Fandom

Fandom
Дата заснавання / стварэння	18 кастрычніка 2004
Названа ад	Фэндам і Вікі
Заснавальнік	Джымі Вэйлз і Анджэла Бізлі Старлінг
Кіраўнік	Craig L. Palmer[d]
Краіна	ЗША
Арганізацыйна-прававая форма	карпарацыя
Уладальнік	Fandom, Inc.[d]
Размяшчэнне штаб-кватэры	Сан-Францыска Сан-Матэа Каліфорнія
Супрацоўнікаў	160 чал.
Стваральнік твора	Джымі Вэйлз
Ацэнка крытыкаў	4.2
Рухавічок	MediaWiki
Мова праграмавання	PHP і JavaScript
Мінімальны ўзрост	13 год і 16 год
Дата афіцыйнага адкрыцця	2004
Афіцыйны сайт	fandom.com (англ.)
Official jobs URL	about.fandom.com/… (англ.)
Terms of service URL	fandom.com/terms-… (англ.)
Privacy policy URL	fandom.com/privac… (англ.)
Number of registered users/contributors	28 154 471
Ранг Alexa	65
Search formatter URL	https://www.fandom.com/?s=$1
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Fandom (бел.: Фандом або Фэндам) — бясплатны сэрвіс хостынгу, які прадстаўляе магчымасць любому жадаючаму стварыць свой уласны тэматычны вікіпраект або прыняць удзел у калектыўнай працы над ўжо існуючымі праектамі.

Гісторыя

Сэрвіс Вікія падтрымліваецца камерцыйнай кампаніяй Wikia, Inc. (ЗША), заснаванай Анджэлай Бізлі (англ.: Angela Beesley) і Джымі Вэйлзам (англ.: Jimmy Wales) у кастрычніку 2004. Першапачаткова праект атрымаў назву «Wikicities» (Вікігарады). 27 сакавіка 2006 Wikia, Inc. паведаміла аб тым, што кампаніяй атрыманы венчурныя інвестыцыі ў памеры 4 млн долараў ЗША. Тады ж праект быў перайменаваны ў «Wikia» (Вікія), так як яго стваральнікі асцерагаліся, што людзі будуць лічыць яго даведнікам па гарадах, а не сэрвісам для стварэння энцыклапедый на любую тэму. Дзевяць месяцаў праз Amazon.com інвеставала ў Wikia, Inc. 10 млн долараў ЗША, а Джэф Блэкбарн (англ.: Jeff Blackburn), старэйшы віцэ-прэзідэнт па развіцці бізнесу, увайшоў у савет дырэктараў Wikia, Inc.

У лістападзе 2006 года, Wikia, Inc. сцвярджала, што выдаткавала 5,74 млн долараў ЗША на маркетынг пры 40-50 млн наведванняў старонак.

3 лютага 2005 года Wikia, Inc. абвясціла аб стварэнні сотай Вікіі, а ў ліпені 2007 года іх было ўжо больш за 3000 на больш чым 50 мовах. Пашырэнні праекта адбывалася не толькі за кошт стварэння новых энцыклапедый, але і шляхам далучэння да Wikia, Inc. незалежных Вікі-энцыклапедый.

7 красавіка 2010 колькасць вікі пераваліла за 100.000. Колькасць удзельнікаў пры гэтым перавысіла лічбу ў 2.000.000. Стварыць сваю ўласную Вікія можна на больш чым 250 мовах свету.

Тэматыка вікіпраектаў на Вікіі

Агульнае

Вікіпраекты на Вікіі ахопліваюць вельмі шырокі круг пытанняў; фактычна дазваляецца пісаць на любую тэму, калі яна не тычыцца паклёпу, абразаў, парнаграфіі або парушэння аўтарскіх правоў. Забараняецца таксама дубляванне іншых праектаў, якія адносяцца да Вікімедыя. Многія вікіпраекты капіююць стыль Вікіпедыі, але большасць маюць артыкулы, якія ніколі б не былі размешчаны на Вікіпедыі. Напрыклад, артыкул пра персанажа, які толькі згадваецца ў «Зорных войнах». Таксама на Вікія дапускаецца пісаць артыкулы са сваёй пункту гледжання, а не толькі з нейтральнай, як на Вікіпедыі.

Сайты «пытанняў і адказаў»

Wikia, Inc. некалькі гадоў змагалася, каб адкрыць уласныя сайты «пытанняў і адказаў», аналагічныя, напрыклад, Google Answers. У студзені 2009 года кампанія запусціла гэты праект пад назвай «Wikianswers», што выклікала сур’ёзную крытыку з боку Answers.com, у рамках якога ўжо існаваў сайт пад назвай «WikiAnswers». Генеральны дырэктар Answers.com, Боб Росэншэйн (англ.: Bob Rosenschein) заявіў, што, зрабіўшы гэты крок, Вікія стварае блытаніну на рынку.

