Jump to content

Krampus

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
1900s na ilustrasyon ni San Nicolas asin Krampus na nagdadalaw sa sarong aki

An Krampus sarong may sungay na antropomorpikong pigura na, sa tradisyon folkloriko kan Sentral asin Sirangan na Alpino, sinasabing nag-iiba ki San Nicolas sa mga pagbisita sa mga kaakian sa banggi kan 5 Disyembre (Krampusnacht ; "Krampus Night"), bago tulos an Kapiyestahan ni San Nicolas kan 6 Disyembre. Sa tradisyon na ini, si San Nicolas nagtatao nin premyo sa mga aki na may marahay na gawe-gawe nin saradit na regalo, mantang si Krampus nagpapadusa sa mga maraot an gawe-gawe nin mga pagbadas o paghampak. [1][2]

An ginikanan kan pigura bakong malinaw; an nagkapirang folklorist asin antropologo nagpostulate na ini pwedeng igwa nin pre-Kristiyanong ginikanan. [3]Sa nagkapirang tradisyonal na parada asin sa mga pangyayari arog kan Krampuslauf ("Krampus run"), an nagkapirang hoben na lalaki na nakagubing nin Krampus nagpoprobar na takoton an mga paradalan sa saindang mga kalokohan. An Krampus itinampok sa mga greeting card sa bakasyon na inaapod Krampuskarten.

An pigura pig-importar sa popular na kultura sa bilog na kinaban, asin nagluwas sa mga pelikula, palabas sa TV asin mga kawat.

Mga Ginikanan

[baguhon | baguhon an source]
Sarong tawo na nakagubing bilang sarong Straggele sa Morzger Pass, Salzburg, Austria

Sa pag-orolay kan saiyang mga obserbasyon kan 1975 mantang yaon sa Irdning, sarong sadit na banwaan sa Styria, an antropologong si John J. Honigmann nagsurat na:

An kapiyestahan ni San Nicolas na samong ilinaladawan naglalaog nin mga elemento kultural na lakop sa Europa. Si San Nicolas mismo nagin popular sa Alemania kan mga ika-onseng siglo. An kapiyestahan na idinusay sa patron na ini kan mga kaakian saro sanang okasyon sa tiglipot kun saen an mga kaakian iyo an mga bagay na tinatawan nin espesyal na atensyon, an iba iyo an Martinmas, an Kapiyestahan kan mga Banal na Inosente, asin an Aldaw kan Bagong Taon . An mga nakamaskarang demonyo na naghihiro nin maribok asin naggigibo nin mga istorbo sa saindang mga sadiri midbid sa Alemania poon pa kan ika-16 na siglo mantang an mga demonyong nakamaskarang hayop na nagkokombinar nin makatatakot-komik ( schauriglustig ) an mga kalokohan naglataw sa mga dula sa simbahan kan edad media . Sarong dakulang literatura, na kadaklan kaini gibo sa mga folklorist na Europeo, an may labot sa mga temang ini. ... An mga Austriano sa komunidad na samong pinag-adalan medyo nakakaaram kan mga elementong "pagano" na pinaghalo sa mga elementong Kristiyano sa mga kaugalian ni San Nicolas asin sa iba pang tradisyonal na mga seremonya sa tiglipot. Nagtutubod sinda na an Krampus gikan sa sarong paganong supernatural na na-asimila sa Kristiyanong demonyo . [4]

Si Krampus parati na pigtatampok bilang sarong lalaking may mga sungay na may sarong makatatakot na bitis nin tawo asin sarong bitis nin kanding. Siya tipikal na natatahoban nin itom na buhok asin igwa nin halawig na halas o garo dragon na dila. An mga kualidad na ini orog na nagin karakter ki Krampus para sa mga kostyum asin pelikula nin katakutan. [5]

Kan ika-17 siglo si Krampus ipinares ki St. Nicolas bilang sarong katabang. Nin huli ta si Nicholas sarong santo, bako ining lohikal o pigtutubodan na santo na gawi-gawi para ki Nicholas na magtao nin mga padusa. Kaya sarong katabang an itinalaga ki San Nicolas; arog kan Farmhand Rupert, Schmutzli, Père Fouettard, o Zwarte Piet, na mababa sa tsimenea o mapadusahan an mga masungit na aki. Si Krampus naglingkod ki St Nicholas sa parehong papel. [6]

Modernong kasaysayan

[baguhon | baguhon an source]

Pagkatapos kan eleksyon kan 1932 sa Austria, an tradisyon kan Krampus ipinagbawal kan rehimen Dollfuss [7] sa irarom kan klerikal na pasista na Fatherland Front ( Vaterländische Front ) asin an Partido Sosyal na Kristiyano .

