Merill

Merill
Stat ta' konservazzjoni
	; Riskju minimu (IUCN 3.1)
Klassifikazzjoni xjentifika
Klassi	Aves
Ordni	Passeriformes (mul)
Familja	Muscicapidae (mul)
Ġeneru	Monticola (mul)
speċi	Monticola solitarius; Linnaeus, 1758
Distribuzzjoni ġeografika
Informazzjoni ġenerali
Massa	5.95 g

Il-merill (bil-Latin: Monticola solitarius) huwa speċi passeriformes ta' għasfur. Għandu l-għamla ta' żanżarell jew ta' malvizz tad-Dinja l-Antika u fl-imgħoddi kien ikklassifikat fil-familja tat-Turdidae. Jitnissel fin-Nofsinhar tal-Ewropa, fil-Majjistral tal-Afrika, u mill-Asja Ċentrali sat-Tramuntana taċ-Ċina u l-Malażja. Il-merill huwa l-għasfur nazzjonali ta' Malta u kien jidher fuq in-naħa ta' wara tal-munita tal-Lira Maltija.

Tassonomija

Il-merill ġie deskritt minn Carl Linnaeus fl-1758 fl-10 edizzjoni tas-Systema Naturae tiegħu bl-isem doppju Turdus solitarius.^[1]^[2] L-isem xjentifiku tal-għasfur ġej mil-Latin. Monticola ġejja minn mons jew montis, jiġifieri "muntanja", u colere, jiġifieri "jgħammar", u l-epitet speċifiku solitarius ifisser "solitarju".^[3]

Il-ġeneru Monticola tal-merill fl-imgħoddi kien ikklassifikat fil-familja tat-Turdidae^[4] iżda l-istudji filoġeniċi molekolari wrew li l-ispeċijiet fil-ġeneru huma relatati iktar mill-qrib ma' membri tal-familja tal-Muscicapidae taż-żanżarelli tad-Dinja l-Antika.^[5]

Hemm ħames sottospeċijiet rikonoxxuti:^[6]^[7]

M. s. solitarius (Linnaeus, 1758) – fil-Majjistral tal-Afrika, fin-Nofsinhar tal-Ewropa, fit-Tramuntana tat-Turkija sal-Georgia u l-Ażerbajġan.
M. s. longirostris (Blyth, 1847) – fil-Greċja u fil-Punent u fin-Nofsinhar tat-Turkija sal-Lvant Nofsani, il-Majjistral tal-Himalayas, il-Grigal tal-Afrika u l-Indja.
M. s. pandoo (Sykes, 1832) – fil-Himalayas ċentrali sal-Lvant taċ-Ċina u t-Tramuntana tal-Vjetnam u l-Gżejjer Sunda l-Kbar.
M. s. philippensis (Statius Müller, 1776) – fil-Lvant tal-Mongolja sa Sakhalin u n-Nofsinhar sal-Ġappun, it-Tramuntana estrema tal-Filippini u l-Grigal taċ-Ċina u l-Indoneżja.
M. s. madoci Chasen, 1940 – fil-Peniżola Malażjana u fit-Tramuntana ta' Sumatra.

Hemm proposta biex il-Monticola solitarius tinqasam f'żewġ speċijiet: klassifikazzjoni tassonomika tal-Punent li tinkludi l-M. s. solitarius u l-M. s. longirostris u klassifikazzjoni tassonomika tal-Lvant li tinkludi l-M. s. philippensis, l-M. s. pandoo u l-M. s. madoci.^[8]

Deskrizzjoni

Il-merill huwa għasfur b'daqs simili għal dak tal-isturnell, b'tul ta' 21–23 cm (8.3–9.1 pulzieri) u b'munqar irqiq u twil. Il-merill maskili tat-tnissil jispikka peress li għandu rix blu fil-griż apparti ġwienaħ iktar skuri. Il-merill femminili u l-frieħ ma jispikkawx daqshekk peress li għandhom rix kannella skur fin-naħa ta' fuq u rix kannella ċar fin-naħa t'isfel tagħhom. L-għasfur maskili tas-sottospeċi M. s. philippensis għandu rix ħamrani-qastni minn nofs sidru sa taħt denbu. Iż-żewġ sessi ma għandhomx rix ħamrani fuq in-naħa ta' barra ta' denbhom.^[8]

Il-merill maskili għandu għana melodjuża u ċara, li hija simili iżda għal dik tal-malvizz tal-blat iżda tgħajjat iktar.