Нягледзячы на розныя трэння, у сакавіку 2010 года Wikia, Inc. зноў дазволіла ствараць Вікіі «пытанняў і адказаў» пад назвай «Answers from Wikia». Дадзеныя сайты атрымліваюць дамены з прэфіксам answers, а ўдзельнікі могуць, аналагічна звычайным вікіпраектам, ствараць сайты «пытанняў і адказаў» на любую тэму.

OpenServing

OpenServing — гэта праект па стварэнні вэб-сайтаў са свабодным змесцівам ў рамках Вікія, але кожны з стваральнікаў такіх сайтаў зможа атрымліваць прыбытак ад размяшчэння рэкламы на ім. Праект быў запушчаны 12 снежня 2006 года і, нягледзячы на адносна высокую папулярнасць, быў зачынены ў студзені 2008 года. Па словах Джымі Вэйлза, Wikia, Inc. атрымала некалькі тысяч заявак на стварэнне сваіх вэб-сайтаў, але сам праект ніколі не быў досыць папулярны і паспяховы. Усе сілы Wikia, Inc. былі кінутыя на звычайныя вікіпраекты, а ўсе сайты, створаныя ў рамках OpenServing, былі перанакіраваны на Вікія.

Праграмнае забеспячэнне

Вікія працуе на MediaWiki, аналагічным таму, што выкарыстоўвае Вікіпедыя. Аднак у Вікіі дададзеныя некаторыя новыя магчымасці, частку з якіх можа адключаць лакальны адміністратар вікі. Напрыклад, чат, форум, сістэма дасягненняў, галерэі.

Сістэма пошуку

Wikiasari

(ад тэхналогіі wiki і яп.: 漁り漁り асар — пільны пошук) — праект кампаніі Wikia, Inc. па стварэнні пошукавай сістэмы, заснаванай на тэхналогіі wiki.

Насуперак паведамленнях інфармацыйных агенцтваў і розных выданняў, стваральнікі Wikiasari сцвярджаюць, што гэта кодавае назва не будзе ў далейшым з’яўляцца афіцыйным назвай новага пошукавага праекта. Па словах стваральнікаў, праект, які ажыццяўляецца ў рамках супольнасці Wikia Search, не звязаны з праектамі Wikipedia і Amazon A9, хоць Amazon.com і аказвае спонсарскую дапамогу кампаніі Wikia, Inc. у цэлым. Дакладна так жа праект не звязаны з пошукавікам Wikia Search.

Сцвярджалася, што першая версія пошукавіка павінна з’явіцца вясной 2007 года. На Вікіі, першапачаткова, была ідэя стварыць уласную пошукавую сістэму. Яна павінна была называцца «Wikiasari». Аднак у пачатку 2005 года ад гэтага адмовіліся.

Wikia Search

Публічная альфа-версія пошукавай сістэмы Wikia Search была запушчана 7 студзеня 2008 года. Яна выклікала рэзкую крытыку з боку вядучых інфармацыйных агенцтваў. У сакавіку 2009 года праект быў зачынены.

Бягучая пошукавая сістэма

У канцы 2009 года на Вікіі была запушчана новая пошукавая сістэма, якая адлюстроўвае вынікі пошуку з усіх сайтаў, якія ўваходзяць у Wikia, Inc.

Кампанія

Wikia, Inc. грунтуецца ў Сан-Францыска, штат Каліфорнія, ЗША. Першапачаткова кампанія была зарэгістраваная ва Фларыдзе ў 2004 годзе, а 10 студзеня 2006 года была перарэгістраваная ў штаце Дэлавэр.

Вікія мае некалькіх тэхнічных супрацоўнікаў у ЗША, а таксама прадстаўніцтва ў горадзе Познань, Польшча.

Бізнес-мадэль кампаніі заключаецца ў атрыманні прыбытку за кошт рэкламы, сам сэрвіс вікіхостынгу з’яўляецца бясплатным. Першапачаткова кампанія выкарыстоўвала сэрвіс Google AdSense, але затым перайшла на Federated Media.

Увесь кантэнт, які ствараецца ў праектах Вікія, даступны на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-Share Alike License 3.0 або GNU FDL (больш старыя вікіпраекты), і, адпаведна, прававы статус тэксту цалкам сумяшчальны з праектамі некамерцыйнага Фонду Вікімедыя. Інвестыцыі і прыбытак выкарыстоўваюцца для развіцця сэрвісу Вікія, а таксама ўдасканалення рухавіка MediaWiki і пашырэнняў для яго. Як і некамерцыйныя праекты Фонду Вікімедыя, сэрвіс Вікія дае магчымасць загрузкі дамп баз даных, што робіць сэрвісы Вікія больш пераважнымі для ўдзельнікаў, якія асцерагаюцца за страту свайго ўкладу калектыўнай праўкі ў праектах, адміністраванне якіх недастаткова празрыста і адкрыта.

Крытыка

Рэклама і выкарыстанне бясплатнага кантэнту

Вікія часам пашырае сваю прастору за кошт ужо існуючых незалежных энцыклапедый, заснаваных на вікірухавіку. Пры гэтым удзельнікам дадзеных праектаў плацілі грошы або прадавалі акцыі кампаніі, а арыгінальны сайт закрываўся, з перамяшчэннем ўсяго кантэнту на дамен Вікія.

