Preternatural

A Compleat Treatise of Preternatural Tumours (1678) nke John Brown dere

  ihe na-abụghị mmadụ (ma ọ bụ praeternatural) bụ n'èzí, n'èzí ma ọ bụ n'èzí (Latin: præter) ihe gjær.  Ọ bụ "nke a kwụsịtụrụ netiti ihe nkịtị ọrụ ebube".

Na nkà mmụta okpukpe, okwu a na-ejikarị bụ ihe iji mee ka ihe samawema ma ọ bụ aghụghọ, nke a na-ekwu na ọ bụ mmụọ ọjọọ ma ọ bụ mmụọ ọjọọ, site na ike chi nke sitere nezie karịa nke nke iwu gijir.  E wezụga onyinye ọnwụ nke na-abụghị mmadụ, Adam na Iv nwere mmehie mbụ.  [3] Ná mmalite nke oge a, ndị ọkà mmụta sayensị ji okwu ahụ na-ezo aka n'ụdị ihe dị iche iche dị iche iche nke yiri ka ha na-esiteghị n'usoro okike..

Nkà mmụta okpukpe

The theologians oge ochie mere di iche doro anya n'etiti ihe gjijer, ihe na-ihe nke njjjer na ihe yangen nke njjjer.  Thomas Aquinas kwuru na ike karịrị nke mmadụ bụ "omume enweghị njedebe";  "Ihe na-eme niile ma'i ihe ka khati ngoge";  ihe na-abụghị mmadụ bụ "ihe i-eme bụ ihe na-adịghị ahụkebe, mana n'agbanyeghị saịtị ihe ụlọ ọrụ dị na ihe ekere eke... Ihe samajebu bụ, n'ụzọ, ebe ihe ihe njịjir".  [1] Ndị ọkà mmụta okpukpe, I-eso Aquinas, kwuru na ọ bụ naanị Chineke nwere ike ịchịkwa iwu okike, O kere eke anya nke ha kere eke ha kere, mana ekwensu nwere ike ịchịkwa iwu na-hevin onye na-ghegbu.  Gụọ ihe Lorraine Daston nwere ikwu,   Na njedebe nke narị afọ nke isii, a na-ejikarị okwu ahụ bụ "onye na-abụghị mmadụ" na-ezo aka n'ọrụ ndị mmụọ ọjọọ nke a pụrụ iji tụnyere anwansi na saịtị nke ndị maara nke ọma: Ekwensu, "ịbụ onye na-eme anwansi ... nwere ike ime ọtụtụ ihe karịa ihe ọmụma anyị, ọ bụghị karịa ọdịdị anyị."  Chineke, kama o ji mee ihe zoro ezo, ma ỏ ike ike magagii nke majiki nke nke normal order nke ihe ở ekre eke. 

Orestes Brownson, n'akwụkwọ akụkọ ndụ ya nke narị afọ nke 19 bụ The Spirit-Rapper, nwere onye nkwado Ndị Kraịst, Maazị Merton, na-ekwu, "Mmadụ nwere ọdịdị abụọ, ahụ nke mkpụrụ obi ...".

Sayensị

Site na mmalite nke sayensị, anụwo m echiche nke ihe ndị na-abụghị mmadụ na ihe ndị dị iche iche ma ọ bụ ihe na-adịghị mma nke yiri ka ọ na-emebi ọrụ nkịtị nke okike, ma nke ahụ adịghị ejikọta ya na anwansi anwansi.  Nke a bụ mmepe nke echiche nke ndị na-abụghị mmadụ nke bụ ọrụ ebube adịgboroja.  Dị ka Daston si kwuo, "Ka m kọọrọ gị akụkọ banyere ihe merenụ: nke mbụ, emere m ndị mmụọ ọjọọ na-abụghị ndị mmadụ na mgbe ahụ, m na-ewepụ ndị mmụọ ọjọọ, na-ahapụ naanị ndị dị mma." Ihe atụ nke a bụ ihe atụ ahụike nkịtị, dịka ọmụmaatụ John Brown's A Compleat Treatise of Preternatural Tumors (1678), ma ọ bụ William Collection A.  nke Pretern Natural Cases and Observations in Midwifery (1754).

Na narị afọ nke iri na itoolu, e ji okwu ahụ mee ihe na anthropology iji zoo aka na nkwenkwe ndị mmadụ banyere fada, trolls na ihe ndị ọzọ dị otú ahụ nke a na-echeghị na ha bụ ndị mmụọ ọjọọ, mana a ghọtara na ha na-emetụta ụwa okike n'ụzọ a na-apụghị ịkọwapụta. Dị ka Thorstein Veblen si kwuo, a na-echekarị na ndị dị otú ahụ na-eme ihe karịrị nke mmadụ bụ ike n'etiti ihe karịrị nke ahụ na usoro ihe onwunwe. "A naghị eche na ụlọ ọrụ na-abụghị nke mmadụ ga-abụ onye ọrụ onwe onye n'echiche zuru oke, mana ọ bụ ụlọ ọrụ nke na-etinye aka na àgwà nke àgwà ruo n'ókè nke na-emetụta nsonaazụ nke ụlọ ọrụ ọ bụla, ọkachasị nke asọmpi ọ bụla. "

Asụsụ ndị ọrụ ahụ edoghị anya, mana ọ dị njọ.  Ọtụtụ ndị mmadụ na-eche banyere ihe a maara dị ka usoro ihe onwunwe, dị ka "engine gremlins", "igwe bug", ma ọ bụ ihe kpatara ya: "igwe ojii na-eyi egwu".  Anthropomorphism nke ndụ anyị kwa ụbọchị bụ ngwakọta nke ọdịbendị dị iche iche, ọ na-egosipụta echiche na ụkpụrụ anyị.   

Mmụta agụmakwụkwọ

N'afọ 2011, Penn State Press malitere ibipụta akwụkwọ akụkọ akpọrọ Preternature: Critical and Historical Studies on the Preternatural. N'ịbụ nke Kirsten Uszkalo na Richard Raiswell dezigharịrị, a raara akwụkwọ akụkọ ahụ nye ibipụta isiokwu, nyocha na mbipụta dị mkpirikpi nke ederede mbụ na-ekwu maka echiche na nghọta nke ihe na-abụghị nke okike na ọdịbendị ọ bụla na oge akụkọ ihe mere eme ọ bụla. Akwụkwọ akụkọ ahụ na-ekpuchi "magic, witchcraft, spiritism, anwansi, amụma, monstrophy, demonology, na akụkọ ọdịnala. "

Hụkwa

• Ihe karịrị ike mmadụ
• Ihe karịrị nke mmadụ

Njikọ mpụga

 

• "Gịnị bụ ọdịiche dị n'etiti okike, ihe na-abụghị nke okike na ihe karịrị nke mmadụ?" Possession and Exorcism, J.A. Fortea