Salta al contegnùo

Dimorphos

Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
Infobox de Ojeto astronòmegoDimorphos 
Dezignasion provizionałe1996 GT Cànbia el vałor in Wikidata
Tipoasteroide binario (it) Traduzi, asteroide potenzialmente pericoloso (it) Traduzi e ojeto rente a ła tera Cànbia el vałor in Wikidata
Categoria pianetiasteroide Apollo (it) Traduzi e asteroide Amor (it) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Tipo spetrałe (asteròide)asteroide di tipo X (it) Traduzi[1]
asteroide di tipo S (it) Traduzi[2] Cànbia el vałor in Wikidata
DescuerzidoreSpacewatch (it) Traduzi[3]
Joseph L. Montani (it) Traduzi[4] Cànbia el vałor in Wikidata
Data descuerzimento11 de apriłe del 1996[3] Cànbia el vałor in Wikidata, osservatorio di Kitt Peak (it) Traduzi[3] Cànbia el vałor in Wikidata
Epònemozemełi[5] Cànbia el vałor in Wikidata
Ojeto pareSołe Cànbia el vałor in Wikidata
Ojeti fiołi
Dimorphos (it) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Època17 de otobre del 2024 Cànbia el vałor in Wikidata
Dati orbitałi Védar la pozision atuale
Apoàpside2,2721280421842 AU[2] Cànbia el vałor in Wikidata
Periàpside1,0130714711006 AU
(arg (ω): 319,60265906644)[2] Cànbia el vałor in Wikidata
semiase major a1,6425997566424 AU Cànbia el vałor in Wikidata
Esentrisità E0,38325117424138[2] Cànbia el vałor in Wikidata
Perìodo orbitałe P768,94638241575 d Cànbia el vałor in Wikidata
Anomalia mezana M339,92996528796 °[2] Cànbia el vałor in Wikidata
Inclinasion i3,4141764541661 °[2] Cànbia el vałor in Wikidata
Lonzitùdene nodo asendente Ω72,98597638391 ° Cànbia el vałor in Wikidata
Caratarìsteghe fízeghe e astronòmeghe
Diàmetro0,78 km[6] Cànbia el vałor in Wikidata
Magnitùdene asołuta18,11[7] Cànbia el vałor in Wikidata
Densità mezana2,17 g/cm³[6] Cànbia el vałor in Wikidata
Periodo de rotasion2,2593 h[1] Cànbia el vałor in Wikidata
Albedo0,16 (albedo zeomètrego)[1] Cànbia el vałor in Wikidata
Catàlegs astronòmics
Identificador JPL20065803 Cànbia el vałor in Wikidata
65803 Cànbia el vałor in Wikidata
Sèrie
« (65802) 1996 BA3 Cànbia el vałor in Wikidata • (65804) 1996 HT6 Cànbia el vałor in Wikidata »


Dimorphos (denominasion formałe (65803) Didymos I; denominasion provixionaria S/2003 (65803) 1) ła xe un satełite naturałe o luna de l'ogeto terrestre vissin a l'Estere 65803 Didymos, con cui forma un sistema binario. Ła luna ła xe stà scoverta el 20 novenbre 2003 da Petr Pravec in cołaborasion co altri astronomi de tuto el mondo. Dimorphos el ga un diametro de 177 metri (581 ft)[converti: opzione non valida]

suła so estension pi longa e el xe stà el bersajo del Double Asteroid Redirection Test (DART), na mision spasiàl NASA che ła ga s-ciantà na nave spasiàl co ła luna el 26 22 setenbre a quasi Diter. Vanti de l’inpato da parte de DART, Dimorphos el gaveva na forma de sferoide oblato co na superfisie coverta de masso ma praticamente nissun crateri.[8] Se pensa che ła luna ła se gabia formà co Didymos el ga perso ła so masa par via deła so rapida rotasion, che ła ga formà un aneło orbitante de detriti che el se ga conglomerà in un mucio de macerie a basa densità che el xe deventà Dimorfo ancùo.[9][10][11]

L’inpato DART el ga sbasà el periodo orbitałe de Dimorphos intorno a Didymos de 33 minuti e el ga butà fora pì de 1 milioni di chilogrami (2,2×10^6 lb)

de detriti nel spasio, produxendo un penaco de pólvare che el ga iluminà el sistema Didymos e el ga sviłupà un 

10 000-chilometro (6 200 mi)[converti: opzione non valida]

-lungo coda de polvere che persistiva per diversi mesi.[12][13][14] Se prevede che l’inpato DART el gabia causà ła rifasitura globałe e ła deformasion deła forma de Dimorphos, łasando un cratere de inpato de diverse dexene de metri de diametro.[15][16][17] Łe oservasión dopo l’inpato dełe flutuasion deła łuminosità nel sistema Didymos łe sugerise che l’inpato el pol vér o deformà Dimorphos in modo significativo in na forma ełisoidałe o el pol vérlo mandà in na rotasion caoticamente tumbling.[18][19] Se Dimorfo el jera in un stato de rotasion a s-ciopo, ła luna ła sarà sogeta a tidal force iregołari da Didimo prima che ła torna a un stato tidal locked entro diverse deceni.[20][21][22] Ła mission ESA Hera ła xe prevista pa rivar al sistema Didymos nel 2026 pa studiar mejo i efeti de l'inpato de DART su Dimorphos.

