etken taraw boldı. Chromebooklar klass bólmelerinde keń qollanıladı hám bult tiykarındaǵı sistemalardıń artıqmashılıqları finans xızmetleri, densawlıqtı saqlaw hám usaqlap satıw sıyaqlı basqa tarawlarda da bazar úlesin arttırıp atır.[60] «Bult esaplawları hám bult tiykarındaǵı xızmetlerdiń keń tarqalıwı kompaniyalar hám biznes processleriniń internetke tiykarlanǵan hám ǵárezli bolıp qalǵanın kórsetedi.»[61] IKT menedjerleri bultqa ótiwge túrtki bolǵan bir qatar artıqmashılıqlardı atap ótedi. Olardıń arasında joqarı dárejeli qáwipsizlik bar, sebebi maǵlıwmatlar fizikalıq jaqtan joǵaltılıwı yamasa urlanıwı múmkin bolǵan bir mashinada saqlanbaydı.[62] Bult-neytiv qurılmalardı ornatıw hám basqarıw ańsatıraq, sebebi apparatlıq támiynat hám programmalıq támiynattı jańalaw yamasa virus anıqlamaların jańalaw talap etilmeydi, hám operaciyalıq sistema hám programmalıq támiynat jańalawların patchlaw ápiwayıraq. Ápiwayılastırılǵan hám oraylastırılǵan basqarıw operaciyalıq shıǵınlardı azaytadı.

Xızmetkerler fayllarǵa qáwipsiz kire aladı hám hár qanday mashinada isley aladı, bul Chrome qurılmalarınıń bólisiw múmkinshiligin arttıradı. Googledıń Chrome Enterprise penen Grab and Go baǵdarlaması Chromebooklardı engizip atırǵan bizneslerge xızmetkerlerge tolıq zaryadlanǵan kompyuterler bankine kiriw múmkinshiligin beriwge imkaniyat beredi, olardı belgili bir waqıttan keyin qaytarıp beriw múmkin.[63]

Chromebooklardan Chromebox hám Chromebase-ke shekem

Óziniń kárxana usınısların keńeytiwdiń dáslepki háreketi sıpatında, Google 2014-jıldıń fevral ayında Jıynalıslar ushın Chromeboxtı shıǵardı. Jıynalıslar ushın Chromebox - bul konferenciya bólmeleri ushın jıynaq bolıp, onıń quramına Chromebox, kamera, shawqımdı biykarlawshı mikrofon hám dinamiklerdi óz ishine alǵan blok hám aralıqtan basqarıw pulti kiredi. Ol Google Hangouts jıynalısların, Vidyo video konferenciyaların hám UberConference-ten konferenciya qońırawların qollaydı.[64][65]

Bir neshe sherikler Google menen birge Jıynalıslar ushın Chromebox modellerin járiyaladı, al 2016-jılı Google kishi jıynalıs bólmeleri ushın hámme nárse bir jerde bolǵan Jıynalıslar ushın Chromebaseti járiyaladı.[66] Google 2011-jılı Chromebooktı hám 2013-jılı Chromebook Pixeldi shıǵarıw arqalı tutınıwshılar apparatlıq támiynatı bazarın maqsetke aldı hám 2017-jılı Pixelbooktı shıǵarıw arqalı kárxana bazarına kiriwge umtıldı. Ekinshi áwlad Pixelbook 2019-jılı shıǵarıldı.[67] 2021-jılda hámme nárse bir jerde bolǵan Chromebase qurılmaların satatuǵın bir neshe satıwshılar bar.[68]

Chrome qurılmalarına kárxanalardıń juwabı

Google Chrome qurılmaları boyınsha Acer, ASUS, Dell, HP, Lenovo hám Samsung sıyaqlı jetekshi OEM (Original Equipment Manufacturer)ler menen sheriklik ornattı. 2019-jıldıń avgust ayında Dell óziniń bizneske baǵdarlanǵan eki ataqlı noutbugı ChromeOS-te isleytuǵının hám Chrome Enterprise Upgrade penen keletuǵının járiyaladı. Latitude 5300 2-in-1 Chromebook Enterprise hám Latitude 5400 Chromebook Enterprise Dell hám Google arasındaǵı eki jıllıq sherikliktiń nátiyjesi boldı.[69] Mashinalar Dell-diń bultqa tiykarlanǵan qollap-quwatlaw xızmetleri toplamı menen birge keledi, bul kárxana ICT basqarıwshılarına olardı Windowsqa da isenetuǵın ortalıqlarda qollanıwǵa múmkinshilik beredi.[70] Jańa noutbuk qatarı «izlew gigantı ChromeOS operaciyalıq sistemasın qáwipsizlikke itibar beretuǵın shólkemler ushın arnawlı túrde islep shıǵılǵan formada usınadı.»[71] Chrome Enterprise Upgrade penen qurılmalardı shıǵarǵan basqa OEM-lerge Acer hám HP kiredi.[72]

Apparatlıq támiynattıń keńirek túrleri payda bolıwı menen, ChromeOS Microsoft tárepinen Windows 7 qollap-quwatlawı toqtatılmastan aldın Windows 10-ǵa kóshiwden qashıwdı qálegen kárxanalar ushın bir variant boldı.[73]

Apparatlıq támiynat

Chromebook

ChromeOS-ta isleytuǵın noutbuklar ulıwma «Chromebook» dep ataladı. Birinshi bolıp CR-48 payda boldı, bul Google 2010-jıldıń dekabr ayınan baslap testlewshiler hám sholıwshılarǵa bergen tiykarǵı apparatlıq támiynat dizaynı edi. Usaqlap satıw mashinaları 2011-jıldıń may ayında payda boldı. Bir jıldan soń, 2012-jıldıń may ayında, Samsung tárepinen «Chromebox» dep atalǵan stol ústi dizaynı shıǵarıldı. 2015-jıldıń mart ayında AOPEN menen sheriklik járiyalandı hám birinshi kommerciyalıq Chromebox islep shıǵıldı.[74]

2014-jıldıń basında LG Electronics «Chromebase» dep atalǵan jańa hámmesi bir qurılma formasına tiyisli birinshi qurılmanı tanıstırdı. Chromebase qurılmaları tiykarınan ishine kamera, mikrofon hám dinamikler ornatılǵan monitor ishindegi Chromebox apparatlıq támiynatı bolıp tabıladı.

Chromebit - bul ChromeOS-da isleytuǵın HDMI dongl. Televizor yamasa kompyuter monitorınıń HDMI portına qosılǵanda, bul qurılma sol displeydi jeke kompyuterge aylandıradı. 2015-jıldıń mart ayında járiyalanǵan birinshi qurılma Asus birligi bolıp, sol jıldıń noyabr ayında satıwǵa shıqtı hám 2020-jıldıń noyabr ayında ómirlik ciklın juwmaqladı.[75]

Chromebook planshetleri 2018-jıldıń mart ayında Acer kompaniyası tárepinen olardıń Chromebook Tab 10 úlgisi menen tanıstırıldı. Apple iPad penen básekilesiw ushın proektlestirilgen bul qurılma, birdey ekran ólshemi hám ajıratımlılıǵı hám basqa da uqsas ózgesheliklerge iye edi, áhmiyetli qosımsha Wacom brendli stilus bolıp, ol batareyanı talap etpeydi hám zaryadlanıwdı talap etpeydi.[76]

ChromeOS video shıǵıs portı, USB 3.0 Standard-A yamasa USB-C (sońǵısı maqul kóriledi) bar qurılmalarda kóp monitorlı konfiguraciyalardı qollaydı.[77]

2022-jıldıń 16-fevralında Google ChromeOS Flex rawajlanıw versiyasın járiyaladı - bul ádettegi kompyuter apparatlıq támiynatına ornatılıp, Windows hám macOS sıyaqlı basqa operaciyalıq sistemalardı almastıra alatuǵın ChromeOS distribuciyası. Bul 2020-jılı Google tárepinen satıp alınǵan ChromiumOS distribuciyası CloudReady ge uqsaydı.[78][79]

Programmalıq támiynat

ChromeOS avtomatlıq jańalanıwları 2019-jılı hám onnan keyin shıǵarılǵan barlıq Chromebook úlgileri ushın 10 jıl dawamında jetkerip beriledi, bul jańalanıwlar operaciyalıq sistema, brauzer hám apparatlıq támiynat ushın.[80] Google ózleriniń Avtomatlıq jańalanıw siyasatı hám barlıq shıǵarılǵan ChromeOS qurılmaları ushın juwmaqlanıw sánesi kórsetilgen veb-betti saqlap turadı.[81]

Burın avtomatlıq jańalanıw dáwiri 8 jıl edi, al onnan aldın qısqaraq bolǵan, biraq erterek úlgiler uzaǵıraq waqıt dawamında jańalanıwlardı alıp turǵan.[82][83]

Qosımshalar

Dáslep, ChromeOS veb-qosımshalardı hám olarǵa baylanıslı maǵlıwmatlardı saqlawdı tiykarınan serverlerde jaylastırıwǵa tiykarlanǵan taza juqa klient operaciyalıq sisteması edi.[84][85] Google áste-aqırın baǵdarlamashılardı «qaplanǵan qosımshalardı», keyinirek bolsa, Chrome qosımshaların jaratıwǵa HTML5, CSS, Adobe Shockwave hám JavaScript ti qollanıp, paydalanıwshı tájiriybesin jergilikli qosımshaǵa jaqınlastırıwǵa shaqıra basladı.[86][87]