Distribuzzjoni u ħabitat

L-għasafar Ewropej, tat-Tramuntana tal-Afrika u tax-Xlokk tal-Asja ta' din l-ispeċi fil-biċċa l-kbira huma residenti, apparti xi ċaqliq altitudinali. Popolazzjonijiet Asjatiċi oħra jpassu iktar, u fix-xitwa jfittxu l-kenn tal-Afrika sub-Saħarjana, tal-Indja u tax-Xlokk tal-Asja. Dan l-għasfur ma tantx huwa komuni fit-Tramuntana u fil-Punent tal-Ewropa. Intlemaħ darbtejn fl-Amerka ta' Fuq: darba fil-British Columbia fl-1997 u darba f'Oregon fl-2024.^[9]^[10]

Imġiba

Il-merill jitnissel fiż-żoni muntanjużi miftuħa. Ibejjet fix-xquq fil-blat u fil-ħitan, u normalment il-merill femminili tbid 3–5 bajdiet. Il-merill huwa omnivoru u jiekol firxa wiesgħa ta' insetti u rettili żgħar, minbarra frott artab u żrieragħ.^[8]

Gallerija

Male foraging in Japan

Referenzi

^ Linnaeus, C. (1758). Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata (bil-Latin). Vol. 1. Holmiae:Laurentii Salvii. p. 170.
^ Mayr, Ernst; Paynter, Raymond A. Jr. (1964). Check-list of Birds of the World. Volume 10. Vol. 10. Cambridge, Massachusetts: Museum of Comparative Zoology. p. 138.
^ Jobling, James A. (2010). The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Londra, ir-Renju Unit: Christopher Helm. pp. 260, 359. ISBN 978-1-4081-2501-4.
^ Dickinson, E.C., ed. (2003). The Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World (3rd ed.). Londra: Christopher Helm. ISBN 978-0-7136-6536-9.
^ Sangster, G.; Alström, P.; Forsmark, E.; Olsson, U. (2010). "Multi-locus phylogenetic analysis of Old World chats and flycatchers reveals extensive paraphyly at family, subfamily and genus level (Aves: Muscicapidae)". Molecular Phylogenetics and Evolution. 57 (1): 380–392. Bibcode:2010MolPE..57..380S. doi:10.1016/j.ympev.2010.07.008. PMID 20656044.
^ "Chats, Old World flycatchers – IOC World Bird List". www.worldbirdnames.org. Miġbur 2025-06-18.
^ Collar, N. (2020). "Blue Rock-thrush (Monticola solitarius)". In del Hoyo, J.; Elliott, A.; Sargatal, J.; Christie, D.A.; de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive. Lynx Edicions. doi:10.2173/bow.burthr.01. S2CID 216233603.
^ ^a ^b ^ċ Zuccon, D.; Ericson, Per G.P. (2010). "The Monticola rock-thrushes: phylogeny and biogeography revisited". Molecular Phylogenetics and Evolution. 55 (3): 901–910. Bibcode:2010MolPE..55..901Z. doi:10.1016/j.ympev.2010.01.009. PMID 20079862.
^ Eichenberg, Gretchen (2024-05-01). "Teacher captures images of 'very rare' bird never before seen in US". Fox News (bl-Ingliż). Miġbur 2025-06-18.
^ Kuta, Sarah. "Extremely Rare Blue Rock Thrush Spotted in Oregon Might Be the First Ever in the United States". Smithsonian Magazine (bl-Ingliż). Miġbur 2025-06-18.

[1] Linnaeus, C. (1758). Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata (bil-Latin). Vol. 1. Holmiae:Laurentii Salvii. p. 170.

[2] Mayr, Ernst; Paynter, Raymond A. Jr. (1964). Check-list of Birds of the World. Volume 10. Vol. 10. Cambridge, Massachusetts: Museum of Comparative Zoology. p. 138.

[3] Jobling, James A. (2010). The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Londra, ir-Renju Unit: Christopher Helm. pp. 260, 359. ISBN 978-1-4081-2501-4.

[4] Dickinson, E.C., ed. (2003). The Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World (3rd ed.). Londra: Christopher Helm. ISBN 978-0-7136-6536-9.

[5] Sangster, G.; Alström, P.; Forsmark, E.; Olsson, U. (2010). "Multi-locus phylogenetic analysis of Old World chats and flycatchers reveals extensive paraphyly at family, subfamily and genus level (Aves: Muscicapidae)". Molecular Phylogenetics and Evolution. 57 (1): 380–392. Bibcode:2010MolPE..57..380S. doi:10.1016/j.ympev.2010.07.008. PMID 20656044.

[6] "Chats, Old World flycatchers – IOC World Bird List". www.worldbirdnames.org. Miġbur 2025-06-18.

[7] Collar, N. (2020). "Blue Rock-thrush (Monticola solitarius)". In del Hoyo, J.; Elliott, A.; Sargatal, J.; Christie, D.A.; de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive. Lynx Edicions. doi:10.2173/bow.burthr.01. S2CID 216233603.

[:0-8] ċ Zuccon, D.; Ericson, Per G.P. (2010). "The Monticola rock-thrushes: phylogeny and biogeography revisited". Molecular Phylogenetics and Evolution. 55 (3): 901–910. Bibcode:2010MolPE..55..901Z. doi:10.1016/j.ympev.2010.01.009. PMID 20079862.

[9] Eichenberg, Gretchen (2024-05-01). "Teacher captures images of 'very rare' bird never before seen in US". Fox News (bl-Ingliż). Miġbur 2025-06-18.

[10] Kuta, Sarah. "Extremely Rare Blue Rock Thrush Spotted in Oregon Might Be the First Ever in the United States". Smithsonian Magazine (bl-Ingliż). Miġbur 2025-06-18.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]