UNESCO

Katig-uban han Nagkakaurosa nga mga Nasod para ha Edukasyon, Syensya ngan Kultura

An Bandira han UNESCO
Pinahalipot	UNESCO
Formation	16 Nobyembre 1945 (1945-11-16)
Legal status	Active
Ulobuhatan	Paris, France
Director-General	Audrey Azoulay
Deputy Director-General	Xing Qu
Parent organization	United Nations Economic and Social Council
Staff	2,341
Website	unesco.org

An Katig-uban han Nagkakaurosa nga mga Nasod para ha Edukasyon, Syensya ngan Kultura (Iningles: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization), agsob dinidip-an nga UNESCO (/juːˈnɛskoʊ/), usa nga pinaurog nga ahensya han Nagkaurusa nga mga Nasod (UN) nga an panuyuan amo an pagbandilyo han kamurayawan ngan seguridad han kalibutan pinaagi han internasyonal nga pagburublig ha edukasyon, mga arte, syensya, ngan kultura. Mayda ini 194 nga mga membro nga estado ngan 12 nga mga kaapi nga membro, pati na gihapon an mga kaupod ha diri-panggobyernohan, intergobyernohanon, ngan pribado nga sektor. An iya ulobuhatan ada ha Paris, Fransya, ngan an UNESCO mayda sobra 50 nga mga opisina ha iba-iba nga lugar ha kalibutan.

Gintukod an UNESCO han 1945 komo kasunod han International Committee on Intellectual Cooperation han Liga han mga Nasod. An misyon han pagtukod han UNESCO, nga nahulma han mga panhitabo han Ikaduha nga Gera han Kalibotan, amo an pagpadukwag han kamurayawan, maupay nga pagpadayon han pag-uswag, ngan katungdanan pantawo pinaagi han pagpapasayon han pagburubligay ngan paghiruhimangraw ha butnga han mga nasod.

Nagsusuporta an UNESCO hin mga proyekto nga nagpapaupay han kaaram pagbasa ngan pagsurat, naghahatag hin teknikal nga paghag-id ngan edukasyon, nagpapadukwag han syensya, nagpoprotektar han independiente nga media ngan katalwasan han pamamahayag, nagmamantener han rehiyonal ngan kultural nga kasaysayan, ngan nagpapabantog han pagkakaiba-iba han kultura. Kilala an organisasyon ha pagbulig pagtukod ngan pagpanalipod han mga World Heritage Site nga mayda dako nga importansya ha kultura ngan kalibungan.

An UNESCO gindudumara han General Conference nga ginbubug-osan han mga membro nga estado ngan mga kaapi nga membro, nga nagkikita kada duha ka tuig para igplastar an mga programa ngan badyet han ahensya.

Mga Panguna nga Alagad Han UNESCO

• Edukasyon: Naghahatag hin pagpanguna ha kalibutan para maghimo hin mga sosyudad nga nag-aaradman nga may higayon ha edukasyon para ha ngatanan.
• Natural nga Syensya: Nagpapadukwag han syentipiko nga kaaram ngan kooperasyon para masabtan ngan madumara hin maupay an mga rekurso han kalibungan.
• Sosyedadnon ngan Pantao nga Syensya: Nagbubulig pagpadukwag han katilingbanon nga pagbag-o ngan pagrespeto ha katungdanan pantawo.
• Kultura: Nagpoprotektar ngan nagpapabantog han kultural nga karikohan, upod na an mga World Heritage Site ngan diri-materyal nga kultural nga kabilin.
• Komunikasyon ngan Impormasyon: Nagpapabantog han katalwasan ha pagpahayag ngan an pagpasamwak hin impormasyon ngan kaaram.

Kasaysayan (Historya)

An UNESCO ngan an iya mandato para han internasyonal nga kooperasyon masusubay balik ha usa ka resolusyon han Liga han mga Nasod han Septyembre 21, 1921, para magpili hin komisyon nga mag-aram han posibilidad nga an mga nasod gawasnon nga magbahinay han mga nahimo ha kultura, edukasyon, ngan syensya. Ini nga bag-o nga lawas, an International Committee on Intellectual Cooperation (ICIC), ginhimo han 1922. An International Institute for Intellectual Cooperation (IIIC) ginhimo didto ha Paris han Septyembre 1924, para magbuhat komo ehekutibo nga ahensya para han ICIC. Kondi, an pagtikang han Ikaduha nga Gera han Kalibotan dako an kaulang nga nahimo ha trabaho hini nga mga una nga organisasyon.

An UNESCO opisyal nga gintukod han Nobyembre 16, 1945, pagkatapos han Ikaduha nga Gera han Kalibotan, nga may duro nga pagtoo nga an kamurayawan kinahanglan itukod ha pundasyon han moral ngan intelektwal nga pagkaurusa han katawhan.

Mga sumpay ha gawas

• Websayt han Buhatan kan UNESCO (Ininggles)
• UNESCO Français (Frinanses)
• UNESCO Español (Kinatsila)
• ЮНЕСКО Русский (Rinuso)
• يونسكو العربية (Inarabo)
• 联合国教科文组织 中文 (Tsinino)
• Philippine National Commission for UNESCO (Ininggles)