Urf
Makala hii ni sehemu ya shindano la kuandika makala za Uislamu kupitia Wiki Loves Ramadan 2025.
| Sehemu ya mfululizo wa makala juu ya |
| Imani na ibada zake |
|
Umoja wa Mungu |
| Waislamu muhimu |
|
Abu Bakr • Ali |
| Maandiko na Sheria |
|
Azif • Qur'an • Sunnah • Hadithi |
| Historia ya Uislamu |
|
Historia |
| Tamaduni za Kiislamu |
|
Shule • Madrasa |
| Tazama pia |
ʿUrf (kwa Kiarabu: العرف) ni istilahi ya Kiarabu katika Uislamu inayomaanisha desturi au 'maarifa' ya jamii fulani. Ili kutambuliwa katika jamii ya Kiislamu, ʿurf' lazima iwe sambamba na Sharia.[1] Inapotumika, inaweza kusababisha jambo fulani katika fiqh (yaani sheria ya Kiislamu) kupoteza uzito au kutokuwa na nguvu tena.[1]
ʿUrf ni chanzo cha hukumu za sheria ya Kiislamu pale ambapo hakuna maandiko ya msingi wazi kutoka katika Qur'an na Sunnah. ʿUrf pia inaweza kuainisha jambo lililoelezwa kwa ujumla katika maandiko ya msingi.
Muhtasari
[hariri | hariri chanzo]- Istilahi
Neno ʿurf, likiwa na maana ya "kujua", linahusisha desturi na vitendo vya jamii fulani.
- Historia
ʿUrf ilitambuliwa kwa mara ya kwanza na Abū Yūsuf (alifariki mwaka 182/798), mmoja wa viongozi wa awali wa madhehebu ya Ḥanafī, ingawa ilichukuliwa kuwa sehemu ya sunnah, na si kama chanzo rasmi. Baadaye al-Sarak̲h̲sī (alifariki 483/1090) alipinga, akiamini kuwa desturi haiwezi kushinda maandiko yaliyoandikwa.[2]
- Msingi wa Kimaandiko
Kauli ya msingi kuwa desturi ni chanzo halali cha sheria ya Kiislamu "inaonekana katika Qur'an na Hadith". Hadith moja iliyopokewa na Ibn Mas'ud inasema: “Lile ambalo Waislamu wameliona kuwa jema ni jema mbele ya Mungu, na ambalo wameliona kuwa ovu ni ovu kwa Mungu."[3]
Sharia
[hariri | hariri chanzo]Ingawa haikujumuishwa rasmi katika sheria ya Kiislamu,[2] Sharia inatambua desturi zilizokuwepo wakati wa Muhammad ambazo hazikubatilishwa na Qur'an au Sunnah (hii huitwa “kimya cha Kimungu” — ***sunnah siyo “kimya cha Kimungu”). Vitendo vilivyoanzishwa baadaye pia hutetewa, kwani katika mapokeo ya Kiislamu inasemwa kuwa yale ambayo watu kwa ujumla huyachukulia kuwa mema, ni mema mbele ya Allah (angalia Mungu katika Uislamu). Kulingana na baadhi ya vyanzo, ʿurf ina mamlaka sawa na 'ijma (makubaliano ya wanazuoni), na ni ya juu zaidi kuliko qiyas (uamuzi wa kisheria kwa mfano wa kulinganisha). ʿUrf ni sawa na "sheria ya kawaida" katika Uislamu.[4]
Katika utekelezaji wa ʿurf, desturi inayokubaliwa kuwa sheria lazima iwe maarufu na inayojulikana sana katika eneo, si tu katika sehemu ndogo ya jamii. Ikiwa inaenda kinyume kabisa na maandiko ya Kiislamu, desturi hiyo hupuuzwa. Hata hivyo, ikiwa inaenda kinyume na qiyas, basi desturi hupatiwa kipaumbele. Wanazuoni wa sheria pia, kwa tahadhari, hutoa kipaumbele kwa desturi kuliko maoni ya wanazuoni mashuhuri.[4]
Katika baadhi ya nchi kama Misri, ndoa ya ʿurfi ni aina ya ndoa ya kimila isiyo na nyaraka rasmi kutoka serikalini (زواج عرفي Zawāj ʿUrfi). Uhalali wa aina hii ya ndoa bado ni suala linalojadiliwa, na wanawake huenda wakawa na haki chache zaidi kuliko walio kwenye ndoa iliyosajiliwa rasmi.[5]
Tazama pia
[hariri | hariri chanzo]Marejeo
[hariri | hariri chanzo]- ↑ 1.0 1.1 H. Patrick Glenn, Legal Traditions of the World. Oxford University Press, 2007, uk. 201.
- ↑ 2.0 2.1 "Urf", Encyclopaedia of Islam
- ↑ Kamal Abu-Shamsieh (2020). "The Application of Maqasid al-Shariah in Islamic Chaplaincy". Katika David R. Vishanoff (mhr.). Islamic Law and Ethics. IIIT. uk. 92. ISBN 978-1-64205-346-3. Iliwekwa mnamo 2 Machi 2022.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 4.0 4.1 Hasan (2004), uk. 169–71
- ↑ Misri: Ndoa ya Kimila refworld.org
Bibliografia
[hariri | hariri chanzo]- Hasan, Abrar (2004). Principles of modern Islamic jurisprudence. Karachi: Pakistan Academy of Jurists.
- Libson, G.; Stewart, F.H. "ʿUrf." Encyclopaedia of Islam. Imehaririwa na: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel na W.P. Heinrichs. Brill, 2008. Brill Online. 10 Aprili 2008
 |
Makala hii kuhusu Uislamu bado ni mbegu. Unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuongezea habari. |