2014-jıldıń sentyabr ayında Google ChromeOS ushın App Runtime (ARC) di iske qostı, bul geypara portlanǵan[88] Android qosımshalarınıń ChromeOS te islewine múmkinshilik berdi. Runtime tórt Android qosımshası menen iske qosıldı: Duolingo, Evernote, Sight Words hám Vine.[89] 2016-jılı ekinshi versiya, ARC++ tanıstırıldı, ol Android qosımshaların izolyaciyalanǵan ortalıqta isletiw ushın konteynerler jaratıw ushın Linux yadrosınıń cgroups hám namespaces múmkinshiliklerin paydalandı. ARC++ qosımshalardı qayta kompilyaciyalaw zárúrligin saplastırǵanlıqtan, Google ChromeOS ushın Google Play di qoljetimli etti, bul arqalı kópshilik Android qosımshaların qollap-quwatlanatuǵın ChromeOS qurılmalarında paydalanıwǵa múmkinshilik berdi.[90][91] ARC++ Android Marshmallow menen tanıstırılıp, Android Nougat hám Android Pie ge shekem jańalandı. ARCVM 2021-jılı Android 11 menen iske qosıldı hám ChromeOS 117 den baslap Android 13 te isleydi.[92] ARCVM qáwipsizlik hám saqlap turıwdı jaqsılaw ushın Android ortalıǵınıń izolyaciyalanıwın kúsheytiw ushın virtual mashinalardı paydalanadı.

2018-jılı Google Crostini dep te atalatuǵın ChromeOS taǵı Linux joybarın járiyaladı, bul desktop Linux qosımshalarına múmkinshilik beredi.[93][94] Bul múmkinshilik 2018-jıldıń oktyabr ayında Chrome 69 menen turaqlı kanalǵa shıǵarıldı (kópshilik mashinalar ushın opciya sıpatında), biraq ele beta belgisi menen belgilengen edi.[95] Bul múmkinshilik Chrome 91 menen rásmiy túrde shıǵarıldı.[96]

2023-jılı, 119-versiya menen, Google minimal apparatlıq támiynat talaplarına juwap beretuǵın Chromebook lerde video oyınlardı oynaw ushın Valve Corporation kompaniyasınıń Steam for Chromebook (Beta) in shıǵardı.[97][98] Chromebook ushın Steam Borealis kodlı atı menen islep shıǵıldı, ol Steam Deck ushın SteamOS tiykarında islengen bolıp, Arch Linux tiń modifikaciyalanǵan versiyasın qollanıp, virtual mashina sıpatında isleydi.[99]

Chrome qosımshaları

2013-jıldan 2020-jıldıń yanvar ayına shekem, Google baǵdarlamashılardı ChromeOS ushın tek dástúrli veb-qosımshalardı emes, al Chrome qosımshaların (burın Packaged Apps dep atalǵan) islep shıǵıwǵa shaqırdı.[100] 2020-jıldıń yanvar ayında Google dıń Chrome komandası Chrome qosımshaların qollap-quwatlawdı «progressiv veb-qosımshalar» (PWA) hám Chrome keńeytpeleri paydasına basqıshpa-basqısh toqtatıw niyetin járiyaladı.[101] 2020-jıldıń mart ayında Google veb-dúkan ushın jańa ashıq Chrome qosımshaların qabıllawdı toqtattı.[102] Googledıń aytıwınsha, ChromeOStaǵı Chrome qosımshaların ulıwma qollap-quwatlaw hesh qanday siyasat ornatıwdı talap etpesten, 2022-jıldıń iyun ayına shekem iske qosılǵan jaǵdayda qaladı.

Paydalanıwshı kózqarasınan, Chrome qosımshaları ádettegi jergilikli qosımshalarǵa uqsaydı: olar Chrome brauzerinen tısqarı iske qosıla aladı, ádepki boyınsha avtonom rejimde isleydi, bir neshe aynalardı basqara aladı hám basqa qosımshalar menen óz-ara tásir etedi.[103][104][105]

Integraciyalanǵan media pleer, fayl menedjeri

Google ChromeOS hám Chrome brauzerine media pleerdi integraciyaladı, bul paydalanıwshılarǵa internetke qosılmastan MP3 faylların oynatıwǵa, JPEG súwretlerin kóriwge hám basqa multimedia faylların basqarıwǵa múmkinshilik beredi.[106] Bul integraciya sonday-aq DRM videoların da qollap-quwatlaydı.[107]

ChromeOS te sonday-aq basqa operaciyalıq sistemalardaǵıǵa uqsas integraciyalanǵan fayl menedjeri bar, ol Google Drive hám jergilikli saqlaw orınlarınan papkalardı hám olardaǵı fayllardı kórsetiw, sonday-aq Google Docs hám Box sıyaqlı hár qıylı veb-qosımshalardı paydalanıp fayl mazmunın aldın-ala kóriw hám basqarıw múmkinshiligine iye.[108] 2015-jıldıń yanvar ayınan baslap, ChromeOS sonday-aq File System Provider API di paydalanatuǵın ornatılǵan keńeytpelerge tiykarlanıp, fayl menedjerine qosımsha saqlaw dereklerin integraciyalay aladı.[109]

Aralıqtan qosımshalarǵa kiriw hám virtual jumıs stolına kiriw

2010-jıldıń iyun ayında Google kompaniyasınıń programmalıq támiynat injeneri Geri Kachmarchik ChromeOStıń aralıqtaǵı qosımshalarǵa «Chromoting» dep atalatuǵın rásmiy emes texnologiya arqalı kire alatuǵının jazdı, bul Microsoft tıń Remote Desktop Connection ine uqsaytuǵın edi. Keyin bul atama «Chrome Remote Desktop» dep ózgertildi hám ol «qosımshanı Remote Desktop Services arqalı yamasa RDP yamasa VNC di paydalanıp aldın xost mashinaǵa qosılıw arqalı iske qosıwǵa» uqsaydı.[110] ChromeOS noutbuklarınıń (Chromebook lardıń) dáslepki shıǵarılıwları paydalanıwshılardıń virtual jumıs stollarına kiriwin támiyinlewge qızıǵıwshılıq bar ekenin kórsetedi.[111]

Android qosımshaları

Google I/O 2014 te Flipboard ti qosqanda Android qosımshalarınıń ChromeOS te islewiniń koncepciyasın dálillewshi kórsetpe usınıldı. 2014-jıldıń sentyabr ayında Google Android programmalıq támiynatın iske qosıw ushın zárúr platformalardı támiyinleytuǵın Native Client ke tiykarlanǵan ortalıqtı paydalanıp, tańlanǵan Android qosımshaların ChromeOS te qollanıwǵa múmkinshilik beretuǵın Chrome ushın qosımshalardı orınlaw ortasınıń (ARC) beta versiyasın tanıstırdı. Android qosımshaların ChromeOS te iske qosıw ushın hesh qanday ózgerisler talap etilmeydi, biraq tıshqansha hám klaviatura ortalıǵın jaqsıraq qollap-quwatlaw ushın modifikaciyalanıwı múmkin. Onıń tanıstırılıwında ChromeOS qollap-quwatlawı tek tańlanǵan Android qosımshaları ushın ǵana jetkilikli boldı

2016-jılı Google qollap-quwatlanatuǵın ChromeOS qurılmalarında Android qosımshaların tolıq Google Play ge kiriw múmkinshiligi menen iske qosıw imkaniyatın kirgizdi. Aldıńǵı Native Client ke tiykarlanǵan sheshim Android tıń freymvorkleri hám ǵárezliklerin óz ishine alǵan konteyner paydasına biykar etildi (dáslep Android Marshmallow ǵa tiykarlanǵan), bul Android qosımshalarına ChromeOS platformasına tuwrıdan-tuwrı kiriwge múmkinshilik beredi hám operaciyalıq sistemaǵa bólisiw sıyaqlı Android kelisimleri menen óz-ara tásir etiwge múmkinshilik beredi. Injenerlik direktorı Zelidrag Xornung ARC diń sheklewleri sebepli, sonıń ishinde onıń Android Native Development Toolkit (NDK) penen úylesimsizligi sebepli biykar etilgenin hám ol Google dıń óziniń úylesimlilik test toplamınan óte almaǵanın túsindirdi.[112][113]

Linux qosımshaları

2018-jıldan baslap shıǵarılǵan barlıq Chromebook lar hám geypara erterek modeller Linux qosımshaların iske qosıwı múmkin. Android qosımshaları sıyaqlı, bul qosımshalardı basqa qosımshalar menen birge ornatıw hám iske qosıw múmkin.[114] Google 2019-jılǵa shekem shıǵarılǵan hám Linux qosımshaların qollap-quwatlaytuǵın qurılmalardıń dizimin júrgizedi.[115][116]

