Jump to content

Dukaisms

Edit links
From Wikipedia, the free encyclopedia

Dukaisms[1] and dukatives[2] (also referred to in Polish as postgender or posthuman grammar or forms[3][4][5]) refers to a collection of gender-neutral grammatical forms (going beyond the three traditional grammatical genders – masculine, feminine, neuter), created by the writer Jacek Dukaj for his 2004 science fiction novel, Perfect Imperfection. Dukaisms since became used in other contexts, by other authors, translators, and also by some non-binary people.

History and popularization

[edit]

Dukaism were created as artistic neologisms[6] invented by Polish writer Jacek Dukaj for his 2004 science fiction novel, Perfect Imperfection (2004)[5][7][8] and subsequently they were named after him.[9] In his novel, posthuman beings (phoebe) generally have no sex, gender[10][11][6] or even biological bodies.[7] The aim of dukaisms was to familiarize the reader with the notion of ​​a being that does not concern itself with the concept of gender [8] Dukaj is known for his experimental literature, and when the novel was released, Dukaisms were described as the his most radical linguistic experiment yet[8].

Going beyond the three traditional grammatical genders – masculine, feminine and neuter – dukaisms concern the gender described as asexual[2][3] or postgender.[1][4] Although they originated as a literary experiment, they have since been accepted in the Polish language and used outside of novel they debuted in.[1][3] They became used by some non-binary people in Poland, which lead to their popularization[7][12][13][14]. They have also been used occasionally by other Polish science fiction writers, as well as translators, particularly in contexts related to non-binary characters, real or fictional.[1][7][15]

Dukaisms are one of the neopronouns proposed in the Polish language.[7][14] As of 2025, it is not clear how enduring they will be, as other, competing gender-neutral solutions have been proposed as well.[4] There are also combinations of dukaisms with other forms, and forms that are elaborations of dukaisms, developed without input from Dukaj (such as dukatives).[2][16][17]

Grammar

[edit]
See also: Polish grammar

Dukaisms are based on novel conjugation and declension.[10] Dukaj himself referred to them as "postgender grammar".[3] The term dukaisms is used characteristically for verbal and pronominal forms, while for the noun form the term dukatives has been proposed.[2][16] Dukatives did not exist in Dukaj's novel, and were not invented by Dukaj.[16] An example of a dukative of the noun przyjaciel (friend, masculine form) and przyjaciółka (friend, feminine form) is przyjaciołu.[16]

These dukaisms are based on feminine bases, exchanging the letter "a" for "u", e.g.: zrobiłum, poszłuś, mogłubyś.[1][3] Because of the characteristics of Polish grammar, Dukaisms are primarily visible in the singular grammatical number and not in plural.[2]

According to Polish literature scholar, Ewa Kujawa, dukaisms are "constructed coherently (with few exceptions) and logically [and] fit exactly into the free space that the Polish inflectional system leaves for it".[8]

Declension

[edit]
Pronouns Adjectives Proper names
Nominative onu ładnu Słowiński
Genitive jenu / nu / nienu ładnu Słowińskienu
Dative jewu / wu ładnu Słowińskienu
Accusative jenu / nu / nienu ładnu Słowińskienu
Instrumental num ładnum Słowińskum
Locative num ładnum Słowińskum
Vocative – ładnu Słowiński

Conjugation

[edit]
Past tense Future tense Imperfective Subjunctive
1 pers. (z)robiłum będę robiłu (z)robiłubym
2 pers. (z)robiłuś będziesz robiłu (z)robiłubyś
3 pers. (z)robiłu będzie robiłu (z)robiłuby

Use

[edit]

Example of the use of Dukaj's dukaisms in Dukaj's novel (dukaisms bolded):

– Chciałuś powiedzieć – przerwał nu Zamoyski – powinniśmy byli tam dotrzeć. Samu twierdzisz, że po odcięciu od Plateau nie wiesz nawet, w którą stronę lecimy. Swoją drogą, zastanawiam się, jak to możliwe. Przecież chyba pamiętasz, gdzie celowałuś.

— Jacek Dukaj, Perfect Imperfection

Dukaisms are difficult to translate into some languages, such as English, which do not have grammatical gender.[18]

The first professional use of dukaisms outside of the novel includes the Polish localization of games Apex Legends (2019) and Bugsnax (2020). In the case of Apex Legend, dukaisms were used for the character Bloodhound. In the case of Bugsnax, translator Ola Lubińska decided to use them in the context of the non-binary creature Floofty’en.[19][7][20] Dukaisms were also used for the Polish subtitles of the documentary Seahorse (2019) and in the translation of the comic Gender Queer (2019, Polish edition 2021).[21]

They are also used in the Polish translation of the Martha Wells' Murderbot Diaries series. The title character and narrator, who is a genderless construct of man and machine, uses a neuter form, but another character in that novel, which has a non-binary gender, uses dukaisms.[22]

