Fil
Ël fil a l'é na strutura longa e flessìbil, ëd sòlit fabricà con metal, ch'as dòvra an vàire aplicassion andustriaj e artìstiche. A peul esse realisà an vàire materiaj, com aram, assel, alumini, òr, argent e àutri materiaj.
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]L'usagi dël fil a l'é antich: ij prim esempi a armonto a la Mesopotamia e a l'Egit antich, anté ch'as dovrava fil d'òr o d'aram për creé bigioie e decorassion. Con l'ariv andustrial dël sécol ch'a fa XVIII, la produssion dël fil a l'é diventà pì eficent grassie a neuve técniche com ël tire dël fil con ëd làmin-e 'd metal për riduve ël diàmetr.
Tìpo ëd fil
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Fil d'aram: motobin dovrà për l'eletrònica e ij fij për via ëd soa bon-a condutività elétrica.
- Fil d'assel: resistent e dovrà ant le costrussion, për esempi ant ël ciment armà.
- Fil d'òr e d'argent: dovrà ant l'orefisserìa e për travaj artìstich.
- Fil sintétich: com ël nylon o ël poliéster, dovrà ant la pesca o ant la tessitura.
Produssion
[modìfica | modifiché la sorgiss]La produssion dël fil a ancamin-a con ël riscaudament dël metal fin a la temperadura ëd fusion. Ël metal flùid a l'é peui tirà a travers dë stamp për reduvne ël diàmetr (procedura ciamà "tirà dël fil"). Për ij fij motobin fin, com coj për l'eletrònica, as peul dovresse la deposission eletrolìtica.
Aplicassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]- Eletrònica: cablagi e component elétrich.
- Edilissia: armadura për ël ciment.
- Art e artisanà: sculture ëd fil metàlich o bigioie.
- Agricoltura: fil spinà për le sère.