Pergi ke kandungan

Kerma

Koordinat: 19°36′2.89″N 30°24′35.03″E / 19.6008028°N 30.4097306°E / 19.6008028; 30.4097306
Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Kerma
Bandar purba Kerma
Kerma yang terletak di Sudan
Kerma
Lokasi di Sudan
LokasiSudan
WilayahNubia
Koordinat19°36′2.89″N 30°24′35.03″E / 19.6008028°N 30.4097306°E / 19.6008028; 30.4097306
JenisPenempatan
Perincian tapak
KeadaanRuntuhan

Kerma atau Karmah merupakan ibu kota bagi budaya Kerma, yang diasaskan di kawasan yang kini dikenali sebagai Sudan sebelum 3500 SM.[1][2] Kerma merupakan salah satu tapak arkeologi terbesar di Nubia purba. Tapak ini telah mengalami beberapa dekad penggalian dan penyelidikan yang meluas, merangkumi beribu-ribu kubur dan makam serta kawasan kediaman di bandar utama sekitar Deffufa Barat/Hilir.

Kawasan yang kini dikenali sebagai Kerma mula didiami oleh pemburu-pengumpul sekitar 8350 SM, semasa Mesolitik. Antara 5550 SM dan 5150 SM, tapak ini kebanyakannya ditinggalkan, mungkin disebabkan oleh pengurangan aliran Sungai Nil dalam tempoh ini. Satu lagi kerumpangan dalam penempatan berlaku antara 4050 SM dan 3450 SM, kemungkinan besar akibat aliran air minimum dari Sungai Nil Putih.[3] Sekitar 3000 SM, pertanian berkembang dan satu tradisi budaya bermula di Kerma.[4][5] Kerma kemudian berkembang menjadi pusat bandar besar yang dibina di sekitar kuil adob besar yang dikenali sebagai Deffufa Barat, yang dibina selepas 1750 SM.[1][6][7] Masyarakat bernegara terbentuk antara 2550 SM dan 1550 SM, dengan penurunan ketara dalam penternakan lembu dibuktikan oleh rekod arkeologi sekitar 1750 SM.[3] Bukti untuk metalurgi tembaga muncul dari sekitar 2200–2000 SM.[8] Sebagai ibu kota dan lokasi pengebumian diraja, Kerma memberi cahaya kepada struktur sosial kompleks yang wujud dalam masyarakat ini.

Tempoh penempatan

[sunting | sunting sumber]
  • Pra-Kerma (s. 3500–2500 SM) Tiada Fasa budaya Kumpulan C
  • Kerma Awal (s. 2500–2050 SM) Fasa Kumpulan C Ia–Ib
  • Kerma Pertengahan (s. 2050–1750 SM) Fasa Kumpulan C Ib–IIa
  • Kerma Klasik (s. 1750–1580 SM) Fasa Kumpulan C IIb–III
  • Kerma Akhir (s. 1580–1500 SM) Fasa Kumpulan C IIb–III
  • Kerma Lewat – 'Kerajaan Baru' (s. 1500–1100? SM) 'Kerajaan Baru'[9][10]

Kerma dan artifaknya

[sunting | sunting sumber]
Patung firaun dari Dinasti Kedua Puluh Lima Mesir Nubia yang ditemui berhampiran Kerma, dipamerkan di Muzium Kerma.

Menjelang 1700 SM, Kerma menjadi tempat kediaman untuk sekurang-kurangnya 10,000 orang.[11] Berbeza dengan tema dan komposisi Mesir purba, artifak Kerma banyak faience biru, yang tekniknya dikembangkan oleh orang Kerma secara bebas tanpa Mesir,[12] dan kerja-kerja kuarzit berlicau dan hiasan seni bina mereka.[13][14]

Perkuburan Kerma dan makam diraja

[sunting | sunting sumber]