2013-jıldan baslap, ChromeOS ta Linux qosımshaların Crouton arqalı iske qosıw múmkin boldı, bul Ubuntu sıyaqlı Linux distribuciyasına kiriwge múmkinshilik beretuǵın úshinshi tárep skriptler toplamı.[117] Biraq, 2018-jılı Google ishki kompyuter Linux qosımshaları rásmiy túrde ChromeOS ǵa keletuǵının járiyaladı.[118] Google dıń rásmiy Linux qosımshaların qollap-quwatlawdıń tiykarǵı artıqmashılıǵı - onı baǵdarlamashı rejimin qosıwsız iske qosıw múmkinligi, bul ChromeOS tıń kóplegen qáwipsizlik ózgesheliklerin saqlap qaladı. Bul 2018-jıldıń basında ChromiumOS derek kodında bayqalǵan.[119][120] Crostini niń dáslepki bólimleri 2018-jıldıń fevral ayında ChromeOS tıń 66-versiyasınıń bir bólegi sıpatında Google Pixelbook ushın dev kanalı arqalı jetkerip berildi,[121][122] al 2018-jıldıń avgust ayında 69-versiya menen hár qıylı Chromebook larda testlew ushın beta kanalı arqalı ádepki boyınsha qosıldı.[123]

Arxitektura

Googledıń ChromeOS ta Linux qosımshaların qollap-quwatlaw boyınsha joybarı Crostini dep ataladı, bul atama italiyan nanına tiykarlanǵan baslanǵısh taǵamnan alınǵan hám Crouton sózine sóz dizbegi retinde qollanılǵan. Crostini virtual mashinanı crosvm dep atalatuǵın virtual mashina monitorı arqalı iske qosadı, ol Linux tiń ózine kiritilgen KVM virtualizaciya quralın paydalanadı. Crosvm bir neshe virtual mashinalardı qollap-quwatlasa da, Linux qosımshaların iske qosıw ushın qollanılatuǵın Termina atlı virtual mashina Gentoo ǵa tiykarlanǵan tiykarǵı ChromeOS yadrosın óz ishine aladı, onda LXD ǵa tiykarlanǵan konteynerler jumıs isleydi.[124] Turaqlılıq hám qálpine keltiriw maqsetinde, hesh qanday Linux qosımshaları virtual mashinanıń ózinde jumıs islemeydi; ornatılǵan Linux paydalanıwshı ekosisteması izolyaciyalanǵan konteynerde jumıs isleydi, olardıń hámmesi virtual mashina tárepinen ornatıladı hám basqarıladı.[125] Xost sisteması menen integraciyalanǵan Debian konteyneri ádepki boyınsha beriledi.[126][127] Paydalanıwshılar bul ornatıwǵa konteyner ishindegi APT sıyaqlı qurallardı paydalanıp baǵdarlamalardı ornata aladı, yamasa ChromeOS tıń ózinde saqlanǵan .deb fayllarına ruqsat bere aladı, olar konteynerge kóshirilip ornatıladı. Paydalanıwshılar jáne de ayırım fayllarǵa yamasa USB qurılmalarına ayırım ruqsat bere aladı. Basqa distribuciyalar LXD arqalı qosıla aladı, biraq ádepki boyınsha Xost Sisteması menen integraciyalanbaǵan.[128]

Arxitekturası

ChromeOS Linux yadrosı ústine qurılǵan. Dáslep Ubuntu ǵa tiykarlanǵan bolsa da, 2010-jıldıń fevral ayında onıń tiykarı Gentoo Linux ke ózgertildi.[129] Crostini joybarı ushın, ChromeOS 121 nen baslap, Debian 12 (Bookworm) ádepki konteyner tiykarǵı kórinisi bolıp tabıladı.[130] ChromiumOS ashıq kodlı joybarı ushın dáslepki dizayn hújjetlerinde, Google úsh qatlamlı arxitekturanı súwretledi: mikrobaǵdarlama, brauzer hám ayna menedjeri, hám sistema dárejesindegi programmalıq támiynat hám paydalanıwshı xızmetleri.[131]

  • Mikrobaǵdarlama tez júkleniwge úles qosadı, sebebi ol házirgi kompyuterlerde, ásirese netbuklarda keń tarqalmaǵan apparatlıq támiynatlardı, mısalı disket diskovodların izlemeydi. Mikrobaǵdarlama jáne de qáwipsizlikke úles qosadı, júkleniw processiniń hár bir basqıshın tekserip hám sistemanı qálpine keltiriwdi óz ishine aladı.
  • Sistema dárejesindegi programmalıq támiynat júkleniw ónimdarlıǵın jaqsılaw ushın dúzetilgen Linux yadrosın óz ishine aladı. Paydalanıwshı programmalıq támiynatı zárúr bolǵanlarǵa shekem qısqartılǵan, Upstart arqalı basqarıladı, ol xızmetlerdi parallel túrde iske qosa aladı, buzılǵan tapsırmalardı qayta iske qosa aladı hám tezirek júkleniw maqsetinde xızmetlerdi keyinge qaldıra aladı.
  • Ayna menedjeri bir neshe klient aynaları menen paydalanıwshı óz-ara tásirin basqaradı (basqa X ayna menedjerleri sıyaqlı).

Shell qatnası

ChromeOS Crosh menyusınıń skrinshotı, fonda ChromeOS ushın Wikipedia maqalası kórsetilgen.

ChromeOS Chromium Shell, yamasa «crosh»tı[132] óz ishine aladı, ol crosh júkleniwinde ping sıyaqlı minimal funkcionallıqtı hújjetlestiredi.

Baǵdarlamashı rejiminde, tolıq funkcionallı bash[133] shelli (ol islep shıǵıw maqsetlerinde paydalanıw ushın itibarǵa alınǵan[134]) VT-2 arqalı ashılıwı múmkin, hám de crosh komandalıq shelli arqalı qatnasıwǵa boladı.[135] Oǵan jáne de crtl+alt+t klavishler kombinaciyası arqalı kiriwge boladı. Shellde tolıq huqıqlarǵa iye bolıw ushın (mısalı, sudo) tiykarǵı parol talap etiledi. Bir waqıtları ádepki parol ChromeOS ta «chronos» hám ChromeOS Vanilla da «facepunch» bolǵan,[136] keyinirek ádepki parol bos boldı, hám onı jańalaw boyınsha kórsetpeler hár kiriwde kórsetiletuǵın edi.

Ashıq kodlı

ChromeOS yarım ashıq kodlı ChromiumOS joybarı astında islep shıǵıladı.[137] Basqa ashıq kodlı joybarlar sıyaqlı, baǵdarlamashılar ChromiumOS kodın ózgertip, ózleriniń versiyaların qura aladı, al ChromeOS derek kodı tek Google hám onıń sherikleri tárepinen qollap-quwatlanadı hám tek usı maqsette jobalanǵan apparatlıq támiynatta ǵana jumıs isleydi. ChromiumOS tan ayırmashılıǵı, ChromeOS avtomatik túrde eń sońǵı versiyaǵa jańalanadı.

Windows ta ChromeOS

Windows 8 de, ayrıqshalıqlar ádepki jumıs stolı veb-brauzerge óziniń tolıq ekranlı «Metro» qabıǵı ishinde jumıs isley alatuǵın hám Share charm sıyaqlı qásiyetlerge kire alatuǵın varianttı usınıwǵa múmkinshilik beredi, bul Windows Runtime menen jazılıwdı talap etpeydi. Chrome niń «Windows 8 rejimi» burın standart Chrome interfeysiniń planshetke ılayıqlastırılǵan versiyası edi. 2013-jıldıń oktyabr ayında, Developer kanalında bul rejim ChromeOS jumıs stolınıń variantın usınıw ushın ózgertildi.[138][139][140][141][142]

Proektlestiriw

Joybardıń basında, Google ChromeOS tiń dizayn maqsetleri hám baǵdarı haqqında kóplegen maǵlıwmatlardı járiyaladı,[143] biraq kompaniya tamamlanǵan operaciyalıq sistemanıń texnikalıq sıpatlamasın keyin bermedi.

Paydalanıwshı interfeysi

ChromeOS tiń paydalanıwshı interfeysi ushın dizayn maqsetleri qosımshalar menen standart veb-betlerdi bólek-bólek emes, al bir bet qatarına biriktiriw arqalı ekran keńisligin minimallastırıwdı óz ishine aldı. Proektlestiriwshiler tek tolıq ekran rejiminde isleytuǵın azaytılǵan ayna basqarıw sxemasın qarap shıqtı. Ekinshi dárejeli wazıypalar «paneller» menen orınlanadı: chat hám muzıka pleerleri sıyaqlı tapsırmalar ushın ekrannıń tómengi bólimine bekitiletuǵın qalqıwshı aynalar. Eki bólek mazmundı qatar kóriw ushın bólingen ekranlar da qarastırıldı. ChromeOS Chrome brauzeriniń HTML5 tiń avtonom rejimlerin, fonlıq processing hám bildiriwlerdi paydalanıw ámeliyatın dawam ettiredi. Proektlestiriwshiler qosımshalardı tez tabıw hám olarǵa kiriw usılı sıpatında izlew hám bekitilgen betlerdi paydalanıwdı usındı.[144]