References

[edit]
  1. ^ a b c d e "Moje zaimki to: onu/jenu". Zaimki.pl (in Polish). Retrieved 2020-08-25.
  2. ^ a b c d e Damian Pawłowski (2024). "Językowa neutralność – sposoby tworzenia form niebinarnych w polszczyźnie i ich recepcja społeczna". Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny. (in Polish). p. 161–179. ISSN 1730-4180. Retrieved 2025-04-27.
  3. ^ a b c d e Jacek Dukaj (2022-09-09). "Odmiany postpłciowe w „Perfekcyjnej niedoskonałości"". Jacek Dukaj. Retrieved 2025-04-27.
  4. ^ a b c Joanna Nowak-Michalska (2024). "Język niebinarny jako wyzwanie translatorskie na przykładzie polskiego tłumaczenia powieści Bernardine Evaristo pt. Girl, Woman, Other". Między Oryginałem a Przekładem (in Polish). p. 27–45. ISSN 1689-9121. Retrieved 2025-04-27.
  5. ^ a b Konrad Kośnik, Olga Węglerska (2021-03-15). "Czy naukowiec ma płeć? Rozważania na temat relacji w świecie nauki przez pryzmat stereotypów płciowych". Człowiek i Społeczeństwo. p. 205–220. doi:10.14746/cis.2021.51.11. ISSN 2956-5243. Retrieved 2025-04-27.
  6. ^ a b Mikołajczak, Ilona (2019). "Neologizmy artystyczne jako przedmiot badań nad poprawnością językową (na materiale wybranych utworów Jacka Dukaja)". Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza (in Polish). 26. Retrieved 2020-08-25.
  7. ^ a b c d e f Emilia Kuzior, Magdalena Kowalska, Anna Szkonter-Bochniak (2024). "Schowane tożsamości: Analiza tłumaczeń zaimków postaci niebinarnych płciowo w wybranych mediach anglojęzycznych". Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu. doi:10.58683/dnswsb.2003. ISSN 2719-6798. Retrieved 2025-04-27.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  8. ^ a b c d Tomasz Korpysz, Anna Kozłowska, ed. (2021). "„Postpłciowe deklinacje" – nowe formy gramatyczne w powieści Jacka Dukaja Perfekcyjna Niedoskonałość". Język pisarzy: problemy gramatyki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. p. 175–190. ISBN 978-83-8090-891-8. OCLC 1346671267. Retrieved 2025-04-27. {{cite book}}: |contributor= requires |author= (help); |contributor= requires |contribution= (help)
  9. ^ Maria Magdalena Nowakowska (2022-12-29). "Uwagi o (nie)istniejących formach rodzajowych czasownika i ich miejscu w nauczaniu jpjo". Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców. p. 305–315. doi:10.18778/0860-6587.29.20. ISSN 2449-6839. Retrieved 2025-04-27.
  10. ^ a b Potent-Ambroziewicz, Małgorzata (2017). "„Od morfy po mech" – wariacje na temat człowieczeństwa w prozie Jacka Dukaja". Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF, Philologiae (in Polish). 35: 115–124. Retrieved 2020-08-25.
  11. ^ Atłas-Leśniewicz, Beata (2015). "Przez maszynę do Boga. Transhumanistyczne koncepcje w Perfekcyjnej niedoskonałości". Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze (in Polish). 4: 105–123. Retrieved 2020-08-25.
  12. ^ Klaudia Bobela (2020-07-28). "Zaimki.pl: jak dopasować język polski do niebinarności? Rozmawialiśmy z twórcą i twórczynium strony". queer.pl (in Polish). Retrieved 2020-08-25.
  13. ^ Hansen, Karolina; Żółtak, Katarzyna (2022-05-01). "Social Perception of Non-Binary Individuals". Archives of Sexual Behavior. p. 2027–2035. doi:10.1007/s10508-021-02234-y. ISSN 1573-2800. PMC 9192499. PMID 35467171. Retrieved 2025-05-27.
  14. ^ a b Szymon Misiek (2020). "Misgendered in Translation?: Genderqueerness in Polish Translations of English-language Television Series". Anglica. p. 165–185. doi:10.7311/0860-5734.29.2.09. Retrieved 2025-05-27.
  15. ^ Krzysztof Karol Bożejewicz (6 November 2019). "Maniak marudzi #27: Niebinarne tłumaczenia". Retrieved 2020-08-25.
  16. ^ a b c d "Dukatywy • Zaimki.pl". Zaimki.pl. Retrieved 2025-04-27.
  17. ^ Aleksandra Walkiewicz (2022). "Językowe wykładniki niebinarności płci w polszczyźnie. Część 1: Wprowadzenie do problematyki i próba systematyzacji". Prace Językoznawcze (in Polish). p. 85–100. ISSN 1509-5304. Retrieved 2025-04-27.
  18. ^ Anna Małgorzata Pajdzińska (2018-08-17). "Kategorie gramatyczne a językowy obraz świata". Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury. p. 41. doi:10.17951/et.2018.30.41. ISSN 0860-8032. Retrieved 2025-05-27.
  19. ^ "OJ UW – dukaizm". www.nowewyrazy.pl. Archived from the original on 2025-01-26. Retrieved 2025-05-27.
  20. ^ "„Od początku wiedziałam, że nie chcę przepuszczać Floofty'enu przez magiel ciswashingu" – wywiad z Olą Lubińską, tłumaczką pierwszej gry wideo z dukaizmami". 6 kolorów. 2021-05-29. Retrieved 2025-04-27.
  21. ^ Kinga Dunin (2021-06-19). "Mów do mnie, jak ci wygodnie. Nie sprowadzajmy problemów osób niebinarnych do zaimków". KrytykaPolityczna.pl. Retrieved 2025-05-27.
  22. ^ Anka Konieczna-Purchała. "Tłumaczenie (się z) „Pamiętników Mordbota" – relacja ze spotkania". textem.com.pl. Retrieved 2025-05-27.
Retrieved from "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Dukaisms&oldid=1293875242"