Kerma menempatkan sebuah tanah perkuburan dengan lebih daripada 30,000 kubur. Perkuburan ini mempunyai corak umum dengan kubur-kubur besar yang dikelilingi oleh kubur-kubur yang lebih kecil, mencadangkan stratifikasi sosial. Tapak ini terdapat gundukan pengebumian di sempadan selatannya, dengan empat daripadanya menjangkau sehingga diameter 90 meter (300 kaki). Ini dipercayai ialah kubur raja-raja terakhir Kerma, sebahagian daripadanya mengandungi motif dan hasil seni yang mencerminkan dewa Mesir seperti Horus. Secara umumnya, pengaruh dari Mesir boleh dilihat dalam banyak pengebumian, terutamanya berkaitan dengan bukti bahan seperti tembikar dan barangan kubur. Sebagai contoh, tembikar Mesir Tempoh Perantaraan Kedua dari Avaris, seperti Tell el-Yahudiyeh Ware, telah ditemui dalam pengebumian-pengebumian Kerma.[15] Selain itu, artifak seperti meterai skarab dan azimat banyak ditemui, menunjukkan perdagangan meluas dengan Mesir purba serta pertukaran idea-idea budaya.[15] Selepas penjarahan Kerma, perkuburan tersebut digunakan untuk menempatkan raja-raja dinasti ke-25 atau "Napata" dari Kerajaan Kush di Nubia Hulu (Selatan).

Tradisi agama

[sunting | sunting sumber]

Beberapa sarjana memerhati terdapat tradisi Animistik dan bukannya politeistik dalam Kerma sebelum Kerajaan Baru, tidak seperti tempoh Napata dan Meroitik kemudian, kerana haiwan semasa tempoh Kerma Klasik tidak menunjukkan ciri-ciri antropomorfik seperti padanan Mesir mereka, dan mesa seperti Jebel Barkal dipandang secara Animistik. Selepas Mesir Kerajaan Baru mengambil dewa-dewa antropomorfik Nubia Hulu, pertukaran budaya ini berlaku secara dua hala apabila orang Mesir Kerajaan Baru mula menganggap Jebel Barkal sebagai sebuah tapak suci, tradisi yang mungkin mereka pelajari daripada budaya Kerma peribumi.[16]

Arkeologi

[sunting | sunting sumber]

Awal abad ke-20

[sunting | sunting sumber]

Arkeologi awal di Kerma bermula dengan tinjauan Mesir dan Sudan yang dibuat oleh George A. Reisner, seorang Amerika dengan jawatan bersama di Universiti Harvard dan Muzium Seni Halus, Boston. Reisner kemudian mengetuai kedua-dua institusi ini, dalam ekspedisi yang dipanggil "Harvard-Boston", selama tiga musim lapangan di Kerma (1913–1916). Beliau bekerja di Mesir dan Sudan selama 25 tahun, 1907–1932.[17]

Ilustrasi dari "Penggalian di Kerma" oleh George A. Reisner, dicetak pada 1923.

Sebagai salah satu tapak terawal yang digali di rantau ini, sumbangan Kerma dan Reisner kepada arkeologi rantau ini adalah penting. Kronologi asas budaya Kerma telah ditetapkan berdasarkan kerja ekspedisi Harvard-Boston Reisner (1913–1916); ini menyediakan rangka kerja untuk semua penemuan lain di rantau ini. Teknik penggalian tepat Reisner, laporan tapak, dan penerbitan lain memungkinkan tafsiran semula hasil beliau kemudian.

Deffufa Barat

Deffufa Barat/Hilir (sebuah struktur makam yang besar) ditemui lebih dekat dengan sungai (19°36'2"U, 30°24'37"T); Deffufa Timur/Hulu terletak beberapa kilometer dari sungai di sebuah perkuburan (19°36'15"U, 30°26'41"T). Kebanyakan jasad sedikit bengkok, berbaring di sisi. Reisner melihat banyak hubungan dengan budaya Mesir purba melalui teknik seni bina dan dimensi asas Deffufa Barat/Hilir (52.3 m × 26.7 m, atau 150 × 100 hasta Mesir).[17] Beliau menyangka ia sebuah kubu. Beliau tidak menjalankan penggalian lanjut pada penempatan itu yang disyaki mengelilingi Deffufa Hilir.