Kan mga taon 1950, an Gobyerno kan Austria nagdistribwir nin mga pamphlet na may titulong "Krampus Is an Evil Man" huli sa takot na an mga engkwentro ki Krampus tibaad makadanyar sa salud nin isip kan mga kaakian. [8] Sa pag-abot kan katapusan kan siglo, sarong popular na pagbangon giraray kan mga selebrasyon nin Krampus an nangyari asin nagpapadagos sagkod ngonyan. [9]

An tradisyon kan Krampus binubuhay man giraray sa Bavaria, kaiba an sarong lokal na tradisyon artistiko nin mga maskara na gibo sa kahoy na inukit sa kamot. [10] [11]

Itsura

[baguhon | baguhon an source]
Sarong kard nin pagbati kan dekada 1900 na may nakasurat na 'Mga pagbati hale sa Krampus!'

Dawa ngani an Krampus minalataw sa kadakol na pagkakaiba-iba, kadaklan igwa nin nagkapirang komun na pisikal na karakteristiko. Siya may buhok, parati kayumanggi o itom, asin igwa nin sarong bitis na may mga kuko asin sungay nin kanding na nagkakabaranga . An saiyang halabang, matarom na dila nahuhulog, [12][13] asin igwa siyang mga ngipon. [14]

Si Krampus may darang mga kadena, na pighuhuna na nagsisimbolo kan paggapos kan Diablo kan Simbahan Kristiyano . Pinapakol niya an mga kadena para sa dramatikong epekto. An mga kadena minsan may kaibang mga kampana na manlaen-laen an kadakulaan. [15] Si Krampus magdadara nin sarong bugkos nin mga sanga nin birch na paminsan-minsan niyang ginagamit sa pag-swat sa mga kaakian . An mga sanga nin birch sinasalidahan nin sarong latigo sa nagkapirang representasyon. Sa Bisperas nin Pasko, si Krampus nagbibiyahe na may darang sako o basket na nakabugkos sa saiyang likod; ini tanganing darahon an mga maraot na aki para sa paglamos, pagkakan, o pagdara sa Impyerno . An iba sa mga lumang bersyon nagsasambit nin mga masungit na aki na ilinalaog sa bag asin dinadara. An kalidad na ini makukua sa ibang mga kairiba ni San Nicolas arog ni Zwarte Piet . [16]

Krampusnacht

[baguhon | baguhon an source]

An Kapiyestahan ni San Nicolas pigseselebrar sa mga parte kan Europa sa ika-6 nin Disyembre. [17] Kan nakaaging banggi kan 5 Disyembre, an Krampus Night o Krampusnacht, an maraot na mabuhok na demonyo minalataw sa mga tinampo. Minsan kaiba si San Nicolas asin minsan sa sadiri niya, si Krampus nagbibisita sa mga harong asin negosyo. An Santo parati minalataw sa mga gubing kan Rito Sirangan nin sarong obispo, asin siya nagdadara nin sarong bulawan na seremonyal na sugkod. Bakong arog kan mga bersyon ni Santa Claus sa Amerika del Norte, sa mga selebrasyon na ini si San Nicolas nagmamakulog sana sa mga marahay na kaakian, mantang si Krampus iyo an responsable sa mga maraot. Si Nicholas nagtatao nin mga regalo, mantang si Krampus nagtatao nin karbon asin an Rute . [18]

Perchtenlauf and Krampuslauf

[baguhon | baguhon an source]

