Friedenstein
50°56′45″N 10°42′16″E/50,945833 10,704444 Widok zamku od północy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj związkowy | |
| Miejscowość | |
| Inwestor | |
| Rozpoczęcie budowy |
1643 |
| Ukończenie budowy |
1656 |
Położenie na mapie Turyngii  | |
Położenie na mapie Niemiec  | |
| 50°56′45″N 10°42′16″E/50,945833 10,704444
| |
| Strona internetowa | |
Friedenstein – zamek w Gocie w Niemczech, w kraju związkowym Turyngia, zbudowany w stylu barokowym w połowie XVII w. na miejscu wcześniejszej budowli, istniejącej tu zapewne od XI w. do połowy XVI w. Stanowił rezydencję książąt Saksonii-Gothy, obecnie jest siedzibą muzeów i innych instytucji.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Obecny zamek wzniesiono staraniem księcia Saksonii-Gothy Ernesta I Pobożnego, który wybrał Gothę na swoją siedzibę po podziale księstwa saskiego[1][2]. Jego budowę rozpoczęto w 1643[1][3][2][4][5], a zakończono w 1656. Wzniesiono go na wzgórzu wznoszącym się ponad miastem, na którym wcześniej znajdował się zamek Grimmenstein, wówczas już w ruinie[1][3][4][5] według planów Caspara Vogella. W latach 50. XVII w. rozpoczęto budowę fortyfikacji[5]. Nazwa zamku Friedenstein (dosłownie: "Kamień pokoju") książę nadał mu w związku z szalejącą w momencie rozpoczęcia budowy w Rzeszy wojną trzydziestoletnią[1]. Za rezydencję książęcą północne skrzydło budynku zaczęło służyć już po trzech latach od rozpoczęcia budowy[4].
W XVIII w. zlikwidowano potężne fortyfikacje otaczające wcześniej zamek i staraniem księcia Ernesta II otoczono go parkiem w stylu angielskim, jednym z pierwszych na kontynencie[3][2]. W XVII i XVIII w. kolejni książęta sasko-gotajscy przebudowywali wnętrza zamku (m.in. już w końcu XVII w. dzieląc pierwszą główną salę na mniejsze pomieszczenia). Funkcję stałej rezydencji książęcej zamek przestał pełnić ok. 1800, a po 1918 urządzono w nim muzeum[5].
Stan obecny
[edytuj | edytuj kod]Zamek, który nie został nigdy zniszczony, przetrwał do obecnych czasów w stanie niemal niezmienionym. Główne skrzydło, północne, o czterech kondygnacjach, mieści apartamenty oraz kościół zamkowy. Boczne skrzydła, wschodnie i zachodnie, miały po trzy kondygnacje. Prowadziły do flankujących każde skrzydło od południa pawilonów o czterech kondygnacjach i otaczały obszerny dziedziniec. Pierwotnie od strony południowej między pawilonami znajdowała się parterowa ujeżdżalnia, którą rozebrano w XVIII w.[1][5] W chwili budowy było to jedno z największych założeń zamkowych – skrzydło północne ma długość około 100 m, a boczne około 140 m[5].
Najważniejsze pomieszczenia reprezentacyjne znajdują się na drugim piętrze skrzydła północnego. Apartamenty księcia zdobią sztukaterie Giovanniego Caroveriego z drugiej połowy XVII w., a apartamenty księżnej dekoracje rocaille'owe z połowy XVIII w. według projektów Gottfrieda Heinricha Krohnego. Do apartamentów przylega wspaniała sala główna (Hauptsaal), pochodząca z przebudowy w latach 80. XVII w. zdobiona portretami i herbami książąt gotajskich. W skrzydle północnym, w jego wschodniej części, znajduje się też kościół zamkowy, przebudowany w końcu XVII w., na przełomie XVIII i XIX w. uzupełniony o emporę, a w XIX w. o organy[5].
W południowej części skrzydła zachodniego umieszczono w latach 80. XVII w. teatr zamkowy (później nazwany Ekhof-Theater), modernizowany w drugiej połowie XVIII w., w którym zachowała się oryginalna maszyneria sceniczna[2][4][5].
Na zewnątrz zamku zachowały się podziemne części dawnych fortyfikacji z drugiej połowy XVII w. oraz rozległe tereny zielone, obejmujące Orangeriegarten (Ogród Oranżeryjny) i park angielski, oba z drugiej połowy XVIII w.[2][4] Na jeziorze znajdującym się w parku znajduje się wyspa, która w XVIII i XIX w. służyła jako miejsce spoczynku członków rodziny książęcej, m.in. Ernesta II i jego syna Augusta[6].
W zamku siedzibę mają muzea[7] i biblioteka naukowa (Forschungsbibliothek Gotha)[8]. Corocznie odbywają się tu dwa festiwale: letni Ekhof Festival (skoncentrowany wokół teatru zamkowego) oraz sierpniowy Barockfest (przywołujący XVIII-wieczny styl życia pałacowego)[9].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Panorama Gothy z 1738, z zamkiem dominującym nad miastem -
Widok zamku od południa -
Północny portal zamku -
Dziedziniec zamkowy -
Wnętrze zamku, Festsaal -
Wnętrze kościoła zamkowego -
Scena teatru zamkowego
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Schloss Friedenstein. [w:] Der Friedenstein – Gotha [on-line]. Friedenstein Stiftung Gotha. [dostęp 2024-04-08]. (niem.).
- ↑ a b c d e Dorothee Reimann: "Friede ernehret, Unfriede verzehret". [w:] Monumente. Das Magazin der Deutsche Stiftung Denkmalschutz [on-line]. Deutsche Stiftung Denkmalschutz, 2010. [dostęp 2024-09-04]. (niem.).
- ↑ a b c Das Schloss Friedenstein in Gotha. [w:] Gotha Adelt [on-line]. KulTourStadt Gotha GmbH. [dostęp 2024-04-09]. (niem.).
- ↑ a b c d e Schloss Friedenstein mit Herzoglichem Park, Gotha. [w:] Faszinierende Schlösserwelt Thüringen [on-line]. Stiftung Thüringer Schlösser und Gärten. [dostęp 2025-01-08]. (niem.).
- ↑ a b c d e f g h Heiko Laß: Gotha, Residenzschloss "Friedenstein". [w:] Corpus der barocken Deckenmalerei in Deutschland [on-line]. Institut für Kunstgeschichte, Ludwig-Maximilians-Universität München, 2021. [dostęp 2025-01-08]. (niem.).
- ↑ Richard Waitz: Der herzogliche Park zu Gotha von seiner Entstehung bis auf die jetzige Zeit. Gotha: 1849, s. 8–15. [dostęp 2024-01-08]. (niem.).
- ↑ Museen im Schloss Friedenstein Gotha. [w:] Museum.de [on-line]. [dostęp 2025-01-08]. (niem.).
- ↑ Die Forschungsbibliothek in Gotha. [w:] Gotha Adelt [on-line]. KulTourStadt Gotha GmbH. [dostęp 2025-01-08]. (niem.).
- ↑ Gotha. Städtetourismus in Thüringen, s. 10. [dostęp 2024-09-04]. (niem. • ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Der Friedenstein – Gotha. Friedenstein Stiftung Gotha. [dostęp 2024-04-08]. (niem.).
- Schloss Friedenstein mit Herzoglichem Park, Gotha. Thüringer Schlösser und Gärten. [dostęp 2024-04-08]. (niem.).