19-versiya ayna menedjeri hám grafikalıq támiynatı

2012-jıldıń 10-aprelinde ChromeOS tiń jańa qurılısı dáslepki tolıq ekranlı ayna interfeysi menen Microsoft Windows hám Appledıń macOS ında tabılatuǵın bir-birin jabatuǵın, ólshemin ózgertiwge bolatuǵın aynalar arasında tańlaw múmkinshiligin usındı.[145] Bul ózgeshelik apparatlıq támiynat tárepinen tezletilgen Aura grafikalıq támiynatı ústinde isleytuǵın Ash ayna menedjeri arqalı ámelge asırıldı. 2012-jıldıń aprel ayındaǵı jańalanıw jáne de kishirek, bir-birin jabatuǵın brauzer aynaların kórsetiw múmkinshiligin, hár biriniń óziniń móldir jıynalmalı betleri bar bar, «jırtılıp» jańa orınlarǵa kóshirile alatuǵın yamasa basqa jıynalmalı bet qatarı menen biriktirile alatuǵın brauzer jıynalmalı betlerin, hám ekrannıń tómengi bóliminde tıshqansha menen basqarılatuǵın qısqa jol dizimin óz ishine aldı. Wazıypalar panelindegi bir belgi ornatılǵan qosımshalar hám betbelgiler dizimin kórsetedi. CNET te jazǵan Stiven Shenklend bir-birin jabatuǵın aynalar menen «Google ózin ótmishke bekkemlemekte» dep pikir bildirdi, sebebi iOS hám Microsoft tıń Metro interfeysi kóbinese yamasa tolıǵı menen tolıq ekranlı. Soǵan qaramastan, «ChromeOS álleqashan jetkilikli dárejede ózgeshe, sonlıqtan saqlap qalıwǵa bolatuǵın hár qanday tanıs nárseni saqlap qalǵan jaqsı».[145][146][147]

Basıp shıǵarıw

2016-jılı Google ChromeOS ta «Tuwma CUPS Qollap-quwatlawı»n eksperimental ózgeshelik sıpatında kirgizdi, ol 2020-jılı turaqlı jaǵdayǵa keldi. CUPS qollap-quwatlawı qosılǵanda, kópshilik printerlerdi, hátte olar Google Cloud Print ti qollap-quwatlamasa da, paydalanıw múmkin boladı.[148][149]

Google Cloud Print hár qanday qurılmadaǵı hár qanday qosımshanıń qollap-quwatlanatuǵın printerlerde basıp shıǵarıwına járdem beretuǵın Google xızmeti edi. Bult derlik hár qanday baylanısqan qurılmaǵa informaciyaǵa kiriw múmkinshiligin bergende, «hár bir apparatlıq támiynat hám operaciyalıq sistema kombinaciyası ushın - stol kompyuterlerinen baslap netbuklar hám mobil qurılmalarǵa shekem - basıp shıǵarıw qosımsha sistemaların islep shıǵıw hám saqlap turıw ápiwayı múmkin emes.»[150][151] Bult xızmeti ChromeOS tiń bir bólegi sıpatında proksi dep atalatuǵın programmalıq támiynattı ornatıwdı talap etti. Proksi printerdi xızmetke dizimnen ótkerdi, basıp shıǵarıw tapsırmaların basqardı, printer drayveriniń funkcionallıǵın támiyinledi hám hár bir tapsırma ushın status tuwralı xabarlardı berdi.[152]

Google 2020-jıl 31-dekabrden keyin Google Cloud Print qollap-quwatlanbaytuǵının hám 2021-jıl 1-yanvardan baslap onlayn xızmet jumıs islemeytuǵının járiyaladı.[153]

Siltemelerdi basqarıw

ChromeOS paydalanıwshınıń hújjetleri hám faylların aralıqtaǵı serverlerde saqlaw ushın jobalanǵan. ChromeOS ta hám Chrome brauzerinde belgili bir fayl túrlerin avtonomlı rejimde basqarıwda aqırǵı paydalanıwshılar ushın qıyınshılıqlar tuwılıwı múmkin; mısalı, jergilikli saqlaw qurılmasında jaylasqan súwret yamasa hújjetti ashqanda, qaysı belgili veb-qosımsha kóriw ushın avtomatlı túrde ashılıwı kerek ekenligi yamasa basqarıw dástúrli aldın-ala kóriw utilitası sıpatında isleytuǵın qosımsha tárepinen orınlanıwı kerek ekenligi anıq bolmawı múmkin. ChromeOS injenerlik direktorı Metyu Papakipos 2010-jılı Windows baǵdarlamashılarınıń da usınday tiykarǵı máselege ushıraǵanın atap ótti: «Quicktime Windows Media Player menen gúresken, ol bolsa Chrome penen gúresken.»

Shıǵarılıw kanalları hám jańalanıwlar

ChromeOS Google Chrome menen birdey shıǵarılıw sistemasın qollanadı: úsh ayrıqsha kanal bar: Turaqlı, Beta hám Baǵdarlamashı aldın ala kóriwi («Dev» kanalı dep ataladı). Turaqlı kanal Beta kanalında tolıq sınalǵan qásiyetler hám dúzetiwler menen jańalanadı, al Beta kanalı shama menen ayına bir ret Baǵdarlamashı kanalınan turaqlı hám tolıq qásiyetler menen jańalanadı. Jańa ideyalar Baǵdarlamashı kanalında sınaladı, bul geyde júdá turaqsız bolıwı múmkin.[154][155] Tórtinshi kanareyka kanalınıń bar ekenligi Google baǵdarlamashısı Fransua Bofort hám xaker Kenni Strawn tárepinen tastıyıqlandı. Bul kanalǵa kiriw ushın baǵdarlamashı rejiminde ChromeOS terminalına kirip, bash terminalına kiriw ushın shell buyrıǵın teriw, sońınan update_engine_client -channel canary-channel -update buyrıǵın teriw kerek. Kanareyka kanalına kirgennen keyin tekserilgen júklew rejimine qaytıw múmkin, biraq kanal jańalawshısı joǵaladı hám basqa kanalǵa qaytıwdıń jalǵız jolı - «powerwash» zavodlıq qayta ornatıwdı qollanıw.[156] 2022-jılı LTC (Uzaq múddetli qollaw kandidatı) hám LTS (Uzaq múddetli qollaw) dep atalatuǵın 2 jańa kanal qosıldı.[157] Bular tek Kárxana administratorları ushın jetkilikli. LTC 3 ay qollaw ushın, sońınan avtomatlı túrde LTS ǵa ótedi.

Qáwipsizlik

2010-jıldıń mart ayında Google programmalıq támiynat qáwipsizlik injeneri Uill Dryuri ChromeOS qáwipsizligi haqqında sóyledi. Dryuri ChromeOS ti avtomatlı túrde jańalanıw hám sandbox qásiyetlerin óz ishine alǵan, zıyanlı programmalar tásirin azaytatuǵın «bekkemlengen» operaciyalıq sistema sıpatında táriyiplegen. Ol ChromeOS netbukları Isenimli Platforma Moduli (TPM) menen jetkeriletuǵının, sonday-aq «isenimli júklew jolı» hám batareya bóliminiń astında «baǵdarlamashı rejimin» iske qosatuǵın fizikalıq sóndirgish bar ekenligin ayttı. Bul rejim ayırım arnawlı qáwipsizlik funkciyaların alıp taslaydı, biraq baǵdarlamashı múmkinshiliklerin keńeytedi. Bul sóndirgish qaytımlı bolıp tabıladı.[158] Dryuri jáne de operaciyalıq sistemanıń ashıq kodlı tábiyatı úziliksiz baǵdarlamashı pikirleri arqalı onıń qáwipsizligine úlken úles qosatuǵının atap ótti.[159]

2010-jıldıń dekabr ayındaǵı baspasóz konferenciyasında Google ChromeOS tiń eń qáwipsiz tutınıwshı operaciyalıq sisteması bolatuǵının járiyaladı. Bunıń sebepleriniń biri - tekserilgen júklew qábileti, onda dáslepki júklew kodı tek oqıw ushın yadta saqlanıp, sistema buzılıwların tekseredi.[160]

ChromeOS qurılmaları ádettegidey tolıq diskti shifrlaw menen jetkeriledi, onı óshirip qoyıw múmkin emes. Shifrdı sheshiw parοli qurılmanıń TPM inde saqlanadı.[161][162] Google TPM di parametrler arqalı qoldan jańalawǵa ruqsat beredi.[163][164] TPM di jańalaw qurılmanı zavodtaǵı dáslepki jaǵdayına qaytaradı.

Kiriw

ChromeOS qurılmaları ádettegidey kiriw usılı sıpatında paydalanıwshınıń Google Account parοlin qollanadı. Qáwipsizlikti arttırıw ushın paydalanıwshılar PIN kodlar, paroller, barmaq izi tekseriwi, bet tekseriwi yamasa aqıllı qulıptı ashıw (juplasqan telefon arqalı) sıyaqlı qosımsha autentifikaciya usılların qollanıwı múmkin.[165] Bul qosımsha ilajlar, hátte basqa birew paydalanıwshınıń Google elektron pochta adresin bilgen jaǵdayda da, onıń Google akkauntına ruqsatsız kiriwdiń aldın aladı.