Igwa na nin establisadong paganong mga tradisyon sa mga rehion nin Alpes na nagin konektado sa Katolisismo. An mga tawo nagsasaginsagin bilang sarong demonyong pigura na midbid bilang Percht, sarong duwang bitis na humanoid na kanding na may liog na garo giraffe, na nakasulot nin mga barahibo nin hayop. An mga tawo nagsulot nin mga kostyum asin nagmartsa sa mga prusisyon na midbid bilang Perchtenlaufen, na pighihiling na mas naenot na porma kan mga Krampus runs. Perchtenlaufen hiniling na may pagduda kan Iglesia Katolika asin ipinagbawal kan nagkapirang autoridad sibil. Huli sa dikit na populasyon asin magaspang na kapalibutan sa laog kan rehiyon kan Alpine, an pagbabawal dai nagin epektibo o madaling ipaotob, na nagin daing serbi an pagbabawal. Sa kahurihurihi an Perchtenlauf, na inspirado kan mga dula ni Nicholas, ipinamidbid si San Nicolas asin an saiyang mga marhay na moral. An Percht binago sa kun ano an inaapod ngonyan na Krampus asin ginibo na sakop kan kabotan ni San Nicolas.

Ini kaugalean na mag-alok nin Krampus schnapps, sarong makusog na distilled fruit brandy. [19] An mga pagdalagan na ini pwedeng kabali Perchten, kaparehong mga layas na paganong espiritu kan mga osipon na Aleman asin minsan babae sa representasyon, dawa ngani an Perchten tamang asosyado sa panahon sa pag-ultanan kan winter solstice asin 6 Enero.

Pagtuyaw sa pagdalagan kan Krampus

[baguhon | baguhon an source]

Kada taon igwa nin mga argumento sa mga pagdalagan kan Krampus. Paminsan-minsan an mga paradalan nagbabalos sa mga paglatigo asin inaatake an mga Krampuse. Kan 2013, pagkatapos nin nagkapirang pagdalagan sa Krampus sa East Tyrol, igwa nin total na walong nalugadan na tawo (kadaklan may mga putol na tulang) an inadmit sa ospital kan distrito nin Lienz asin labing 60 iba pang mga pasyente an tinawan nin outpatient na basehan. [20]

Krampuskarten

[baguhon | baguhon an source]

An mga taga-Europa nagbabalyo nin mga kard nin pagbati na may tampok na Krampus poon pa kan ika-19 siglo. Minsan pigpapabisto sa Gruß vom Krampus (Mga pagbati hale ki Krampus), an mga baraha parati igwa nin mga nakakatuwang na mga rima asin rawitdawit. An Krampus parateng pigtatampok na nag-uurong-sulong sa mga kaakian. Ipinapahiling man siya na igwa nin sarong bitis nin tawo asin sarong putol na kuko. Sa nagkapira, an Krampus igwa nin sekswal na mga tono; siya nareretrato na naghahanap nin mga babaeng buxom. [21] Sa pag'agi nin panahon, an representasyon kan Krampus sa mga baraha nagbago; an mga lumang bersyon igwa nin mas makatatakot na Krampus, mantang an mga modernong bersyon igwa nin mas cute, mas garo Cupid na linalang. [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (December 2016)">kaipuhan an sitasyon</span> ] Si Krampus nag-adorno man nin mga postcard asin lalagan nin kendi. [22]

Mga kaugnay na selebrasyon asin mga kaugnay na pigura

[baguhon | baguhon an source]

An Krampus minalataw sa mga osipon kan Austria, Bavaria, Bosnia asin Herzegovina, Croatia, Czech Republic, Hungary, Romania, Bulgaria, Northern Italy ( Autonomous Province of Trento, South Tyrol, asin Friuli-Venezia Giulia ), Slovakia, asin Slovakia . [23]

Sa Styria, an Rute iprinesentar ni Krampus sa mga pamilya. An mga sanga pininturahan nin bulawan asin ipinapahiling sa bilog na taon sa harong—sarong pagirumdom sa siisay man na aki na temporaryong nalingawan an Krampus. Sa mas saradit, mas suhay na mga baryo, an pigura igwa nin ibang mga hayop na kairiba, arog kan mga may sungay na "layas na tawo" na mga pigura, asin si San Nicolas mayo saen man na mahihiling. An mga kairibang Styrian na ini ni Krampus inaapod na Schabmänner o Rauhen . , asin kapareho kan mga parabayle nin kukeri sa Bulgaria .

