Roaring Forties
Die Roaring Forties, stormbreedtes of westewindstormgordel is stormwinde tussen die 40ste en die 50ste suiderbreedtegraad in die Atlantiese, Stille en Indiese Oseaan.
Ontstaan
[wysig | wysig bron]Hierdie storms word deur ‘n kombinasie van verskeie faktore veroorsaak: inkomende energie vanaf die son sodat warm lug opstyg en koue lug afsak, warm winde wat by die ewenaar opstyg en na die Suidpool waai en die draaiing van die aarde. Daarby kom in al daardie dele van die oseane geen beduidende en wye landmassas voor wat die storms sou kon temper nie.
Gevolge
[wysig | wysig bron]Hierdie westerstorms met ‘n windsnelheid van 80 tot 100 km per uur is aanhoudend dwarsdeur die jaar. Die onbestendige weer word gekenmerk aan reën, hoë golwe en rowwe seetoestande en is dus ‘n groot probleem vir die skeepvaart. Deur die gebrek aan landmassas neem die spoed en sterkte van die storms alleen maar toe. Presiese weervoorspellings is moeilik en maak die toestande vir die skeepvaart net nog moeiliker. Selfs in die somer skommel die seetemperatuur maar tussen 5º en 10ºC.
Skeepvaart
[wysig | wysig bron]Die Roaring Forties het ‘n belangrike rol gespeel in die wêreldwye geskiedenis van die skeepvaart en veral in die era van seilskepe (tussen die 15de en 19de eeu). Sterk westewinde het die dryfkrag verskaf vir die seilskepe in hul ooswaartse tog en skep ‘n vinnige en doeltreffende seeroete vir die Europese ontdekkingsreisigers, handelaars en koloniseerdrs op hul reis na Asië. Die aanhoudende en betroubare winde het langafstandroetes moontlik gemaak en bygedra tot die opbou van ekonomiese betrekkinge tussen Europa en Asië. Ook het die seiltogte onder moeilike toestande baie bygedra tot die ontwikkeling van seemansvaardighede. Teenswoordig word die roete ook juis nog gebruik omdat dit die reistyd en dus brandstofverbruik in die ooswaartse rigting verminder. Maar dit kom met ‘n veiligheidsrisiko vir die bemanning en die skepe. Met die weswaartse reis is meesal ‘n ander roete gevolg. Kaap Hoorn, Vuurland en die Straat van Magellaan is van die gevaarlikste plekke op aarde vir skeepvaart. Seiljagvaarders in hul strewe na avontuur benut die winde graag tydens seilwedstryde.
Weerkunde
[wysig | wysig bron]Die Roaring Forties is ‘n deurslaggewende weerkundige verskynsel. Dit dra aansienlik by tot die wêreld se kennis van die klimaatstelsels, want dit beïnvloed die ontstaan van die seestrome in die groot oseane. Hierdie sterk westewinde dwing die oppervlaktewater in die suidelike halfrond van wes na oos. Ook word so die voedselryker water van die dieper seevlakke na die oppervlakte gebring wat weer voedsel verskaf aan visse en ander seelewe.
Naam
[wysig | wysig bron]Bang matrose het die naam aan hierdie wind verskaf weens die brulgeluid wat dit maak as dit teen die klein seilskepies en veral in die seile waai. Nog nader aan die Suidpool en nog sterker is die winde bekend as die Furious Fifties en die Screaming Sixties. Hulle is nog minder bekend omdat skeepvaart daar skaars is.
Let Wel
[wysig | wysig bron]Die Roaring Forties bestaan nie in die Noordelike Halfrond nie, weens die groot landmassas wat daar as windbrekers dien. In die Suidelike Halfrond word die groot stukke see slegs onderbreek deur Nieu-Seeland, Tasmanië en die suidelike punt van Chili en Argentinië (Patagonië).
Lees ook
[wysig | wysig bron]Bibliografie
[wysig | wysig bron]- oceanservice.noaa.gov/facts/roaring-forties.html
- prepp.in/news/e-492-roaring-forties-geography-notes
- sail-world.com/news/261372/Roaring-Forties-and-Furious-Fifties