ELT
ექსტრემალურად დიდი ტელესკოპი (ინგლ. Extremely Large Telescope, ELT) — რეფლექტორული ტელესკოპების კლასი, რომელთა მთავარი სარკის დიამეტრი 20 მეტრზე მეტია. ისინი შექმნილია ულტრაიისფერ, ხილულ და ინფრაწითელ ტალღის სიგრძეებში დაკვირვებისთვის. სხვა ტალღის სიგრძეების ტელესკოპები შეიძლება მნიშვნელოვნად უფრო დიდი ზომის იყოს — მაგალითად, რადიოტელესკოპ RT-70-ის დიამეტრი 70 მეტრია.
ტელესკოპების სია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]| # | სურათი | სახელწოდება | დიამეტრი (მ) | ფართობი (მ²) | მთავარი სარკე | სიმაღლე ზ. დ. (მ) | მწყობრში ჩადგება | შენიშვნა |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
ექსტრემალურად დიდი ტელესკოპი (ELT) |
39.3 | 978 | 798 × 1.45 მ ექვსკუთხედი სეგმენტი (f/1) |
3060 | 2029 წელს | მშენებლობის პროცესშია. ჩილე, სერო-არმასონესის ობსერვატორია.[1][2][3] |
| 2 | 
|
ოცდაათმეტრიანი ტელესკოპი (TMT) |
30.0 | 655 | 492 × 1.45 მ ექვსკუთხედი სეგმენტი (f/1) |
4050 | 2030 წელს | აშშ-ში, ჰავაიზე, მაუნა-კეას ობსერვატორიაში მშენებლობა დამტკიცდა, რომელიც 2019 წლის სექტემბრიდან საპროტესტო აქციების გამო შეჩერდა.[4][5][6] |
| 3 | 
|
გიგანტური მაგელანური ტელესკოპი (GMT) |
24.5 | 368 | 7 × 8.4 მ მრგვალი (f/0.71) |
2516 | 2030 წელს | მშენებლობის პროცესშია. ჩილე, ლას-კამპანასის ობსერვატორია.[7][8] |
| 4 | 
|
დიდი ბინოკულარული ტელესკოპი (LBT) |
11.8 (ფართობის ექვ.) 22.8 (დიფრაქ. ექვ.) |
111 | 2 × 8.4 მ მრგვალი |
3221 | 2008 წელს | ყველაზე დიდი არასეგმენტირებული სარკეები.
მდებარეობს მაუნტ გრეჰემზე, არიზონა, აშშ.[9] |
-
ELT-ის, TMT-ის და GMT-ის გუმბათები სხვა ცნობილ ტელესკოპებთან შედარებით
პროექტები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ELT:[10] Extremely Large Telescope
- GMT:[11] Giant Magellan Telescope
- TMT:[12] Thirty Meter Telescope
Some of these projects have been cancelled, or merged into ongoing extremely large telescopes.
- GSMT:[13] Giant Segmented Mirror Telescope, merged into TMT
- OWL:[14] Overwhelmingly Large Telescope, passed over in favor of ELT
- VLOT:[15] Very Large Optical Telescope, merged into TMT
- LAT:[16] Large Atacama Telescope
- EURO50:[17] European 50-metre Telescope, merged into ELT
- LPT:[18] Large Petal Telescope
- Magellan 20: merged into GMT
- HDRT:[19] High Dynamic Range Telescope
- JELT:[20] Japanese ELT Project; Japan joined the TMT project in 2008
- CELT:[21] California Extremely Large Telescope, became/merged into TMT
- MAXAT:[22] Maximum Aperture Telescope
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- Australian National Workshop on Extremely Large Telescopes (ELTs)
- The OPTICON ELT Working Group დაარქივებული 2016-03-05 საიტზე Wayback Machine. a Europe-wide research project
- The science case for Extremely Large Telescopes (ELTs) from the Royal Observatory, Edinburgh
- Colossus Telescope
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ Groundbreaking for the E-ELT (19 June 2014).
- ↑ Schilling, Govert (14 June 2011). „Europe Downscales Monster Telescope to Save Money“. Science Insider.
- ↑ The E-ELT in numbers. ციტირების თარიღი: 2009-08-11
- ↑ Thirty Meter Telescope timeline page, TMT Observatory Project, http://www.tmt.org/observatory/timeline. წაკითხვის თარიღი: 2010-10-12 დაარქივებული 2010-09-25 საიტზე Wayback Machine.
- ↑ TMT Timeline, accessed February 11, 2018
- ↑ „Hawaii top court approves controversial Thirty Meter Telescope“. BBC News. 31 October 2018.
- ↑ Howell, Elizabeth (29 December 2014). „Giant telescope gets $20m funding boost as design takes shape“. Sen. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 17 July 2021. ციტირების თარიღი: 8 January 2015.
- ↑ Giant Magellan Telescope – 6th mirror cast (12 March 2021). ციტირების თარიღი: 11 July 2023
- ↑ „Large Binocular Telescope Achieves First Binocular Light“ (პრეს-რელიზი). Large Binocular Telescope Corporation. 2008-02-28. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-03-10.
- ↑ Elt | Eso.
- ↑ Giant Magellan Telescope.
- ↑ TMT International Observatory.
- ↑ AURA NIO: Home (October 19, 2006). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2006-10-19. ციტირების თარიღი: 2025-05-04.
- ↑ The ESO 100-m OWL optical telescope concept.
- ↑ VLOT } The Very Large Optical Telescope for CI am Canada (May 2, 2009). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2009-05-02. ციტირების თარიღი: 2025-05-04.
- ↑ Atacama. ციტირების თარიღი: 2006-12-13
- ↑ Euro50 (December 14, 2006). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2006-12-14. ციტირების თარიღი: 2025-05-04.
- ↑ LPT | Large Petal Telescope (November 23, 2006). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2006-11-23. ციტირების თარიღი: 2025-05-04.
- ↑ https://home.ifa.hawaii.edu/users/kuhn/tmp.html%25%7Ctitle=[მკვდარი ბმული] 22 March 2002.
- ↑ http://optik2.mtk.nao.ac.jp/futureplan/eltproje.htm[მუდმივი მკვდარი ბმული]
- ↑ index.html (June 5, 2002).
- ↑ MAXAT – the Maximum Aperture Telescope.