Eger baylanıslı Google Account ta kóp faktorlı autentifikaciya (MFA) qosılǵan bolsa, paydalanıwshıdan ChromeOS qurılmasın dáslepki ornatıw waqtında onı qollanıw talap etiliwi múmkin. Ádettegidey, qurılma «isenimli» dep belgilenedi, bul onı keyingi kiriwlerde MFA talaplarınan azat etedi. Qáwipsizlikti joqarılatıw ushın Google Account qa baylanıstırılǵan apparatlıq tokenlerdi (mısalı, YubiKeys) paydalanıp, hár bir kiriwde MFA nı májbúriy etiw múmkin.[166]

Qabıllaw

Dáslepki payda bolǵanda, ChromeOS Microsoft ke básekiles sıpatında qaraldı, hám tikkeley Microsoft Windows ke, hám tikkeley emes kompaniyanıń tekst processorı hám kestelik baǵdarlamalarına - sońǵısı ChromeOS tiń bult esaplawlarına tiykarlanǵanlıǵı sebepli.[167] Biraq ChromeOS injenerlik direktorı Metyu Papakipos eki operaciyalıq sistemanıń funkcionallıǵı tolıq bir-biriniń ústpe-úst túspeytuǵının tastıyıqladı, sebebi ChromeOS netbuklar ushın arnalǵan, olar Adobe Photoshop sıyaqlı resurslardı kóp talap etetuǵın baǵdarlamanı isletiw ushın jetkilikli esaplaw kúshine iye emes.

Ayırım baqlawshılar ChromeOS alǵan orındı basqa operaciyalıq sistemalar álleqashan toltırǵanın, olardıń brauzerge qosımsha túpkilikli baǵdarlamalardı da qollaw artıqmashlıǵı bar ekenin ayttı. PC World dan Toni Bredli 2009-jıldıń noyabr ayında bılay dep jazdı::

Biz házirdiń ózinde ChromeOS wáde etken nárselerdiń kópshiligin, eger hámmesin emes bolsa da, isley alamız. Windows 7 yamasa Linux-ke tiykarlanǵan netbuktı paydalanıp, paydalanıwshılar tek veb-brauzerdi ornatıp, Google ónimleriniń keń toplamına hám basqa da vebke-tiykarlanǵan xızmetler hám baǵdarlamalarǵa qosıla aladı. Netbuklar tómen klasslı kompyuterler bazarın iyelewde tabıslı boldı hám olar búgingi kúnde vebke baǵdarlanǵan esaplaw tájiriybesin usınadı. Bir jıldan keyin bizler sol nárseni isley alatuǵınımızǵa, biraq onı tórtinshi orındaǵı veb-brauzerden islewge májbúr bolatuǵınımızǵa nege qızıǵıwımız kerek ekenin túsinbeymen.[168]

2016-jılı Chromebook lar AQSHtıń K-12 bilimlendiriw bazarında eń kóp qollanılatuǵın kompyuterge aylandı.[169]

2017-jılǵa kelip, Chrome brauzeri pútkil dúnya júzinde eń kóp qollanılatuǵın brauzerge aylandı.[170]

2020-jılı Chromebook lar aqırǵı paydalanıwshılarǵa baǵdarlanǵan ekinshi eń kóp tarqalǵan operaciyalıq sistema boldı (2019-jıldaǵı 6.4% ten 2020-jılı 10.8% ke ósti). Ósiwdiń kópshilik bólegi Windows esabınan boldı (2019-jıldaǵı 85.4% ten 2021-jılı 80.5% ke tómenledi).[171]

Android penen baylanısı

Google bir neshe ashıq kodlı operaciyalıq sistemalardı usındı, olardıń ishinde Android[172] hám ChromeOS eń belgilileri bolıp, Apple Inc. kompaniyasınıń eki operaciyalıq sisteması - macOS hám iOS arasındaǵı uqsaslıqqa qaramastan, bul jaǵday ayırım sınǵa ushıradı. Sol waqıttaǵı Microsoft kompaniyasınıń bas direktorı Stiv Ballmer, Google kompaniyasın sheshim qabıl etiwde qıynalıp atırǵanın ayıpladı.[173] Stiven Levi Google I/O 2011 konferenciyasında «eki sistema arasındaǵı qarama-qarsılıq anıq kórinip turǵanın» jazdı. Ilajda kúndelikli baspasóz konferenciyası ótkerildi, onda hár bir komanda basshısı, Android boyınsha Endi Rubin hám Chrome boyınsha Sundar Pichai «sistemalardıń bir-birine básekiles emesligin isenimli emes túrde túsindiriwge háreket etti». Google tiykarshısı Sergey Brin bul máselege «kópshilik kompaniyalar usınday mashqalaǵa ushırawdı qáleytuǵın edi» dep juwap berdi. Brin eki operaciyalıq sistemanıń «waqıt ótiwi menen birlesiwi múmkin» ekenin ayttı.[174] Birlesiw haqqındaǵı boljawlar 2013-jıldıń mart ayında ChromeOS basshısı Pichai Rubinniń ornına Android boyınsha joqarı lawazımlı vice-prezident etip tayınlanǵannan soń, usılayınsha Pichai eki baǵdardı da basqaratuǵın bolǵannan keyin kúsheydi.

Android hám ChromeOS arasındaǵı baylanıs Google I/O 2014 konferenciyasında jaqınlastı, onda baǵdarlamashılar Native Client tiykarındaǵı ortalıq arqalı ChromeOS te jumıs isleytuǵın nativlik Android programmalıq támiynatın kórsetti.[175] 2014-jıldıń sentyabr ayında Google Chrome ushın App Runtime (ARC) beta versiyasın usındı, ol Android qosımshalarınıń ayırımların ChromeOS te qollanıwǵa múmkinshilik beredi, bunda Android programmalıq támiynatın iske túsiriw ushın zárúr platformalardı támiyinleytuǵın Native Client tiykarındaǵı ortalıq qollanıladı. Android qosımshaların ChromeOS te iske túsiriw ushın olarǵa ózgerisler kirgiziw talap etilmeydi, biraq tıshqansha hám klaviatura ortalıǵın jaqsıraq qollaw ushın olar modifikaciyalanıwı múmkin. Dáslepki payda bolǵan waqtında, ChromeOS qollaw tek ayırım Android qosımshaları ushın qoljetimli edi.[176] 2015-jıldıń oktyabr ayında The Wall Street Journal basılımı ChromeOStiń Android quramına qosılıp, 2017-jılǵa kelip bir operaciyalıq sistema payda bolatuǵının xabarladı. Nátiyjede payda bolatuǵın operaciyalıq sistema Android boladı, biraq ol noutbuklarda jumıs islew ushın keńeytiledi.[177][178] Google juwap retinde kompaniya «eki operaciyalıq sistemanıń eń jaqsı táreplerin birgelikte alıp júriwdiń jolların izlestirip atırǵanın, biraq ChromeOS ten bas tartıw rejesi joq» ekenin bildirdi.

2016-jılı Google qollap-quwatlanatuǵın ChromeOS qurılmalarında Android qosımshaların tolıq Google Play xızmetine kiriw múmkinshiligi menen iske túsiriw imkaniyatın usındı. Aldıńǵı Native Client tiykarındaǵı sheshim Androidtiń freymvorkleri hám ǵárezliklerin óz ishine alǵan konteyner paydasına biykar etildi (dáslep Android Marshmallow tiykarında), bul Android qosımshalarına ChromeOS platformasına tikkeley kiriw múmkinshiligin beredi hám operaciyalıq sistemaǵa bólisiw sıyaqlı Android kelisimleri menen óz-ara tásir etiwge múmkinshilik beredi. Injenerlik direktor Zelidrag Xornung ARC diń Android Native Development Toolkit (NDK) penen úylesimsizligi sıyaqlı sheklewleri sebepli hám onıń Googlediń óziniń úylesimlilik test toplamınan óte almaǵanı sebepli biykar etilgenin túsindirdi.

2024-jıl 18-noyabrde Android Authority basılımı Google kompaniyasınıń ChromeOS ti Android ke tolıq biriktiriwdi jobalastırıp atırǵanın xabarladı.[179]

