Proteslied

Bob Dylan se liedjies soos "Blowin' in the Wind" en "The Times They Are a-Changin'" het in die 1960's lofliedere vir die burgerregte- en anti-oorlogbewegings geword.

'n Proteslied (of protesmusiek as dit meer as een lied is) is 'n liedjie wat geassosieer word met 'n beweging vir protes en sosiale verandering en dus deel is van die breër kategorie van aktuele liedjies (of liedjies wat verband hou met huidige gebeure). Dit kan in enige genre wees.

Afrika

Suid-Afrika

Afrikaanse protesmusiek het 'n ryk geskiedenis wat strek oor verskeie dekades en verskillende sosiale en politieke kontekste. Die bekendste golf van Afrikaanse protesmusiek het in die laat 1980's met die Alternatiewe Afrikaanse Musiekbeweging en die Voëlvry-beweging ontstaan. Hierdie bewegings was 'n reaksie teen die apartheidsregering en 'n poging om Afrikaanse identiteit te herdefinieer. Mariana Kriel verduidelik dat dit 'n poging was om die identiteitskrisis van nie-nasionalistiese, histories bevoorregte (wit) Afrikaanssprekendes op te los. Kunstenaars soos Johannes Kerkorrel het deur middel van sosiale kritiek en politieke satire 'n alternatiewe "Afrikanerstem" gekonstrueer. Sy liedjies, waarvan talle gedurende die apartheidsera verban is, het die sentimente van 'n jong wit stedelike generasie verwoord wat rebels gestaan het teenoor die outokratiese dispensasie van die apartheidsregering.

Die "doel" van die Alternatiewe Afrikaanse Musiekbeweging was tweeledig. Eerstens was daar 'n strewe na politieke bewusmaking en mobilisasie deur die medium van Afrikaans. Tweedens was daar 'n poging om die identiteitskrisis rondom Afrikaans op te los. Afrikaans het die beeld gehad van "die witman se taal van verdrukking," en die beweging wou hierdie persepsie verander. Die beweging het 'n ideologiese komponent gehad, alhoewel sommige kunstenaars soos Koos Kombuis aanvanklik beweer het dat hulle geen ideologie aanhang nie. Die alternatiewe Afrikaanse musiekbeweging kan gesien word as 'n subgroepering binne die "progressiewe denkraamwerk."

Na die oorgang na demokrasie in 1994, het die fokus van Afrikaanse protesmusiek begin verskuif. Burgert Senekal en Cilliers van den Berg noem in hul artikel dat daar reeds twee samestellings van Afrikaanse protesmusiek op CD beskikbaar gestel is: Genoeg is genoeg (2007) en Vaderland (2008). Hedendaagse Afrikaanse protesmusiek is volgens hulle in reaksie op sosiopolitieke omstandighede waarmee musikante toenemend ontevrede is. Afrikaanse musikante skryf oor temas wat alle Suid-Afrikaners raak, soos misdaad, armoede en korrupsie, maar ook oor kwessies van die nuwe bedeling wat hoofsaaklik Afrikaners raak, byvoorbeeld 'n gevoel van uitsluiting uit die breër Suid-Afrikaanse gemeenskap, soos vergestalt in pleknaamverandering, Regstellende Aksie en Swart Ekonomiese Bemagtiging.

Adriaan Pelzer van NuL voel: "Die ruimte vir verset en sosiale kommentaar is nou groter as ooit tevore. Daar is lanklaas soveel drooggemaak soos nou, en daar is nog nooit in so 'n kort tydjie soveel k*k aangejaag as in die laaste paar jaar nie" (aangehaal in Senekal en Van den Berg). Dit dui op 'n sterk gevoel van ontevredenheid en 'n behoefte om dit deur musiek uit te druk. Die musiek van groepe soos Fokofpolisiekar het ook 'n belangrike rol gespeel in die post-apartheid era, en het 'n platform gebied vir die uitdrukking van jeugdige frustrasies en sosiale kommentaar.

Die verhouding tussen Afrikaanse rock en die Afrikaanse poësie word ook ondersoek deur Martjie Bosman. Bosman ondersoek die interaksie tussen Afrikaanse poësie en uitvoerende kunsvorme, veral populêre en rockmusiek, en die kwessie van identiteit in 'n aantal rocklirieke. Die artikel stel voor dat minder formele poëtiese vorme, soos die lirieke van ligte Afrikaanse musiek, as 'n aanvullende subsisteem beskou kan word en 'n nuwe bron van groei vir die Afrikaanse poësie kan vorm. Dit dui op die moontlikheid dat protesmusiek, met sy liriese inhoud, 'n rol kan speel in die uitbreiding en vernuwing van die Afrikaanse poësie.

Die lied "De la Rey" deur Bok van Blerk het in 2007 ook groot opspraak veroorsaak en kan gesien word as 'n vorm van protesmusiek, alhoewel dit ook as nostalgiese viering van 'n "Boere-erfenis" beskou kan word. Kees van der Waal en Steven Robins ondersoek hoe hierdie lied in die post-apartheid openbare sfeer ingekom het en hoe die "De la Rey"-herlewing verband hou met Afrikaners se ervaring van post-apartheid transformasie. Die lied het 'n saamtrekplek geword vir Afrikaners wat hulself bedreig gevoel het deur die ANC-regering. Dit wys hoe musiek gebruik kan word om identiteit te herbevestig en grense te trek, terwyl dit ook 'n vorm van protes kan wees.

Tunisië

Emel Mathlouthi het van jongs af liedjies gekomponeer wat vryheid en waardigheid in 'n Tunisië, regeer deur die diktator Zine El Abidine Ben Ali, geëis het, wat haar onder die loep geneem het van interne veiligheidsmagte en haar gedwing het om na Parys terug te trek. Verban van die amptelike luggolwe, het haar protesliedere luisteraars op sosiale media gevind. Teen die einde van 2010 en vroeg in 2011 het Tunisiese betogers na haar liedjie Kelmti Horra (my woord is vry) as 'n volkslied van die Tunisiese Rewolusie verwys.

Europa

Rusland

In die 21ste eeu het veral die feministiese punkgroep Pussy Riot gereelde botsings met die Poetin-presidentskap en die Russies-Ortodokse Kerk gehad.