Deffufa Timur/Hulu terletak di tengah-tengah ribuan kubur bulat rendah, dengan perbezaan gaya yang jelas antara bahagian utara, tengah, dan selatan perkuburan. Makam paling mewah ditemui di bahagian selatan perkuburan. Reisner menganggap struktur deffufa segi empat besar sebagai bilik keramat pengebumian yang berkaitan dengan gundukan kubur terbesar, bukan makam itu sendiri.[18] Beliau menginterpretasikan ini berdasarkan pengetahuannya tentang amalan pengebumian Mesir purba, dan kerana banyak barang kubur yang ditemui adalah Mesir, beliau tidak mempunyai sebab untuk berfikir sebaliknya.

George A. Reisner memasukkan arkeologi ini ke dalam pemahamannya tentang kehidupan purba di sepanjang Nil, dengan mengandaikan bahawa Kerma ialah bandar satelit orang Mesir purba. Hanya pada akhir abad ke20 penggalian oleh Charles Bonnet dan Universiti Geneva mengesahkan bahawa ini salah. Sebaliknya, mereka menemui sebuah kompleks bandar asing yang luas yang memerintah sebahagian besar Riam Ketiga selama berabad-abad.

Akhir abad ke-20 hingga kini

[sunting | sunting sumber]

Beberapa dekad selepas penggalian Reisner, bantahan Bonnet terhadap idea tapak itu adalah bandar satelit Mesir diterima. "Kerja sabar dan rajin Bonnet dan rakan-rakan beliau menemui dasar banyak rumah, bengkel, dan istana, membuktikan bahawa seawal 2000 SM Kerma ialah pusat bandar yang besar, mungkin ibu kota dan tanah perkuburan raja-raja Kush".[19] Dari 1977 hingga 2003, Bonnet dan satu pasukan sarjana antarabangsa menggali di Kerma.

Pasukan Switzerland Bonnet telah menggali jenis-jenis tapak berikut di Kerma: pekan purba, makam putera, kuil, bangunan kediaman/pentadbiran, bangunan Napata, bengkel tembikar Napata, perkuburan Meroitik, kubu, dan lubang dan pondok bijirin Neolitik. Antara banyak penemuan unik lain, Bonnet menemui bengkel gangsa di bandar utama Kerma. "Bengkel gangsa dibina di dalam dinding pusat keagamaan. Bengkel itu terdiri daripada pelbagai relau dan teknik tukang-tukangnya kelihatan agak rumit. Tiada penemuan yang setanding di Mesir atau Sudan untuk membantu kami mentafsir sisa-sisa ini."[20]

Pada tahun 2003, patung-patung granit hitam firaun-firaun Dinasti Kedua Puluh Lima Mesir ditemui berhampiran Kerma oleh Charles Bonnet dan pasukan arkeologinya.[21][22][23] Patung-patung ini dipamerkan di tapak di Muzium Kerma.

Bioarkeologi

[sunting | sunting sumber]
Model bandar Kerma sekitar 1700 SM,[7] Muzium Negara Sudan

Amalan pengebumian di Kerma berbeza mengikut masa, dan ini dapat dilihat dalam rekod arkeologi. Perkuburan besar, sekitar Deffufa Timur/Hulu disusun dengan kubur lebih tua di utara dan kubur lebih baru (dan kompleks) di bahagian selatan. "Dalam tempoh Kerma Awal, 2500-2050 SM, pengebumian ditandai dengan superstruktur bulat yang rendah daripada batu pasir hitam, ditancap ke tanah dalam bulatan sepusat. Batu kerikil kuarza putih mengukuhkan struktur tersebut".[24] Kubur-kubur lebih kecil ditemui mengelilingi makam-makam besar individu-individu yang penting. Makam berubah ansur daripada gundukan sahaja kepada kompleks piramid berinspirasikan Mesir. Peralihan ini tidak bermula sehingga lama selepas piramid tidak lagi menjadi trend di Mesir.