Derekler

  1. Peters. «It's ChromeOS now, not Chrome OS». The Verge (14-iyul 2022-jıl). 14-iyul 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-iyul 2022-jıl.
  2. «Kernel Design». The Chromium Projects. 24-iyun 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-iyun 2018-jıl.
  3. „Install Android apps on your Chromebook“, Chromebook help, Mountain View, 2022, June 16, 2022da túp nusqadan arxivlendi, qaraldı: 2022-06-16 {{citation}}: Unknown parameter |publisher= ignored (járdem).
  4. „Set up Linux on your Chromebook“, Chromebook help, Mountain View, 2022, May 29, 2021da túp nusqadan arxivlendi, qaraldı: 2022-06-16 {{citation}}: Unknown parameter |publisher= ignored (járdem).
  5. «Inventing Chromebook» (13-noyabr 2012-jıl). 14-dekabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi.
  6. "Google talks Chrome OS, HTML5, and the future of software". January 19, 2010. https://arstechnica.com/business/news/2010/01/chrome-os-interview-1.ars. 
  7. «Developer FAQ». 19-iyun 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-dekabr 2009-jıl.
  8. Mearian. «Google Chrome OS will not support hard-disk drives». Computerworld (19-noyabr 2009-jıl). 21-noyabr 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-noyabr 2009-jıl.
  9. «Recover your Chromebook - Chromebook Help». support.google.com. 7-fevral 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-yanvar 2019-jıl.
  10. Sengupta. «Releasing the Chromium OS open source project». Official Google Blog. Google, Inc. (19-noyabr 2009-jıl). 21-noyabr 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-noyabr 2009-jıl.
  11. "Linux commands". The New York Times. https://www.nytimes.com/2009/11/20/technology/n. 
  12. Yegulalp. «Google Chrome OS Previewed». InformationWeek (5-dekabr 2009-jıl). 8-dekabr 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-dekabr 2009-jıl.
  13. Rapoza. «Review: Google Chrome OS Developer Edition Provides Intriguing Look at Web-Only Computing». eWeek.com (3-dekabr 2009-jıl). 1-may 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 4-dekabr 2009-jıl.
  14. Kenyon, Chris (November 2009). "Google Chrome OS and Canonical". Canonical Blog. https://blog.canonical.com/?p=294. 
  15. J. Vaughan-Nichols. «The secret origins of Google's Chrome OS». ZDNet (6-mart 2013-jıl). 3-fevral 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi.
  16. Chan. «Here's the Cr-48, The First Chrome OS Laptop You Can Never Buy». Gizmodo (7-dekabr 2010-jıl). 25-iyun 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-yanvar 2019-jıl.
  17. «Google Chromebooks - Laptops, Detachables and Tablets». Google Chromebooks. 25-aprel 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-dekabr 2016-jıl.
  18. Lawler. «Google unveils Acer Chromebook: $349, 11.6-inches with 6.5-hour battery». Engadget (11-may 2011-jıl). 11-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-yanvar 2019-jıl.
  19. Hollister. «Official: Samsung reveals Chrome OS laptop -- the Series 5». Engadget (11-may 2011-jıl). 11-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-yanvar 2019-jıl.
  20. Tsukayama, Hayley (June 15, 2011). "Chromebook go on sale". The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/blogs/faster-forward/post/chromebooks-go-on-sale/2011/06/15/AG6qbKWH_blog.html?noredirect=on. 
  21. Reisinger. «Acer AC700 Chromebook available, shipping soon». CNET (28-iyun 2011-jıl). 11-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-yanvar 2019-jıl.
  22. Lawler. «Netflix Watch Instantly streaming now works on ChromeOS, when it's working». Engadget (9-avgust 2011-jıl). 11-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-yanvar 2019-jıl.
  23. «Citrix app opens Windows for Chromebook owners». Engadget (14-avgust 2011-jıl). 14-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-mart 2019-jıl.
  24. Kennedy. «Dublin City University's five-year plan – Chromebook deal with Google» (13-sentyabr 2011-jıl). 12-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-yanvar 2019-jıl.
  25. "Google Chrome OS computers updated with faster processors". https://www.bbc.com/news/technology-18253961. 
  26. Olivarez-Giles, Nathan (October 18, 2012). „Google Debuts $250 Chromebook“. Wired. January 23, 2020da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: January 12, 2019.
  27. Joire. «Acer C7 Chromebook review: Chrome OS on the cheap, but at what cost?» (26-noyabr 2012-jıl). 12-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-yanvar 2019-jıl.
  28. "Google's Chrome OS Will Soon Look More Like Windows Than A Browser". April 9, 2012. https://techcrunch.com/2012/04/09/googles-chrome-os-will-soon-look-more-like-windows-than-a-browser/. 
  29. Hollister. «HP's first Chromebook arrives, offers a large screen and a small battery for $329.99» (4-fevral 2013-jıl). 12-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-yanvar 2019-jıl.
  30. «Lenovo Introduces Rugged ThinkPad Chromebook for Schools» (17-yanvar 2013-jıl). 5-fevral 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi.
  31. Zhekov. «Lenovo unveils the sturdy ThinkPad X131e Chromebook for students» (18-yanvar 2013-jıl). 12-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-yanvar 2019-jıl.
  32. «Stable Channel Updates for Chromebooks» (11-iyul 2012-jıl). 17-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  33. Ganapati, Priya (March 31, 2010). „Google fires at Apple, Integrates Flash into Chrome Browser“. Wired. January 17, 2019da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: January 17, 2019.
  34. Protalinski. «Google declares Flash is now 'fully sandboxed' in Chrome for Windows, Mac, Linux and Chrome OS». TheNextWeb (13-noyabr 2012-jıl). 17-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  35. «The Chromebook Pixel, for what's next». Google Blog (21-fevral 2013-jıl). 16-avgust 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-yanvar 2019-jıl.
  36. Card. «Google's Chrome OS: Dead Before Arrival?» (13-dekabr 2010-jıl). 17-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  37. Raymond. «Chromebooks are dead, they just don't know it yet». ZDNet (30-avgust 2011-jıl). 4-yanvar 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  38. Chacos. «What's with all the Chromebooks?» (4-fevral 2013-jıl). 3-iyun 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  39. Yarow. «Google Will Kill Chrome OS Next Year, Predicts Gmail Creator Paul Buchheit». Business Insider (14-dekabr 2010-jıl). 17-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  40. Maguire. «Opinion: Will Google's Chrome OS be dead on arrival?» (26-noyabr 2009-jıl). 17-may 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-fevral 2022-jıl.
  41. McCracken, Harry (May 7, 2014). „Depending on Who's Counting, Chromebooks are Either an Enormous Hit or Totally Irrelevant“. Time. September 30, 2020da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: February 15, 2022.
  42. Anthony. «Intel decides that Chromebooks, for some reason, are key to beating ARM in the mobile market» (7-may 2014-jıl). 17-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  43. Page. «Google jumps on Windows XP's demise with Chromebook for business offer». The Inquirer (9-aprel 2014-jıl). 15-avgust 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi.
  44. Nagel. «Chromebooks Continue Massive Surge in Adoption». The Journal (3-avgust 2021-jıl). 3-avgust 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 13-avgust 2021-jıl.
  45. Protalinski. «Chromebooks outsold Macs worldwide in 2020, cutting into Windows market share». Geekwire (16-fevral 2021-jıl). 16-fevral 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 13-avgust 2021-jıl.
  46. "Rise of the Chromebooks continues". https://www.crn.com.au/news/rise-of-the-chromebooks-continues-idc-canalys-568174. 
  47. Vaughan-Nichols. «ChromeOS now runs on top of Linux and Zephyr» (en). The Register. 18-fevral 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-fevral 2023-jıl.
  48. Vaughan-Nichols. «Chrome OS security holes found, patched». ZDNet (18-mart 2014-jıl). 27-iyun 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  49. Metz. «Google heats up native code for Chrome OS». The Register (13-may 2010-jıl). 17-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  50. Henry. «Chrome OS will Run Android Apps Natively, Sync with Android Devices». LifeHacker (25-iyun 2014-jıl). 17-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  51. Ackerman. «Chromebooks compared: New and upcoming Chrome OS laptops». CNET (3-mart 2014-jıl). 17-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  52. Brian. «Google's new 'Material Design' UI coming to Android, Chrome OS and the web». Engadget (25-iyun 2014-jıl). 16-avgust 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  53. Dawson. «Chrome OS to Get New Default Wallpaper Full of Material Design» (28-oktyabr 2014-jıl). 17-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  54. «Google shares sneak peek of Material Design applied to Chrome OS» (18-iyul 2014-jıl). 17-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  55. «Google introduces Chrome Enterprise subscription for $50 per Chromebook per year» (22-avgust 2017-jıl). 1-yanvar 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-fevral 2020-jıl.
  56. Edwards. «Google Chrome: It's more than a browser». Computer Weekly (23-noyabr 2018-jıl). 1-sentyabr 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-fevral 2020-jıl.
  57. «What is Google Chrome Enterprise? - Definition from WhatIs.com». WhatIs.com. 21-sentyabr 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-fevral 2020-jıl.
  58. «Google debuts centralized controls for Chrome browser deployments» (11-aprel 2019-jıl). 12-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-fevral 2020-jıl.