An pinababa na bersyon kan Krampus parte kan mga popular na merkado sa Pasko sa mga sentro kan syudad kan Austria arog kan Salzburg . Sa mga interpretasyon na ini, na mas angay sa mga turista, an Krampus mas nakakatuwang kisa makatatakot. [24]

Dallas Krampus Society Walk, 2016

An mga selebrasyon kan Krampus sa Amerika del Norte sarong nagdadakulang pangyayari. [25]

Similar figures are recorded in neighboring areas. Strohbart in Bavaria, Klaubauf(mann) in Austria and Bavaria, while Bartl or Bartel, Niglobartl, and Wubartl are used in the southern part of the country. Other names include Barrel or Bartholomeus (Styria), (German-speaking Switzerland), Pöpel or Hüllepöpel (Würzburg), Zember (Cheb), Belzmärte and Pelzmärtel (Swabia and Franconia). In most parts of Slovenia, whose culture was greatly affected by Austrian culture, Krampus is called and is one of the companions of Miklavž, the Slovenian form of St. Nicholas.[26]

Sa kadakol na parte kan Bosnia asin Herzegovina asin Croatia, si Krampus ilinaladawan bilang sarong demonyo na nakasulot nin sako na gibo sa tela sa saiyang habayan asin mga kadena sa saiyang liog, mga buol, asin mga pulso. Bilang parte kan sarong tradisyon, kun an sarong aki nag-aako nin regalo hale ki San Nicolas tinatawan siya nin bulawan na sanga tanganing irepresentar an saiyang mga marhay na gibo sa bilog na taon; alagad, kun an aki nagkasala, kukuanon ni Krampus an mga regalo para sa saiyang sadiri asin mawawalat sana nin sarong sanga na plata tanganing irepresentar an maraot na mga gibo kan aki. [27][28][29][30]

[baguhon | baguhon an source]

An karakter ni Krampus pig-importar asin pigbago para sa manlaen-laen na media sa Amerika del Norte, [31] kabali an imprenta (halimbawa, Krampus: The Devil of Christmas, sarong koleksyon nin mga lumang postcard ni Monte Beauchamp kan 2004; [32] Krampus : The Yule Lord, sarong nobela kan 2012 ni Brom Geral [33] ), sarong librong kompyuter serye gikan sa Image Comics kan 2013 na ginibo ni Dean Kotz asin Brian Joines, telebisyon – parehong live action (" A Krampus Carol ", sarong 2012 na episode kan The League [34] ) asin animasyon (" A Very Venture Christmas ", sarong 2004 na episode kan The Venture Bros. ; " Minstrel " Krampus, , sarong episode kan Dad! mga video game ( CarnEvil, sarong 1998 arcade game ; [35] The Binding of Isaac: Rebirth, sarong 2014 video game [36] ), asin mga pelikula ( Krampus, sarong 2015 Christmas comedy horror film gikan sa Universal Pictures, [37] asin Red One, sarong 2024 Christmas action film hale sa Amazon Bucks Bucks asin Seven Ducks Mga Estudyo ). [38]

Biolohiya

[baguhon | baguhon an source]

Anisocentropus krampus, sarong klase nin caddisfly .

An Austrosphecodes krampus, sarong klase nin putyukan . [39]

Microbacterium phage Krampus (Krampusvirus krampus).[40]

An Protomelas krampus, sarong sira na actinopterygian sa preskong tubig, nginaranan sa Krampus. [41]

Galeriya

[baguhon | baguhon an source]
  • Krampus mit Kind ("Krampus with a child") postcard from around 1911
    Krampus mit Kind ("Krampus na may aki") postcard kan mga 1911
  • Krampus and Saint Nicholas visit a Viennese home in 1896
    Si Krampus asin San Nicolas nagbisita sa sarong harong sa Vienna kan 1896
  • Nikolaus and Krampus in Austria in the early 20th century
    Nikolaus asin Krampus sa Austria kan amay na ika-20 siglo
  • A Straggele costume from Sveti Martin na Muri, northern Croatia, at a local carnival in Čakovec (2015)
    Sarong kostyum na Straggele gikan sa Sveti Martin na Muri, norteng Croatia, sa sarong lokal na karnabal sa Čakovec (2015)
  • A man in a Straggele costume at the Washington, D.C. Krampusnacht walk (2016)
    Sarong lalaki na nakasulot nin kostyum na Straggele sa Washington, DC Krampusnacht walk (2016)

Mga kaugnay na numero

[baguhon | baguhon an source]

Iba

[baguhon | baguhon an source]
  • Bogeyman – fictional creature, often used to scare kids
  • Demon
  • Horned deity
  • Kukeri