Bonnet mencatatkan bahawa mangsa korban muncul dan menjadi semakin lazim dalam tempoh Kerma Pertengahan. Oleh sebab ruang pengebumian boleh dimasuki dengan mudah, kemungkinan isteri dan/atau anak dikorbankan apabila seseorang lelaki meninggal dunia boleh dipersoalkan, tanpa sebarang bukti etnosejarah yang menyokongnya dalam budaya ini. Malah Buzon dan Judd[25] mempersoalkan andaian ini dengan menganalisis trauma dan penunjuk stres rangka dalam "mangsa-mangsa korban" ini.

Kebanyakan mayat ditemui dalam posisi sedikit bengkok atau bengkok di atas sisi mereka. Disebabkan iklim padang pasir yang kering, pemumiaan semula jadi sangat biasa. Tanpa proses penguraian biasa untuk menukarkan badan menjadi rangka, tisu lembut, rambut, dan barangan kubur organik masih sering ditemui (contohnya, tekstil, bulu, kulit, kuku). Barangan kubur termasuk manik faience, tengkorak lembu dan tembikar. Koleksi rangka, seperti bukti arkeologi lain, masih diperiksa semula dan ditafsir semula apabila soalan penyelidikan baharu timbul. Dua kajian terkini menyorotkan jenis-jenis soalan yang ditanya oleh ahli bioarkeologi tentang bahan rangka yang digali dari Kerma.

Kendall[17] mencadangkan bahawa makam-makam besar di Deffufa Hulu mengandungi mayat puluhan atau ratusan mangsa korban. Pemeriksaan bioarkeologi kemudian individu-individu yang "dikorbankan" daripada konteks ini[25] menunjukkan tiada perbezaan ketara antara penanda stres rangka individu yang dikorbankan berbanding yang tidak dikorbankan. Mereka mengambil sampel daripada "koridor pengorbanan" dan pengebumian di luar koridor gundukan besar. Individu-individu yang turut dimasukkan dalam gundukan di Kerma dianggap adalah isteri yang dikorbankan selepas kematian si suami, tetapi bukti bioarkeologi tidak menyokong kesimpulan arkeologi ini. Kajian sebelum ini mencatatkan bahawa tiada perbezaan dalam kekerapan kecederaan trauma.

Kecederaan trauma dilihat melalui lensa corak kecederaan trauma moden. "Banyak aspek corak kecederaan Kerma setanding dengan pemerhatian klinikal [moden]: lelaki mengalami kekerapan trauma yang lebih tinggi, kumpulan pertengahan umur menunjukkan trauma paling banyak, kohort umur tertua mendedahkan jumlah kecederaan terkumpul paling sedikit, kumpulan kecil mengalami pelbagai trauma dan patah tulang berlaku lebih kerap daripada terkehel atau tarikan otot". Retakan Parry (sering berlaku apabila individu melindungi diri daripada serangan) adalah biasa. Akan tetapi, ini tidak semestinya akibat serangan dan Judd mengakui hal ini. Beliau tidak menggunakan strategi penghuraian yang sama apabila mempertimbangkan Retakan Colles (pergelangan tangan, biasanya berlaku apabila mangsa jatuh ke atas tangan) mungkin akibat ditolak dari tempat tinggi dan bukannya keganasan interpersonal, dan ini tidak diakui.[26]