Паступалі скаргі на Вікія ў сувязі з рэкламай неналежнага характару на старонках энцыклапедый.

Калі супольнасць канкрэтнага вікіпраекта захоча сысці з Вікія і стварыць свой уласны сайт, кампанія не дазваляе выдаляць кантэнт вікіпраекта, працягваючы штучна падтрымліваць яго ў працоўным стане або набіраючы новых удзельнікаў для дадзенага вікіпраекта. Гэта адмоўна адбіваецца на тых, хто сышоў з Вікія, так як новы праект прыходзіцца зноўку прасоўваць у пошукавых сістэмах, што ўскладняе пошук рэкламадаўцаў.

Змесціва вікіпраектаў

Узровень распрацоўкі ўтрымання ў праектах Вікія розны. Праекты-пустышкі адразу не выдаляюцца (калі доўгі час у вікі не назіраецца актыўнасці, то замарожваецца база дадзеных, а калі ніхто не зацікавіцца далейшай лёсам вікі, вікі выдаляецца з захаваннем гісторыі правак у архіве, калі такія былі), таму на адзін дзеючы і абнаўляецца праект прыпадаюць некалькі закінутых.

Вікія і Фонд Вікімедыя

З-за таго, што Вікія атрымлівае даход з рэкламы на сваіх сайтах, у яе часам узнікаюць канфлікты з Фондам Вікімедыя, хоць Вікія першапачаткова была заяўлена як камерцыйны аналаг некамерцыйнай Вікіпедыі.

Дамены і скіны

Частка энцыклапедый, якія далучыліся да Вікія, мелі свае ўласныя даменныя імёны. Аднак Вікія, пайшоўшы супраць волі стваральнікаў гэтых праектаў, пераклала гэтыя вікіпраекты на ўласны паддамен, спасылаючыся на тое, што так лягчэй павысіць іх прывабнасць для рэкламадаўцаў. У цяперашні час уласныя даменныя імёны маюць адзінкавыя праекты, якія належаць Вікія.

Самы першы скін — Quartz, які выкарыстоўваўся з 2004 па 2008 год. Quartz выглядаў вельмі спрошчаным чынам, не было ні выразнага меню навігацыі, ні верхніх панэляў. Зверху знаходзіліся блок Вікія, пошук і меню вікі. Крыху ніжэй былі кнопкі «Рэдагаваць», «Гісторыя» і іншыя. Уся астатняя частка была запоўненая асноўнай прасторай, а таксама рэкламай.

У чэрвені 2008 года Вікія перайшла на новае афармленне, Monaco. Прычым яно павінна было быць прадвызначаным для ўсіх вікіпраектаў. Зарэгістраваным удзельнікам дазволілі выбіраць паміж гэтым афармленнем і Monobook, а некаторым Вікіям дазволілі захаваць гэты скін прадвызначаным. Новае афармленне прыжывалася з цяжкасцю, так як патрабавала змены афармлення ўжо існуючага кантэнту на вікіпраектах.

У жніўні 2010 года зноў было абвешчана аб поўнай змене афармлення. Новы скін назвалі New Wikia look (таксама вядомы як Oasis або Wikia), і ён у корані адрозніваўся і ад Вароны, і ад Monobook. Галоўнай прычынай пераходу на гэта афармленне стала, па словах кампаніі, жаданне адрознівацца ад іншых вікіпраектаў, у першую чаргу, Вікіпедыі; новае афармленне павінна было стварыць Вікія сваё, непаўторнае твар. 23 верасня 2010 года новае афармленне было прадстаўлена афіцыйна, а ўжо 3 лістапада таго ж года стала афармленнем па змаўчанні на ўсіх без выключэння вікіпраектах. Было забаронена выкарыстоўваць іншыя скіны ў якасці афармлення па змаўчанні, а Monaco было выдаленае зусім. Новае афармленне было заклікана стаць больш «прыязным» да пачаткоўцам на вікіпраектах, але падвергнулася жорсткай крытыцы з боку вопытных удзельнікаў Вікія. У выніку некалькі буйных вікіпраектаў стварылі «анты-Вікія альянс», а не дамогшыся звароту Monaco, пакінулі Вікія, перайшоўшы на ўласныя незалежныя сайты.

Некаторыя папулярныя рэсурсы

• англійская
  • Fallout Вікі
  • Final Fantasy Вікі
  • Runescape Wiki
  • Star wars Вікі
  • Warriors Вікі
• нямецкі
  • Naruto Вікі
  • GTA Вікі
  • Red dead redemption Вікі
• французская
  • Guild Wars Вікі
  • Harry Potter Вікі
  • One Piece Вікі
• іспанскі
  • Grand Theft Encyclopedia
  • Pokemon Вікі
  • Drama Вікі
  • Ben 10 Вікі
  • Doblaje Вікі
• італьянскі
  • Halo Вікі
  • Mario Вікі
  • Wither Вікі

Спасылкі

• Афіцыйны сайт