Mga Toltolan

[baguhon | baguhon an source]
  1. ↑ Magazine, Smithsonian; Billock, Jennifer. "The Origin of Krampus, Europe's Evil Twist on Santa". Smithsonian Magazine. Retrieved 2023-12-04. 
  2. ↑ "Krampus | Definition, History, & Facts | Britannica". britannica.com. 2023-10-20. Retrieved 2023-12-04. 
  3. ↑ Forcher, Michael; Peterlini, Hans Karl (2010). Südtirol in Geschichte und Gegenwart [South Tyrol past and present] (in German). Haymon Verlag. p. 399. 
  4. ↑ The Masked Face. 
  5. ↑ Forcher, Michael; Peterlini, Hans Karl (2010). Südtirol in Geschichte und Gegenwart [South Tyrol past and present] (in German). Haymon Verlag. p. 399. 
  6. ↑ "Run, Kris Kringle, Krampus is Coming!". http://www.spiegel.de/international/europe/0,1518,594050,00.html. 
  7. ↑ "Krampus disliked in Fascist Austria; Genial Black and Red Devil, Symbol of Christmas Fun, Is Frowned Upon". https://www.nytimes.com/1934/12/23/archives/krampus-disliked-in-fascist-austria-genial-black-and-red-devil.html. 
  8. ↑ "Throw Out Krampus". Time: p. 41. 7 December 1953. Archived from the original on 13 December 2011. https://web.archive.org/web/20111213211612/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,890728,00.html. Retrieved on 3 March 2025. 
  9. ↑ Silver, Marc (30 November 2009). "Merry Krampus?". NGM Blog Central. National Geographic Society. Archived from the original on 22 September 2010. Retrieved 17 December 2011. 
  10. ↑ Olsen, Erik (21 December 2014). "In Bavaria, Krampus Catches the Naughty". The New York Times. https://www.nytimes.com/video/world/europe/100000003337979/the-krampus-returns.html. 
  11. ↑ Alexandra, Zawadil (6 December 2006). "Santa's evil sidekick? Who knew?". https://www.reuters.com/article/us-austria-christmas-devil-idUSL0438534320061206. 
  12. ↑ Bruce, Maurice (March 1958). "The Krampus in Styria". Folklore 69 (1): 44–47. doi:10.1080/0015587X.1958.9717121. 
  13. ↑ Zeller, Tom (24 December 2000). "Have a Very Scary Christmas". The New York Times. https://www.nytimes.com/2000/12/24/weekinreview/ideas-trends-have-a-very-scary-christmas.html. 
  14. ↑ Basu, Tanya (17 December 2013). "Who is Krampus? Explaining the Horrific Christmas Devil". National Geographic Magazine. National Geographic Society. Archived from the original on 20 February 2014. Retrieved 23 April 2014. 
  15. ↑ Gatzke, Gretchen (1 December 2009). "Krampus? Who's That?". The Vienna Review. Archived from the original on 5 December 2020. https://web.archive.org/web/20201205011538/https://www.theviennareview.at/archives/2009/krampus-whos-that. Retrieved on 3 March 2025. 
  16. ↑ Davis, Robert (2004). Christian Slaves, Muslim Masters: White Slavery in the Mediterranean, the Barbary Coast, and Italy, 1500–1800. Palgrave Macmillan. ISBN 978-1403945518. 
  17. ↑ "Horror for the Holidays: Meet the Anti Santa". NPR (National Public Radio). https://www.npr.org/2011/12/10/143485735/naughty-or-nice-krampus-horror-for-the-holidays. 
  18. ↑ Siefker, Phyllis (1997). Santa Claus, last of the Wild Men: the origins and evolution of Saint Nicholas. Jefferson, North Carolina: McFarland and Co. pp. 155–159. ISBN 978-0-7864-0246-5. 
  19. ↑ The Krampus in Styria. 
  20. ↑ Mittermayr, Helmut (8 December 2013). "70 Verletzte bei Krampuslauf" (in de). Tiroler Tageszeitung. https://www.tt.com/artikel/7588184/70-verletzte-bei-krampuslauf. 
  21. ↑ Beauchamp, Monte (2004). The Devil in Design: The Krampus Postcards. Seattle, Washington: Fantagraphics. pp. 14–29, 32. ISBN 978-1-56097-542-7. 