S.O.Y. Keita menjalankan kajian antropologi yang memeriksa tengkorak kumpulan-kumpulan di rantau Afrika Utara yang termasuk sampel dari Kerma, sekitar 2000 SM, rantau Maghribi, sekitar 1500 SM, dan tengkorak Dinasti Pertama dari makam diraja di Abydos, Mesir. Hasil kajian menentukan corak utama tengkorak Dinasti Pertama Mesir adalah "Selatan" atau "varian Afrika tropika" (namun yang lain juga diperhatikan), yang mempunyai pertalian dengan orang Kush Kerma. Hasil umum menunjukkan pertalian yang lebih hebat dengan kumpulan Lembah Nil Hulu, tetapi juga mencadangkan perubahan jelas daripada trend kraniometrik sebelumnya. Aliran gen dan pergerakan pegawai-pegawai utara ke bandar selatan yang penting itu mungkin menjelaskan dapatan ini.[27]

Lihat juga

[sunting | sunting sumber]

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ a b Emberling, Geoff (2011). Nubia: Ancient Kingdoms of Africa. New York: Institute for the Study of the Ancient World. m/s. 8. ISBN 978-0-615-48102-9.
  2. ^ Bonnet, Charles (2003). The Nubian Pharaohs. New York: The American University in Cairo Press. m/s. 16–26. ISBN 978-977-416-010-3.
  3. ^ a b Honegger, Matthieu; Williams, Martin (15 Disember 2015). "Human occupations and environmental changes in the Nile valley during the Holocene: The case of Kerma in Upper Nubia (northern Sudan)". Quaternary Science Reviews. 130: 141–154. Bibcode:2015QSRv..130..141H. doi:10.1016/j.quascirev.2015.06.031. Dicapai pada 16 Oktober 2022.
  4. ^ Honegger, Matthieu (2014). Aux origines des pharaons noirs, 10'000 ans d'archéologie en Nubie. Latenium. m/s. 50. ISBN 978-2-9700394-7-1. c’est à partir de 3000 av. J.-C. avec la culture Pré-Kerma que l’on dispose à nouveau d’informations, grâce à la fouille de quelques établissements. … Les échanges avec l’Egypte sont encore rares dans cette société qui commence à pratiquer une agriculture plus intensive supposant le recours à l’irrigation, tout en maintenant sa tradition pastorale héritée du Néolithique." Terjemahan: "ia bermula dari 3000 SM dengan budaya Pra-Kerma bahawa kami sekali lagi mempunyai maklumat, terima kasih kepada penggalian beberapa penempatan. ... Pertukaran dengan Mesir masih jarang dalam masyarakat ini yang mula mengamalkan pertanian lebih intensif memerlukan penggunaan pengairan, sambil mengekalkan tradisi pastoral yang diwarisi dari Neolitik.
  5. ^ Le Moyne, C.; dll. (2023). "Ecological flexibility and adaptation to past climate change in the Middle Nile Valley: A multiproxy investigation of dietary shifts between the Neolithic and Kerma periods at Kadruka 1 and Kadruka 21". PLOS ONE. 18 (2): e0280347. Bibcode:2023PLoSO..1880347L. doi:10.1371/journal.pone.0280347. PMC 9894462 Check |pmc= value (bantuan). PMID 96730175 Check |pmid= value (bantuan). Bukti meyakinkan untuk pengeluaran pertanian tempatan dikaitkan dengan tempoh pra-Kerma kemudian (3500–2500 SM) dengan tapak 8-B-52A di Pulau Sai yang terdiri daripada banyak lubang simpanan di mana sisa tanaman makrobotani kadang-kadang dipelihara.
  6. ^ "Kronologi Kerma". Kerma - Mission Archaeologique Suisse au Soudan.
  7. ^ a b "Kush Awal: Kerajaan Kerma". Oxford History of the Ancient Near East (2022), p.101.
  8. ^ Chirikure, Shadreck (2015). Metals in Past Societies. SpringerBriefs in Archaeology. Springer. m/s. 19. doi:10.1007/978-3-319-11641-9. ISBN 978-3-319-11640-2.
