Leze

SV	Questa pagina a l'è scrita in savuneize, a-a manea de l'Essiu d'a Ciann-a

Leze quarté
Leze – Veduta Leze, u Palassiu Ciabrea
Localizaçión
Stâto	Itàlia
Región	Ligüria
Provìnsa	Sann-a
Comùn	Sann-a
Teritöio
Coordinæ:	44°17′43.89″N 8°27′08.12″E44°17′43.89″N, 8°27′08.12″E (Leze)
Abitanti	4 441 (29-12-2023)
Âtre informaçioìn
CAP	17100
Fûzo oràrio	UTC+1
Sànto patrón	Sant'Anbröxu
Cartògrafîa
Leze

Leze (Legino in italiàn) u l'è 'na burgä e quarté d'a sitè de Sann-a ch'u gh'ha 'na pupulaçiùn de 4.441 persunn-e.

Geugrafia

Leze u se tröva a-a periferia de Sann-a, cunpreizu tra a riva drita d'u Rian San Cristoffa a levante, e a Madónna d'u Munte e a Cruxetta (doppu quellu che ancö u l'è ciassä Amburgo) a punente; indrentu u riva, ben sutta a u "Valùn", scinn'a-a Valcäda e a-u Polu Nord.

Tupónimi

• L'Amassu
• U Belvedere
• A Canaiella
• Ciassa Doja
• Costacavalli
• A Cruxetta
• U Culettu Sutt'au Munte
• E Feree
• A Natarella
• A Nunsiä de Leze

• U Polu Nord de Leze
• A Priagrossa
• A Rocca, l'antiga Castagneto Regis
• San Cristoffa de Leze
• San Pê San Pô de Leze
• Sant'Anastazia de Leze
• A Strä
• Valcäda
• A Vignetta

Löghi de'nteresse

Architetüe religiuze

• 
  A gexa de Sant'Anbröxu
• 
  Vista de l'âtoju de Sant'Anbröxu
• 
  A capella de San Cristoffa

• Gexa de Sant'Anbröxu: faciä insc'â ciassa de Don Niculò Aragnu, a l'è a gexa d'a parocchia de Leze e a gh'ha d'e urigine asè antighe, cu'a primma custruçiùn ch'a l'è mensünä finn-a d'u 1167 ma che, int'e sö furme d'ancö, a ne vegne da 'n interventu fètu tra Seiçentu e Sètteçentu. A gexa a l'è a tre naväte, cun due capelle pe parte che s'àrvan int'e mu̇àgge lateräli, ciü ätre due a-u fundu d'e naväte minüri, a fiancu d'u presbiteju. A-u de föa, insc'â mu̇àggia de punente a se tröva a sagrestia, insce quella de levante u canpanìn.
• Âtoju de Sant'Anbröxu: facióu insc'â cröza cu'u mèximu numme, de pocu ciü a munte d'u çentru de Leze, nu se cunuŝĉe u mumentu d'a sö fundaçiùn, cu'a cunfratèrnita de Sant'Anbröxu ch'a l'è mensünä chì a partì da-u 1586. L'âtoju u l'è stètu interesóu da inpurtanti travaggi int'i anni Otanta d'u Sètteçentu, de dund'u l'ha pigióu a sö cianta a aula ünica, cruvìa da 'na votta a butte e serä a-u fundu da 'n presbiteju a àbside, dund'u gh'è u riccu artä de märmu.
• Capella de San Cristoffa: d'ancö faciä in-sce Via Stalingrado, a l'è stèta fundä d'u 1666-68 da-u prève Cristoforo Bozzetto, p'ese dunca döviä cumme capella de quella famiggia. Cumm'u l'è regurdóu da 'na ciappa insc'â faciäta, a l'è stèta rangiä e decurä d'u 1880.
• Gexa de San Pê San Pô: a munte d'a burgä, insc'ou camìn de 'na veggia stradda che da Leze a muntäva vèrsu a Burmia. Custruçiùn asè antiga, a l'è stèta tiä sciü ciü o menu d'u X séculu e, a-a giurnä d'ancö, a s'è sarvä sulu che int'e sö mu̇àgge, mancandu de teitu.
• Gexa de Sant'Anastazia: in ruvinn-a, a l'è 'na custruçiùn benbèn antiga, de l'XI séculu, mensünä cumme derucä zà d'u 1530 ma turna in funçiùn d'u Seiçentu. 'Na parte de mu̇àgge, dunde sun stèti foŝĉia döviè di bluchetti d'etè rumann-a, a l'è stèta inglubä inte 'na cà ciü mudèrna.

Architetüe civili

• 
  Palassiu Ciabrea
• 
  Villa Valdettaro
• 
  Villa Zanelli

• Palassiu Ciabrea: custruçiùn faciä insce 'na cröza ch'a l'è stèta intitulä a-u Gavriè Ciabrea, u gh'ha 'n'urigine nu guèi cèa che, a ogni moddu, a l'è ligä a ünn-a de ture tiè sciü a Leze d'u Sinqueçentu, che defèti a l'è a sö parte ciü antiga. A strutüa, ch'a l'ha cunservóu a sö funçiùn cuntadinn-a fin d'u Növeçentu, de quelli tempi a l'è stèta dunca zlargä pe vegnì 'na villa de canpaĝn̂a.
• Palassiu Muscolo-Gavotti
• Villa Gavotti
• Villa Multedo
• Villa Ratta
• Villa Valdettaro
• Villa d'a Vignetta
• Villa Zanelli
• Cà de Dumenegu Cunbu
• Punte Viscunteu

Architetüe militäri

• Ecs-cazèrma Bligny
• Ture Pertüzu e ätre quattru ture de difeiza

Cultüa

• Campus de Sann-a: parte de l'Üniverscitè d'i Stüddi de Zena, inte l'ecs sede d'a cazèrma Bligny
• Archiviu de Stätu de Sann-a

Sport

• 
  U stadiu "Valerio Bacigalupo"
• 
  U sferisteju

• Stadiu "Valerio Bacigalupo" d'u Sann-a
• Canpu da balùn "Fiorenzo Ruffinengo"
• Sferisteju "Gian Carlo Ruffino"
• Piscinn-a de l'Amatui Nöu Sann-a
• Tennis "Sant'Ixidôu"

Vie de cumünicaçiùn

Stradde

'Na cröza de Leze, fra quelle cäe a-u Ciabrea.

Bibliugrafìa

• (IT) Giovanni Murialdo, Oltreletimbro, Légino e Fornaci: al di là del fiume (o al di qua) (PDF), in Atti e Memorie della Società Savonese di Storia Patria, Vul. LVI, Sann-a, Società Savonese di Storia Patria, 2020, pp. 97-126.

Ätri prugètti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Leze