  22. ↑ Apkarian-Russell, Pamela (2001). Postmarked yesteryear: art of the holiday postcard. Portland, Oregon: Collectors Press. p. 136. ISBN 978-1-888054-54-5. 
  23. ↑ Williams, Victoria (2016). Celebrating Life Customs around the World: From Baby Showers to Funerals. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. p. 222. ISBN 978-1-4408-3659-6 – via Google Books. 
  24. ↑ Haid, Oliver (2006). "Christmas markets in the Tyrolean Alps: Representing regional traditions in a newly created world of Christmas". In Picard, David; Robinson, Mike. Festivals, tourism and social change: remaking worlds. Buffalo, New York: Channel View Publications. pp. 216–19. ISBN 978-1-84541-048-3. 
  25. ↑ Crimmins, Peter (10 December 2011). "Horror for the Holidays: Meet the Anti-Santa". National Public Radio. https://www.npr.org/2011/12/10/143485735/naughty-or-nice-krampus-horror-for-the-holidays. 
  26. ↑ Miles, Clement A. (1912). "VIII". Christmas in ritual and tradition: Christian and Pagan. Toronto: Bell and Cockburn. pp. 227–29. ISBN 978-0-665-81125-8. 
  27. ↑ "Dobili ste šibu u čizmici? Evo tko je Krampus koji ju je ostavio" [Got a kick in the boot? This is who the Krampus who left her is]. Index.hr (in Croatian). 6 December 2015. Retrieved 14 December 2015. 
  28. ↑ "Sveti Nikola – Mikulaš" [Saint Nicholas - Mikulas]. www.hrvatskarijec.rs (in Croatian). Archived from the original on 22 December 2015. Retrieved 14 December 2015.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  29. ↑ "Krampus nije baš tako loš kao što se čini, on samo opominje" [Krampus isn't as bad as he seems, he just warns]. www.24sata.hr (in Croatian). 6 December 2014. 
  30. ↑ "FOTO: Sveti Nikola i Krampus stigli su morem i nagradili dobru djecu" [PHOTO: Saint Nicholas and Krampus arrived by sea and rewarded good children]. Liburnija.net (in Croatian). 26 November 2016. Retrieved 5 December 2016. 
  31. ↑ "Joines & Kotz's "Krampus!" Terrorizes Christmas at Image". Comic Book Resources. 19 November 2013. Archived from the original on 26 January 2021. Retrieved 21 December 2014. 
  32. ↑ Hix, Lisa (11 December 2012). "You'd Better Watch Out: Krampus Is Coming to Town". Collectors Weekly. Retrieved 4 December 2018. 
  33. ↑ Hoffert, Barbara (3 May 2012). "Fiction Previews, November 2012, Pt. 1: McCall Smith, Mayle, Munro, and More". Library Journal. Archived from the original on 29 June 2017. Retrieved 21 December 2014. 
  34. ↑ Empty citation (help) 
  35. ↑ Reed, Ashley; Houghton, David (19 December 2014). "12 games where you beat the everloving cheer out of Santa Claus". GamesRadar. Retrieved 21 December 2014. 
  36. ↑ "Krampus – Binding of Isaac: Rebirth Wiki". 18 November 2016. Retrieved 5 December 2016. 
  37. ↑ McNary, Dave (4 December 2015). "Box Office: Christmas Horror-Comedy 'Krampus' Jingles its Way to $16 Million". Variety. Retrieved 14 December 2015. 
  38. ↑ D'Alessandro, Anthony (2021-06-28). "Dwayne Johnson & Dany Garcia's Seven Bucks Developing 'Red One' With Amazon Studios". Deadline (in English). Retrieved 2024-12-28. 
  39. ↑ "Austrosphecodes krampus Gonçalves & Pereira, 2022". Global Biodiversity Information Facility. Retrieved 2024-12-27. 
  40. ↑ "Microbacterium phage Krampus". National Center for Biotechnology Information. Retrieved 2024-12-27. 
  41. ↑ Dierickx K., Snoeks J. (2020). "Protomelas krampus, a new paedophagous cichlid from Lake Malawi (Teleostei, Cichlidae)". European Journal of Taxonomy (672). doi:10.5852/ejt.2020.672. https://europeanjournaloftaxonomy.eu/index.php/ejt/article/view/999/2369. 
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Krampus&oldid=288760"