Immagini radar di Didimo e Dimorfo scattate dal Oservatorio Arecibo nel 2003

.

L'asteroide primario Didymos el xe stà scoperto nel 1996 da Joe Montani del Spacewatch Project a l'Università de l'Arizona.[23] El satełite Dimorphos el xe stà scoperto el 20 novenbre 2003, in fotometria [[] cołeghi de l’ Oservatorio Ondřejov in Repùblica Ceca. Dimorfo el xe stà catà co diminusion periodiche neła łuminosità de Didimo dovùe a eclise reciproche e ocultasion. Co i so cołaboradori, el ga confermà dałe imagini Arecibo radar delay-Doppler che Didymos el xe un sistema binario.[24][25]

El Working Group for Small Bodies Nomenclature de ła International Astronomical Union (IAU) el ga dato el so nome uficiałe al satełite el 23 giugno 2020.[26] The name Dimorphos is derived from a Greek word (Δίμορφος) meaning 'having two forms'.[27][28]Modeło:Efn Ła giustificasion del novo nome ła dise: "Come obietivo dełe mision spasiałi DART e Hera, el deventarà el primo corpo cełeste neła storia cosmica che ła so forma ła xe stà canbià in modo sostansiałe come risultà de l'intervento umàn (l'inpato DART)".[29] El nome el xe stà sugerìo da Klenisome, un pianista sientifico siensiato a ła Università Aristotełe de Tesałonica e un menbro sia dei grupi DART che Hera.[29] Prior to the IAU naming, the nickname Didymoon was used in official communications.[30]

  1. 1,0 1,1 1,2 URL de refarensa: https://ssd.jpl.nasa.gov/tools/sbdb_lookup.html#/?sstr=2065803.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 voze de refarensassd.jpl.nasa.gov.
  3. 3,0 3,1 3,2 URL de refarensa: https://www.minorplanetcenter.net/iau/ECS/MPCArchive/2004/MPC_20040713.pdf. Pàzena: 52326.
  4. URL de refarensa: https://www.as.arizona.edu/uarizona-spacewatch-discovered-larger-twin-asteroids-targeted-nasas-upcoming-dart-mission.
  5. ID Minor Planet Center: 65803.
  6. 6,0 6,1 URL de refarensa: http://www.johnstonsarchive.net/astro/astmoons/am-65803.html.
  7. voze de refarensassd.jpl.nasa.gov.
  8. Eror: <ref> nisun testo par el marcador Barnouin2023
  9. Eror: <ref> nisun testo par el marcador ESA-20210330
  10. Eror: <ref> nisun testo par el marcador Zhang2021
  11. Eror: <ref> nisun testo par el marcador Madeira2023
  12. Eror: <ref> nisun testo par el marcador NOIRLab-20221003
  13. Eror: <ref> nisun testo par el marcador NASA-20221215
  14. Eror: <ref> nisun testo par el marcador Li2023
  15. Eror: <ref> nisun testo par el marcador Raducan2022
  16. Eror: <ref> nisun testo par el marcador Nakano2022
  17. Eror: <ref> nisun testo par el marcador Raducan2023
  18. Eror: <ref> nisun testo par el marcador Scheirich2023
  19. Eror: <ref> nisun testo par el marcador Pravec2023
  20. Eror: <ref> nisun testo par el marcador Agrusa2021
  21. Eror: <ref> nisun testo par el marcador Richardson2022
  22. Eror: <ref> nisun testo par el marcador Meyer2023
  23. Eror: <ref> nisun testo par el marcador johnston
  24. Modeło:Cite report
  25. Eror: <ref> nisun testo par el marcador Naidu2020
  26. Temming Maria, An asteroid's moon got a name so NASA can bump it off its course, 29 June 2020.
  27. MPEC 2020-M83, Minor Planet Center.
  28. Modeło:LSJ
  29. 29,0 29,1 Eror: <ref> nisun testo par el marcador IAU-2020-06-23
  30. Target: Didymoon, European Space Agency, 31 de marso 2015.
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Dimorphos&oldid=1217465"