  59. Heller. «Google Chrome Enterprise adds management options». TechTarget (24-avgust 2017-jıl). 23-sentyabr 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-fevral 2020-jıl.
  60. «Do Google Chromebooks have a place in the enterprise?». SearchVirtualDesktop. 9-avgust 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-fevral 2020-jıl.
  61. «Dell's Latitude Chromebook Aimed at New-Gen Enterprise». eWEEK (28-avgust 2019-jıl). 15-fevral 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-fevral 2020-jıl.
  62. Pratt. «Move to cloud computing lifts SoulCycle, Middlesex Health productivity». TechTarget (31-may 2019-jıl). 22-iyun 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-fevral 2020-jıl.
  63. «Google launches Chrome Enterprise Grab and Go, a Chromebook loaner program for businesses» (17-iyul 2018-jıl). 17-iyul 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-fevral 2020-jıl.
  64. Krawczyk. «Google reveals $1,000 Asus Chromebox for business videoconferencing» (6-fevral 2014-jıl). 17-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  65. Sengupta. «Chromebox, now for simpler and better meetings» (6-fevral 2014-jıl). 17-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  66. «Chromebase for meetings makes video-conferencing personal and simple» (31-mart 2016-jıl). 17-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  67. Osborne. «Google Pixelbook Go release date, price and features». TechRadar (15-oktyabr 2019-jıl). 18-may 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-fevral 2020-jıl.
  68. Seifert. «HP announces new detachable and all-in-one Chrome OS computers». The Verge (10-avgust 2021-jıl). 10-avgust 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-avgust 2021-jıl.
  69. Tracy. «Watch Out, Windows: Dell Releases First Chromebook Enterprise Laptops». LaptopMag (26-avgust 2019-jıl). 3-mart 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-fevral 2020-jıl.
  70. Warren. «Google and Dell team up to take on Microsoft with Chromebook Enterprise laptops». The Verge (26-avgust 2019-jıl). 3-mart 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-fevral 2020-jıl.
  71. «Dell's and Google's new Chromebook Enterprise laptops pack a built-in security chip» (26-avgust 2019-jıl). 20-aprel 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-fevral 2020-jıl.
  72. Tofel, Kevin C. (April 11, 2019). "Acer debuts a pair of durable Chromebooks for the enterprise, starting at $499". https://www.aboutchromebooks.com/news/acer-chromebook-714-715-price-specs-release-date/. 
  73. Nishida. «IT wary of Windows 10 adoption despite approaching deadline». TechTarget (4-iyun 2019-jıl). 9-avgust 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-fevral 2020-jıl.
  74. «AOPEN collaborating with Google on new retail technology». AOPEN. 13-mart 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-mart 2015-jıl.
  75. Martonik. «Google and ASUS officially launch the Chromebit, available now for just $85». Android Central (17-noyabr 2015-jıl). 24-yanvar 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 30-yanvar 2016-jıl.
  76. Kastrenakes. «The first Chrome OS tablet is here». The Verge (26-mart 2018-jıl). 26-mart 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 26-avgust 2021-jıl.
  77. Timothy. «Can You Use Multiple Monitors with a Chromebook?» (13-yanvar 2021-jıl). 14-yanvar 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-avgust 2021-jıl.
  78. «Early access to Chrome OS Flex: The upgrade PCs and Macs have been waiting for» (en). Google Cloud Blog. 17-fevral 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-fevral 2022-jıl.
  79. Cunningham. «Chrome OS Flex is an ideal off-ramp for millions of PCs that can't run Windows 11» (en-us). Ars Technica (16-fevral 2022-jıl). 18-fevral 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-fevral 2022-jıl.
  80. «Chromebooks will now get regular updates for up to 10 years». androidcentral.com (15-sentyabr 2023-jıl). Qaraldı: 24-may 2024-jıl.
  81. «Auto Update policy - Google Chrome Enterprise Help». support.google.com (17-yanvar 2020-jıl). 10-mart 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2020-jıl.
  82. "Google announces 8 years of Chrome OS software updates for all new Chromebooks". January 21, 2020. https://www.aboutchromebooks.com/news/google-announces-8-years-of-chrome-os-software-updates-aue-for-new-chromebooks/. 
  83. «Why Google plans to stop supporting your Chromebook after five years». PCWorld (22-avgust 2016-jıl). 30-avgust 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2020-jıl.
  84. Vaughan-Nichols. «It's 2016, and Chrome OS is ascendant». Computerworld (18-iyun 2012-jıl). 6-oktyabr 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 7-sentyabr 2013-jıl.
  85. Enderle. «Why Google's Chromebooks are born to lose». Digital Trends (12-may 2011-jıl). 6-oktyabr 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 7-sentyabr 2013-jıl.
  86. «Packaged Apps - Google Chrome». developer.chrome.com. 20-yanvar 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 26-yanvar 2016-jıl.
  87. «What Are Chrome Apps? - Google Chrome». developer.chrome.com (17-sentyabr 2012-jıl). 28-fevral 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 26-yanvar 2016-jıl.
  88. «ARC Welder». — „Package Android APKs for ARC (App Runtime for Chrome)“. 10-yanvar 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-dekabr 2016-jıl.
  89. Amadeo. «Chrome OS can now run Android apps, no porting required». Ars Technica (11-sentyabr 2014-jıl). 12-yanvar 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 26-yanvar 2016-jıl.
  90. Klosowski. «The Google Play Store Is Now Available in Chrome OS, Brings Android Apps to Your Chromebook». LifeHacker (22-sentyabr 2016-jıl). 5-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-yanvar 2019-jıl.
  91. «Making Android Runtime on ChromeOS more secure and easier to upgrade with ARCVM» (en). chromeOS.dev (29-mart 2022-jıl). Qaraldı: 16-mart 2024-jıl.
  92. «ChromeOS 117 release notes» (en). chromeOS.dev (28-sentyabr 2023-jıl). Qaraldı: 24-mart 2024-jıl.
  93. Protalinski. «Chrome OS is getting Linux app support». VentureBeat (8-may 2018-jıl). 5-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-yanvar 2019-jıl.
  94. «Linux on ChromeOS» (en). chromeOS.dev (10-iyun 2020-jıl). Qaraldı: 16-mart 2024-jıl.
  95. Raymond. «Chrome OS Stable Channel Gets Linux Apps» (15-oktyabr 2018-jıl). 5-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-yanvar 2019-jıl.
  96. «Linux on Chromebooks is finally coming out of beta with Chrome OS 91». Android Central (19-may 2021-jıl). 21-may 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-may 2021-jıl.
  97. «ChromeOS 119 finally brings Steam gaming on Chromebooks to the masses» (en-us). Chrome Unboxed - The Latest Chrome OS News (16-noyabr 2023-jıl). Qaraldı: 15-mart 2024-jıl.
  98. «Play Steam for Chromebook (Beta) - Chromebook Help». support.google.com. Qaraldı: 15-mart 2024-jıl.
  99. «Bringing Steam to ChromeOS» (en). chromeOS.dev (12-aprel 2022-jıl). Qaraldı: 15-mart 2024-jıl.
  100. «Chrome app launcher developer preview». chromium.org (20-fevral 2013-jıl). 4-yanvar 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-sentyabr 2020-jıl.
  101. «Moving Forward from Chrome Apps». chromium.org (15-yanvar 2020-jıl). 26-sentyabr 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-sentyabr 2020-jıl.
  102. «Changes to the Chrome App Support Timeline». chromium.org (10-avgust 2020-jıl). 26-yanvar 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-sentyabr 2020-jıl.
  103. Samson, Ted. "Google entices Chrome OS developers with prospect of native-like apps". https://www.infoworld.com/t/application-development/google-entices-chrome-os-developers-prospect-of-native-apps-218773. 
  104. «What Are Packaged Apps?». Chrome apps stable. 6-yanvar 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-iyun 2013-jıl.
  105. «For Your Desktop». Chrome Web Store. 4-mart 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-yanvar 2014-jıl.
  106. Metz, Cade. "Google morphs Chrome OS into netbook thin client". https://www.theregister.co.uk/2010/06/09/google_to_include_remote_access_in_chrome_os/. 
  107. Sneddon, Joey-Elijah. "Chrome OS 33 Hits Stable Channel, Adds New 'First Run' Tour, Contact Search". https://www.omgchrome.com/chrome-os-stable-33-released-for-chromebooks/. 
  108. Rosenblatt, Seth. "Chrome OS goes offline, gets file manager". https://download.cnet.com/8301-2007_4-20062001-12.html. 
  109. «Stable Channel Update». Chrome Releases. 17-aprel 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-fevral 2022-jıl.
  110. Mathews. «Google Chrome's Remoting feature shows up in Chrome with enterprise implications» (13-avgust 2010-jıl). 7-fevral 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 22-avgust 2010-jıl.
  111. Claburn. «Google Pleased With Chromebook Sales». InformationWeek. 5-iyul 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-iyun 2011-jıl.
  112. «The Play Store comes to Chrome OS, but not the way we were expecting». Ars Technica (19-may 2016-jıl). 22-fevral 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 22-fevral 2017-jıl.
  113. «All Chromebooks debuting in 2017 and beyond will run Android apps». Ars Technica (23-yanvar 2017-jıl). 22-fevral 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 22-fevral 2017-jıl.
  114. Porter, Jon. "Chrome OS's Linux app support is leaving beta". https://www.theverge.com/2021/5/20/22445382/chromeos-linux-release-beta-version-91. 
  115. Lima. «How to install Linux apps on your Chromebook». Laptop Mag (2-avgust 2021-jıl). 16-avgust 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-avgust 2021-jıl.
  116. «Chrome OS Systems Supporting Linux (Beta)». Google - The Chromium Projects. 12-iyun 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-avgust 2021-jıl.