  9. ^ Edwards, David N. (2004). The Nubian Past: An Archaeology of the Sudan. Routledge. ISBN 978-1-134-20087-0.
  10. ^ Bonnet, Charles (2007). Les fouilles archéologiques de Kerma (Soudan): rapport préliminaire sur les campagnes de 2005-2006 et 2006-2007. Musée d'art et d'histoire. m/s. 1–53. ISBN 978-2-915306-27-9.
  11. ^ "The Story of Africa". www.bbc.co.uk. BBC World Service.
  12. ^ Julian Henderson, The Science & Archaeology of Materials, London: Routledge 200: 54)
  13. ^ W SS, 'Glazed Faience Tiles found at Kerma in the Sudan,' Museum of the Fine Arts, Vol.LX:322, Boston 1962, p. 136
  14. ^ Peter Lacovara, 'Nubian Faience', in ed. Florence D Friendman, Gifts of the Nile - Ancient Egyptian Faience, London: Thames & Hudson, 1998, 46-49)
  15. ^ a b De Mola, Paul J. "Hubungan Kerma dan Firaun Mesir". World History Encyclopedia. Dicapai pada 21 Jun 2015.
  16. ^ Emberling, Geoff; Minor, Elizabeth (2022). "Kush Awal: Kerajaan Kerma". The Oxford History of the Ancient Near East: Volume III: Volume III: From the Hyksos to the Late Second Millennium BC. Oxford University Press. doi:10.1093/oso/9780190687601.003.0025. ISBN 9780197601204.
  17. ^ a b c Kendall, T (1996). Kerma dan Kerajaan Kush, 2500-1500 SM: penemuan arkeologi empayar Nubia purba. Washington, D.C.: Muzium Seni Afrika Kebangsaan, Institusi Smithsonian. m/s. 126. ISBN 0965600106.
  18. ^ Reisner, G. A. (1923). Excavations at Kerma, Parts 1-3. Harvard African Studies (Vol. 5). Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
  19. ^ Grzymski, K. (2008). Ulasan buku: The Nubian pharaohs: Black kings on the Nile. American Journal of Archaeology, Online Publications: Book Review. Diperoleh dari "Salinan Arkib" (PDF). Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2014-11-05. Dicapai pada 2014-12-17.
  20. ^ Eisa, K. A. (1999). Le mobilier et les coutumes funéraires koushites a l'époque méroïtique. Wiesbaden: Harrassowitz., terjemahan oleh SenseOfHumerus.
  21. ^ Bonnet, Charles (2006). The Nubian Pharaohs. New York: The American University in Cairo Press. m/s. 74–100. ISBN 978-977-416-010-3.
  22. ^ "Menggali masa lalu Afrika". Diarkibkan daripada yang asal pada 2008-04-11. Dicapai pada 2014-12-17.
  23. ^ Bonnet, C., & Valbelle, D. (2006). The Nubian pharaohs : Black kings on the Nile. Cairo; New York: American University in Cairo Press.
  24. ^ Bonnet, C.(1992). Excavations at the Nubian royal town of Kerma: 1975–91. Antiquity, 66(252), 611–625.
  25. ^ a b Buzon, M. R., & Judd, M. A. (2008). Menyelidik kesihatan di Kerma: Individu korban berbanding bukan korban. American Journal of Physical Anthropology, 136(1), 93–99.
  26. ^ Judd, M. (2004). Trauma di bandar Kerma: corak kecederaan purba berbanding moden. International Journal of Osteoarchaeology, 14(1), 34–51. doi:10.1002/oa.711
  27. ^ Keita, S. O. Y. (1992). "Kajian lanjut tengkorak dari Afrika Utara purba: Analisis tengkorak dari makam Dinasti Pertama Mesir, menggunakan pelbagai fungsi diskriminan". American Journal of Physical Anthropology (dalam bahasa Inggeris). 87 (3): 245–254. doi:10.1002/ajpa.1330870302. ISSN 1096-8644. PMID 1562056.

Pautan luar

[sunting | sunting sumber]
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Kerma&oldid=6544916"