Multics

Multics (abreviassion ëd "Multiplexed Information and Computing Service") a l'é stàit un sistema Operativ a temp condivis (time-sharing) dësvlupà ant j'agn '60 e '70 da na colaborassion antra MIT, General Electric, e Bell Labs. Progetà për esse sicur, eficient, e bon ëd gestì vàire utent e aplicassion an paralel, Multics a l'ha anspirà la creassion d'UNIX e a l'ha stabilì dij concet fondamentaj ant l'anformàtica moderna, com ël sistema ëd archivi geràrchich e la protession ëd la memòria.

Stòria

1964: Ancamin dël proget Multics, con l'obietiv ëd creé un sistema operativ avansà për mainframe GE-645.
1969: Bell Labs a chita ël proget, ma j'angigné Ken Thompson e Dennis Ritchie a deuvro soe ideje për dësvlupé UNIX.
1973: Prima instalassion comerciaj ëd Multics al MIT e an d'àutre institussion académiche.
1980s: Declin ëd Multics a favor ëd UNIX e mini-computer, con l'ùltim sistema dëstissà dël 2000.
2007: Publicassion dël còdes sorgiss ëd Multics com software stòrich.

Strutura e Component

Temp condivis (Time-sharing): Utent mùltipl a podìo travajé an paralel an sla midema màchina.
Sistema ëd archivi geràrchich: Organisassion ëd dat an cartele e sot-cartele, antegrà con control d'acess.
Sicurëssa: Separassion dij privilegi e protession ëd la memòria contra j'eror ëd programa.
Linguage PL/I: Dovrà për ëscrivì la pì part dël sistema.
Hardware dedicà: GE-645 e peui Honeywell 6180, con sopòrt a memòria virtual e segmentassion.

Anfluensa

UNIX: Concet com ël shell, ël sistema ëd archivi, e j'utiss ëd dësvlup a son derivà da Multics.
Sicurëssa moderna: Mecanism ëd protession ant ij sistema operativ atual.
Open Source: La filosofìa ëd condivision dle ideje antra j'angigné a l'ha anspirà ël moviment open source.

Usagi Pràtich

Amprèise e govern: Sistema dovrà për aplicassion crìtiche com gestión ëd dat fiscaj.
Educassion: Strument ëd dimostrassion për ij concet ëd sistema operativ.
Arserca: Piataforma për studi ëd performansa e sicurëssa.

Avantagi e Svantagi

Avantagi:
- Innovassion: Prim sistema con memòria virtual e protession d'acess.
- Stabilità: Session ëd travaj ëd mèis sensa riinissialisassion.
Svantagi:
- Complessità: Difìcil da gestì e motobin costos.
- Hardware dedicà: Pòch adat a l'evolussion dij mini-computer.

Evolussion Tecnològica

Ani 1970: Miliorament dël sistema ëd archivi e dël sopòrt a utent mùltipl.
Ani 1980: Portàbil an sël hardware Honeywell, ma sensa sucess comerciaj.
Al di d'ancheuj: Conservà com n'esempi stòrich ëd proget visionari.

Vardé ëdcò

Arferiment

Organick, E. I. (1972). *The Multics System: An Examination of Its Structure*. MIT Press.
Van Vleck, T. (2007). *Multics: The First Seven Years*. Multics History Project.

Ligam esterne