  117. Gordon. «How to Install Linux on a Chromebook and Unlock Its Full Potential» (24-may 2013-jıl). 17-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  118. Lardinois. «You can now run Linux apps on Chrome OS». Tech Crunch (8-may 2018-jıl). 28-yanvar 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-fevral 2020-jıl.
  119. Zheng. «Add Crostini experiment to field trial testing.». Chromium Review - Google Open Source (23-yanvar 2018-jıl). 26-fevral 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-aprel 2018-jıl.
  120. Brangers. «Crostini: A First Look At The New Linux Terminal For Chrome OS». Chrome Unboxed (26-fevral 2018-jıl). 19-aprel 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-aprel 2018-jıl.
  121. Google Chrome OS – bullet proof?. July 2009. 
  122. Miyamoto, Kieran (April 25, 2018). "Linux apps on Chrome OS - an overview of its biggest feature since Android apps". https://www.xda-developers.com/linux-apps-chrome-os-overview-crostini/. 
  123. Brangers. «Linux Apps Land On Beta Channel For A Lot Of Chromebooks». Chrome Unboxed (17-avgust 2018-jıl). 4-sentyabr 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 4-sentyabr 2018-jıl.
  124. «Chromium OS Docs - Running Custom Containers Under Chrome OS». chromium.googlesource.com. 14-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-yanvar 2019-jıl.
  125. Reid, Dylan; Buckley, Tom; Broslawsky, Sudha (May 9, 2019), „Linux for Chromebooks: Secure Development (Google I/O '19)“, YouTube (Англичанша), qaraldı: 2023-07-07 {{citation}}: Unknown parameter |publisher= ignored (járdem)
  126. «Linux on ChromeOS» (en). ChromeOS for developers (10-iyun 2020-jıl). Qaraldı: 7-iyul 2023-jıl.
  127. «chromiumos/containers/cros-container-guest-tools - Git at Google». chromium.googlesource.com. Qaraldı: 25-mart 2024-jıl.
  128. «ChromiumOS Platform - Crosh -- The ChromiumOS shell». chromium.googlesource.com. Qaraldı: 25-mart 2024-jıl.
  129. Vaughan-Nichols. «The secret origins of Google's Chrome OS». ZDNet (6-mart 2013-jıl). 3-fevral 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-yanvar 2019-jıl.
  130. Tofel. «ChromeOS 121 brings a big Linux upgrade to Chromebooks». About Chromebooks (18-dekabr 2023-jıl). 19-fevral 2024-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-mart 2024-jıl.
  131. «Security Overview». The Chromium Projects. 24-iyul 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-noyabr 2009-jıl.
  132. «crosh - chromiumos/platform2 - Git at Google». chromium.googlesource.com. 15-dekabr 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-dekabr 2018-jıl.
  133. «Samsung Series 5 Chromebook». The Chromium Projects. — „sudo bash“. 28-may 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-iyun 2015-jıl.
  134. «Shell Style Guidelines». The Chromium Projects. — „When writing code that is used on developer systems or dev/test Chromium OS images, always use bash. For scripts that are used on the release Chromium OS image, you should be using POSIX shell.“. 27-iyun 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-iyun 2015-jıl.
  135. «Poking around your Chrome OS Notebook». The Chromium Projects. 28-yanvar 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-fevral 2011-jıl.
  136. «Boot and Install Chromium OS on Notebook». Keyables. 13-aprel 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-fevral 2022-jıl.
  137. «Chromium OS». The Chromium Project. 16-fevral 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-fevral 2016-jıl.
  138. «Windows 8 browsers: the only Metro apps to get desktop power». TechRadar. Future Publishing (27-mart 2012-jıl). 7-noyabr 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 13-noyabr 2012-jıl.
  139. Newman. «Google Chrome Gets Early Metro-Style App for Windows 8». PCWorld. IDG. 9-sentyabr 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 13-iyun 2012-jıl.
  140. «Mozilla previews 'Metro'-ized Firefox for Windows 8». Computerworld. IDG (8-oktyabr 2012-jıl). 23-noyabr 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 13-noyabr 2012-jıl.
  141. «Firefox for Windows 8 enters Aurora channel with touch and gesture support». Engadget (21-sentyabr 2013-jıl). 24-sentyabr 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-sentyabr 2013-jıl.
  142. «Google is building Chrome OS straight into Windows 8». The Verge (5-oktyabr 2013-jıl). 16-yanvar 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2013-jıl.
  143. «The Chromium Projects: Chrome OS». 30-iyun 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 2-iyul 2011-jıl.
  144. «The Chromium Projects: User Experience». 22-noyabr 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-noyabr 2009-jıl.
  145. 145,0 145,1 Shankland. «Google gives Chrome OS a less alienating interface». CNET (10-aprel 2012-jıl). 19-oktyabr 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 15-fevral 2022-jıl.
  146. Garling, Caleb (April 10, 2012). „Google Chrome OS Busts Out Of Browser With New Interface“. Wired. December 10, 2013da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: March 6, 2017.
  147. Paul, Ryan. "Hands-on: getting work done with Google's new Aura interface for Chrome OS". https://arstechnica.com/gadgets/reviews/2012/04/hands-on-getting-work-done-with-googles-new-aura-interface-for-chrome-os.ars. 
  148. «b793195a8a91fa9a17eaf4af0fa21fed4da4d9cc - chromium/src - Git at Google». 28-yanvar 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-mart 2019-jıl.
  149. «Issue 2117713002: Print directly to CUPS using the IPP APIs - Code Review». codereview.chromium.org. 18-sentyabr 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-sentyabr 2016-jıl.
  150. Jazayeri. «A New Approach to Printing». The Chromium Blog. Google Inc. (15-aprel 2010-jıl). 17-aprel 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-aprel 2010-jıl.
  151. Heater. «Google Talks Cloud-Based Printing for Chrome OS». App Scout (16-aprel 2010-jıl). 21-aprel 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-aprel 2010-jıl.
  152. Whitney. «Google moving closer to Chrome OS printing». CNET News. 18-aprel 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-aprel 2010-jıl.
  153. «Migrate from Cloud Print to native printing». 5-yanvar 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-dekabr 2019-jıl.
  154. Larson. «Google Chrome Release Channels» (8-yanvar 2009-jıl). 15-yanvar 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-yanvar 2009-jıl.
  155. Larson. «Dev update: New WebKit version, new features, and a new Dev channel» (8-yanvar 2009-jıl). 16-yanvar 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-yanvar 2009-jıl.
  156. Beaufort. «We all agree that Dev Channel is great to test out new ...». Google+ (3-yanvar 2014-jıl). 6-mart 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 22-fevral 2014-jıl.
  157. «Long-term Support (LTS) on ChromeOS».
  158. «Developer Mode». www.chromium.org. Qaraldı: 16-aprel 2024-jıl.
  159. Messmer. «Google sheds light on Chrome OS Netbook security». ITworld (6-mart 2010-jıl). 14-dekabr 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 8-mart 2010-jıl.
  160. "Google demos Chrome OS, launches pilot program". https://arstechnica.com/gadgets/guides/2010/12/google-demos-chrome-os-launches-pilot-program.ars. 
  161. «Security Overview». www.chromium.org. Qaraldı: 16-aprel 2024-jıl.
  162. «Chromium OS Docs - Security in Chrome OS». chromium.googlesource.com. Qaraldı: 16-aprel 2024-jıl.
  163. «TPM Update For Chrome OS: Why And How» (en-us). Chrome Unboxed - The Latest Chrome OS News (11-fevral 2018-jıl). Qaraldı: 16-aprel 2024-jıl.
  164. «TPM Usage». www.chromium.org. Qaraldı: 16-aprel 2024-jıl.
  165. «Lock or unlock your screen - Chromebook Help». support.google.com. Qaraldı: 16-aprel 2024-jıl.
  166. Hooven. «Using YubiKeys With Chromebooks: Signing in to Chrome OS» (16-dekabr 2021-jıl).
  167. Bertolucci. «Google, Microsoft Invade Enemy Territory: Who Wins?». PC World (10-iyul 2009-jıl). 11-iyul 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-iyul 2009-jıl.
  168. Bradley, Tony «Five Reasons the Google Chrome OS will Flop» (aprel 2010). 30-iyul 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-aprel 2010-jıl.
  169. (9-mart 2016-jıl). „PC Platform is Evolving, Not Dying: Chromebooks and Ultraportable PCs to Gain Volume Market Share in 2016“. Press-reliz.
  170. «OS Statistics». w3schools.com. 17-sentyabr 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-yanvar 2017-jıl.
  171. Axon. «The world's second-most popular desktop operating system isn't macOS anymore». Ars Technica (17-fevral 2021-jıl). 17-fevral 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-fevral 2021-jıl.
  172. Dignan. «Admob: Droid and Android army make big browsing splash». ZDNet (23-noyabr 2009-jıl). 27-noyabr 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 1-dekabr 2009-jıl.
  173. Patel. «Steve Ballmer calls Chrome OS 'highly interesting", says Google 'can't make up their mind'». Engadget. AOL (14-iyul 2009-jıl). 16-yanvar 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-noyabr 2009-jıl.
  174. Krazit. «Brin: Google's OSes likely to converge». CNET News (20-noyabr 2009-jıl). 16-iyun 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-noyabr 2009-jıl.
  175. Bohn. «Native Android apps are coming to Chrome OS». The Verge (25-iyun 2014-jıl). 26-iyun 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-iyun 2014-jıl.
  176. . 
  177. Barr. «Alphabet's Google to Fold Chrome Operating System Into Android». WSJ (30-oktyabr 2015-jıl). 6-noyabr 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-noyabr 2015-jıl.
  178. Tran. «Chrome OS Will Be Merged Into Android». OMG! Chrome! (29-oktyabr 2015-jıl). 17-noyabr 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-noyabr 2015-jıl.
  179. "chromeOS becoming Android". https://www.androidauthority.com/chrome-os-becoming-android-3500661/.